Хусіты

Трэба выправіць арфаграфію ў артыкуле! Магчыма гэты машынны пераклад або выкарыстанне ненарматыўнага правапісу ці лексікону. Для спраўджэння існуюць адмысловыя праграмы.

Хусiты, хуцi (араб. الحوثيون‎‎), або Ансар Алах, Ансарула (араб. أنصار الله‎‎) — ваенізаваная групоўка шыітаў-зейдзiтаў (джарудзіты), якая дзейнічае на тэрыторыі Емена.

У 2004 годзе ўзняла ўзброены паўстанне супраць урада Емена, паступова захапіўшы кантроль над некаторымі паўднёвымі тэрыторыямі краіны. Хусiты прынялі ўдзел у еменскай рэвалюцыі 2011 года, у выніку якой сышоў у адстаўку прэзідэнт Алі Абдула Салех.

З пачатку 2015 года, пасля захопу сталіцы Емена Саны і стварэння Рэвалюцыйнага савета, з’яўляецца дэ-факта кіруючай арганізацыяй у Емене. Прэзідэнтам Рэвалюцыйнага савета з’яўляецца Мухамед Алі аль-Хусі. Легітымнасьць яго прэзідэнцтва над Еменам не прызнаная ААН, ЗША і ССАДПЗ.

Мяркуецца, што хусiты карыстаюцца схаванай ваеннай і фінансавай падтрымкай Ірана і яго саюзнікаў у асобе ліванскай партыі «Хезбала».

Група названая па імені яе заснавальніка і былога кіраўніка Хусейна аль-Хусі, які быў забіты еменскай арміяй у верасні 2004 года[2].

Гiсторыя

Хусiты вызнаюць зейдзiцкi Мазхаб. Зейдзiты пражываюць пераважна на поўначы Емена, складаючы каля траціны насельніцтва краіны. У 2004 годзе самаабвешчаны імам Хусейн аль-Хусі падняў антыўрадавы мяцеж, абвінаваціўшы ўлады Емена ў дыскрымінацыі зейдзiцкага насельніцтва.

Пасля смерці аль-Хусi кіраўніцтва групоўкай перайшло да яго брата Абдэль-Маліку аль-Хусi. У 2009 годзе пры падтрымцы Саудаўскай Аравіі ўрадавыя войскі задушылі мяцеж. У лютым 2010 года паміж хусiтамi і ўладамі Емена было падпісана пагадненне аб спыненні агню[3].

Урад Емена абвінавачвае хусiтaў у тым, што яны карыстаюцца падтрымкай Ірана. Хусiты заяўляюць, што абараняюць шыізм ад уплыву сунiзму, які вызнае большасць насельніцтва краіны. Акрамя гэтага, адным з патрабаванняў хусiтaў было прадастаўленне большай аўтаноміі паўночнай правінцыі Саада, у якой пражываюць пераважна шыіты. Праціўнікі хусiтaў лічаць, што яны спрабуюць адрадзіць зейдзiцкi імамат, які існаваў на тэрыторыі Паўночнага Емена да рэвалюцыі 1962 года[3].

Баявым крылом руху лічыцца групоўка «Ансар Алах». У лістападзе 2014 года Савет Бяспекі ААН наклаў санкцыі на ваенных лідaраў групоўкі Абдэль-Халіда аль-Хусi і Абдалаха Яхью аль-Хакіма за «пагрозу міру, стабільнасці краіны, і перашкода палітычнага працэсу»[3].

У 2011 годзе, пасля пачатку ў краіне пратэстаў супраць рэжыму прэзідэнта Алі Абдалаха Салеха, хусiты пашырылі свой уплыў на поўначы Eмена. Яны пачалі ўзброеную барацьбу не толькі супраць урадавых войскаў, але і супраць такіх сілаў як партыя «аль-Iслах», канфедэрацыі плямёнаў хашид, баевікоў «аль-Каіды» і звязанай з ёй групоўкі «Ансар аш-Шарыа»[3].

Прыход да ўлады

У жніўні 2014 года хусiты пачалі праводзіць у шэрагу рэгіёнаў краіны масавыя дэманстрацыі, выступаючы супраць абвешчанага ўладамі скарачэння субсідый на нафтапрадукты, якія выклікалі рэзкі рост коштаў на бензін. Да сярэдзіны верасня 2014 года хусiты захапілі некалькі раёнаў сталіцы краіны Саны, у тым ліку шэраг дзяржаўных устаноў[3].

21 верасня 2014 года хусiты і ўрад Eмена пры пасярэдніцтве ААН падпісалі пагадненне, адной з умоў якога стала адстаўка ўрада Мухамеда Басіндвы. З-за пагроз з боку лідaра хусітaў Абдэль-Маліка аль-Хусi, Ахмад Авад ібн Мубарак адмовіўся ўзначаліць урад. 13 кастрычніка 2014 года прэм’ер-міністрам быў прызначаны Халід Махфуз Бахах, кандыдатуру якога ўхвалілі хусiты[3].

