Марыязнаўства
Марыялогія ці Марыялогія — раздзел дагматычнага багаслоўя ў каталіцкай і пратэстанцкай тэалогіі, які стасуецца Дзевы Марыі.
Станаўленне і развіццё
Адным з піянераў марыйнай пабожнасці і марыязнаўства ў каталіцызме лічыцца святы і пісьменнік эпохі барока Людовік Марыя Грыньён дэ Манфор, вядомы сваім «Трактатам аб праўдзівым шанаванні Найсвяцейшай Панны Марыі», дзе развівае канцэпцыю добраахвотнага і давернага падання сябе Дзеве Марыі.
У XX стагоддзі была апублікавана велізарная колькасць матэрыялаў па марыязнаўству. Найбольш пладавітымі аўтарамі з’яўляюцца італьянскія тэолагі Райманд Спіяцы і Габрыэль Раскіні, пяру якіх належыць 2500 і 900 публікацый адпаведна. Імкліва расце колькасць каталіцкіх марыянскіх кангрэгацый і таварыстваў. Найважнейшымі марыялагічнымі арганізацыямі ў свеце з’яўляюцца Папская акадэмія марыязнаўства і Папскі інстытут марыязнаўства.
Класіфікацыя
У залежнасці ад крыніц, метадаў і мэтаў, якія вызначаюць яе характар, марыязнаўства падзяляецца на:
- біблейскае (паходзіць з Бібліі, элементы аб’яўлення Марыі);
- патрыстычнае (заснаваная на вучэнні Айцоў Царквы);
- схаластычнае (разважанне розных пытанняў, глыбіні боскага мацярынства ў кантэксце ўцелаўлення);
- станоўчае (заснаванае на Святым Пісанні, вучэнні Святых Айцоў, вучэнні Сабораў і Пап Рымскіх);
- прывілеяванае (тытулы славы, дагматы аб Марыі, дасаборная марыялогія);
- сатэрыялагічнае (паказвае Марыю на фоне гісторыі збаўлення ад чалавечых грахоў і падкрэслівае іх удзел у таямніцы ўцелаўлення)
- акадэмічнае (лекцыі ва ўніверсітэтах і семінарыях);
- чалавечае (практыкуецца пабожнымі людзьмі);
- выратавальнае (распрацавана ў Лацінскай Амерыцы ў другой палове XIX стагоддзя ў кантэксце тэалогіі вызвалення);
- хрыстатыпічнае (падкрэслівае падабенства Марыі з Хрыстом, адкуль узнікае пабожнасць звяртацца да Марыі ў розных патрэбах);
- эклезіятыпічнае (падкрэслівае падабенства Марыі з Касцёлам, падкрэслівае адданасць і імкненне да пераймання);
- фемінісцкае (феміністычна арыентаванае, якое прапагандуе неабходнасць духоўнага выратавання жанчын);
- сімвалічнае (ацэнка біблейскіх сімвалаў, якія можна разумна прымяніць да Марыі);
- апавядальнае (сіла біблейскага апавядання акцэнтуецца на прысутнасці Марыі ў жыцці Хрыста і Касцёла);
- экуменічнае (з улікам дактрыны Марыі іншых хрысціянскіх канфесій).
Розніца каталіцкага і праваслаўнага вучэнняў
Некаторыя праваслаўныя багасловы падкрэсліваюць розніцу паміж заходнім марыязнаўствам і ўсходняй тэатакалогіяй. Тэрмін «Багародзіца» (грэч. Θεοτόκος) уведзены ў літургію Рыгорам Багасловам — адзіным Святым Айцом, у творах якога, нават па прызнанні Тамаша Аквінскага, немагчыма выявіць якую б там ні было ерась. У 431 годзе Трэці (Эфескі) Сусветны Сабор пастанавіў назваць Дзеву Марыю Багародзіцай (грэч. Θεοτόκος) без агаворак таксама і ў дагматычных творах. Але звычайна праваслаўныя тэолагі падкрэсліваюць, што ў праваслаўі прадмет марыязнаўства ўваходзіць у склад хрысталогіі і не з’яўляецца асобнай дысцыплінай.
Зноскі
Спасылкі
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Марыязнаўства
Катэгорыя·Дзева Марыя
Катэгорыя·Хрысціянскае багаслоўе