Лаўжы — колішняя вёска ў Ашмянскім раёне Гродзенскай вобласці.
Невялікая вёска Лаўжы складалася летам 1944 года з шасці сядзіб. Пасля вызвалення мясцовасці Чырвонай Арміяй асобныя аддзелы Арміі Краёвай пачалі ладзіць супраціў савецкім войскам. Жыхары вёскі забяспечвалі змагароў харчамі і размяшчалі іх у сховах на сваіх сядзібах. Падраздзяленні НКУС СССР асабліва жорстка распраўляліся з байцамі Арміі Краёвай.
Аддзел нкусаўцаў знайшоў змагароў зімой 1945 года і распачаў штурм вёскі ў ноч з 23 на 24 лютага. Большая частка байцоў Арміі Краёвай (каля пяцідзесяці асоб) загінула ў тым баі, колькасць ахвяр з боку НКУС невядомая. Былі забіты не менш за васямнаццаць жыхароў вёскі, сярод іх — уся сям’я Дзядулевічаў. Астатнія былі змушаны пакінуць свае дамы. Некаторых з іх НКУС адправіла ў лагеры ГУЛАГу за «падтрымку бандытаў», іншыя перасяліліся ў Польшчу альбо пасяліліся ў навакольных вёсках. Будынкі вёскі былі цалкам спалены, а мураваныя пабудовы пазней зраўняны з зямлёй.
Памятная капліца ў напамін аб вёсцы Лаўжы (польск.: Ławże, Ławrze) і загінулых салдатах Арміі Краёвай знаходзіцца ля сучаснай беларуска-літоўскай мяжы. Яшчэ ў 1993 годзе паводле пастановы ашмянскай раённай адміністрацыі і па ініцыятыве былых жыхароў быў усталяваны першы сціплы памятны крыж з металу. Размешчаная на ім шыльда паведамляла на беларускай мове аб лёсе жыхароў і вёскі. 23 ліпеня 1995 года яго змяніла невялікая капліца з цэглы. Яна была пабудавана дзякуючы высілкам польскай супольнасці і былых жыхароў, якія эмігравалі ў Польшчу пасля 1945 года. Праект пабудовы быў створаны архітэктарам Г. Машкевічам. Чатырохметровая капліца мае ў сярэдзіне фігуру смуткуючай Дзевы Марыі. Спераду на пастаменце размешчана памятная шыльда чорнага колеру. Унізе знаходзіцца крыж з выявай польскага гербавага арла. Неўзабаве пасля пабудовы капліцы быў усталяваны яшчэ адзін каменны крыж, на пастаменце якога пра падзеі нагадвае надпіс на беларускай мове. Комплекс абгароджаны невысокім мурам з бутавага каменю.
Надпіс на польскай мове на капліцы:
W tym miejscu była wieś Lawrze. W nocy z 23 na 24 lutego 1945 roku została spacy kowana przez wojska NKWD. Zginęli mieszkańcy wsi Lawrze oraz stacjonujący Oddział Samoobrony AK. Cześć ich pamięci. Od rodaków
Пераклад
У гэтым месцы была вёска Лаўжы. У ноч з 23 на 24 лютага 1945 года войскамі НКУС была знішчана. Былі забіты жыхары вёскі Лаўжы, а таксама знішчаны дыслакаваны аддзел Самаабароны Арміі Краёвай. Пашана іх памяці. Ад суайчыннікаў
Надпіс на беларускай мове на камяні:
Жыхарам вёскi Лаўжы, загiнуўшым у час баявых дзеянняў 23.2.1945 г.
Гісторыю расправы апісаў Зміцер Бартосік у кнізе «Быў у пана верабейка гаварушчы» (2016).