Завіхранасць — уласцівасць руху вадкасці або газу, пры якім у асяроддзі існуюць «віхры» — элементы аб’ёму, якія верцяцца. Колькаснай мерай завіхранасці служыць ротар скорасці
rot v
{\displaystyle ~{\omega =\operatorname {rot} ~v}}
; ω называюць псеўдавектарам віхра або проста завіхранасцю. Рух з ненулявой завіхранасцю называецца віхравым рухам, у адрозненне ад патэнцыяльнага.
Эквівалентнай мерай завіхранасці, больш зручнай у тэарэтычных пабудовах, з’яўляецца антысіметрычная частка тэнзара градыента скорасці
1 2
( ∇ v − ∇
v
T
)
{\displaystyle \Omega ={\frac {1}{2}}(\nabla v-\nabla v_{T})}
. У дэкартавых каардынатах
x
1
{\displaystyle x_{1}}
,
x
2
{\displaystyle x_{2}}
,
x
3
{\displaystyle x_{3}}
сувязь кампанент вектара
ω
{\displaystyle \omega }
і тэнзара
Ω
{\displaystyle \Omega }
даецца выразамі
ω
1
= 2 ⋅
Ω
23
,
{\displaystyle \omega _{1}=2\cdot \Omega _{23},}
ω
2
= 2 ⋅
Ω
31
,
{\displaystyle \omega _{2}=2\cdot \Omega _{31},}
ω
3
= 2 ⋅
Ω
12
,
{\displaystyle \omega _{3}=2\cdot \Omega _{12},}
Ω
i j
=
1 2
(
d
v
i
d
x
j
−
d
v
j
d
x
i
)
.
{\displaystyle \Omega _{ij}={\frac {1}{2}}\left({\frac {dv_{i}}{dx_{j}}}-{\frac {dv_{j}}{dx_{i}}}\right).}
У вязкай вадкасці адбываецца выроўніванне — дыфузія лакалізаваных завіхранасцей, прычым ролю каэфіцыента дыфузіі іграе кінематычная вязкасць вадкасці
ν
{\displaystyle \nu }
. Эвалюцыя завіхранасці вызначаецца ўраўненнем
d ω
d t
= ( ω ∇ ) u + ν
∇
2
ω .
{\displaystyle {\frac {d\omega }{dt}}=(\omega \nabla )u+\nu \nabla ^{2}\omega .}
Завіхранасць звязана з функцыяй току праз аператар Лапласа:
Δ ϕ .
{\displaystyle \omega =\Delta \phi .}