У снежні 2014 года, нягледзячы на ​​падпісаную ў верасні мірнае пагадненне, хусiты працягнулі ўзброеную барацьбу, узяўшы пад кантроль большую частку гарадоў Архаб, Хадэйда, будынкі дзяржаўнай нафтавай кампаніі «Сафер петролеум» і дзяржаўнай газеты «ас-Саура» у Сане[3].

19 студзеня 2015 года хусiты напалі на картэж прэм’ер-міністра Халіда Махфуз Бахаха і захапілі будынак дзяржаўнай тэлекампаніі ў Сане. Пасля некалькіх гадзін баёў было дасягнута пагадненне аб спыненні агню, якое было парушана ўжо на наступны дзень. 20 студзеня 2015 года хусiты захапілі будынак спецслужбаў і рэзідэнцыю прэзідэнта ў Сане[3].

22 студзеня прэзідэнт Абд Рабу Мансур Хадзі падаў прашэнне аб адстаўцы. Агенцтва «Голас Расіі» паведаміла, што старшыня палаты дэпутатаў Емена заклікаў правесці экстраннае пасяджэнне, каб разгледзець прашэнне прэзідэнта краіны Абд Рабу Мансура Хадзі аб адстаўцы і галасавання па ім 24 студзеня, але пасяджэнне так і не адбылося[4]. Члены ўрада Емена таксама накіравалі прэзідэнту краіны прашэнне аб сваёй адстаўцы[5].

1 лютага хусiты прад‚явілі палітычным партыям краіны ультыматум: калі праз тры дня не будзе сфарміравана ўрад, паўстанцы распачнуць навяжуць сваё ўласнае рашэнне[6].

5 лютага стала вядома, што хусiты прынялі новую «канстытуцыйную дэкларацыю», і што большасць палітычных сілаў у Емене дамовіліся аб стварэнні прэзідэнцкага савета, які будзе кіраваць краінай на працягу года. У яго склад увойдуць пяць чалавек, узначаліць яе былы прэзідэнт Паўднёвага Емена Алі Насер Мухамед. У перамовах удзельнічалі дзевяць партый і груповак, сярод якіх Сацыялістычная партыя, паўднёвы сепаратысцкі рух «Хірак». Магчымасць далучэння да пагаднення разглядае партыя «аль-Iслах». Акрамя таго, працягваюцца кансультацыі са зрынутым прэзідэнтам Хадзі[7]. Згодна з канстытуцыйнай дэкларацыі будзе сфарміраваны пераходны савет, які складаецца з 551 удзельніка з усіх правінцый Eмена, які і абярэ склад прэзідэнцкага савета. Акрамя гэтага, хусiты заявілі аб роспуску палаты прадстаўнікоў краіны і фарміраванні ўрада тэхнакратаў[8][9][10]. Часовым урадам быў абвешчаны Рэвалюцыйны камітэт на чале з Мухамедам Алі аль-Хусi[10].

Забойства экс-прэзідэнта Салеха

4 снежня 2017 года Алі Абдала Салех быў забіты сіламі МУС, падкантрольнымі апалчэнне «Ансар Алах»[11]. Таксама быў забіты генеральны сакратар УНК Арыф Аль-Зука, а сын экс-прэзідэнта Халід быў схоплены[12].

СМI

Хусiты маюць свой тэлеканал Эль-Масіра. Вяшчанне ажыццяўляецца са спадарожніка [Нілсат] (Nilesat): Частата 11641 SR - 27500 - FEC 5/6 і са спадарожніка Экспрэс АМ44 імя А. С. Папова: Частата 11150 SR - 4300 - FEC 3/4.

Зноскі

1. ↑ Егіпет выходзіць з ўзначаленай Саудаўскай Аравіяй кааліцыі Архівавана 13 ліпеня 2017.
2. ↑ Густерин П. В. Йеменская республика и её города. М., 2006, с. 57.
3. 1 2 3 4 5 6 7 8 Гулиева, Эльнара Шиитское движение хоуситов в Йемене. Досье(нявызн.). ИТАР-ТАСС (20 студзеня 2015). Праверана 8 лютага 2015.
4. ↑ Парламент Йемена проведёт в субботу голосование по отставке президента
5. ↑ Президент Йемена подал в отставку
6. ↑ Повстанцы-хуситы в Йемене выдвинули ультиматум властям
7. ↑ Боевики помогут урегулировать политический кризис в Йемене
8. ↑ Хуситы в Йемене приняли новую «конституционную декларацию»
9. ↑ Президентский совет Йемена сформирует новое правительство технократов
10. 1 2 al-Haj, Ahmed. Yemen’s Shiite rebels announce takeover of country(нявызн.) (6 February 2015). Праверана 6 February 2015.
11. ↑ Погиб экс-президент Йемена Али Абдалла Салех
12. ↑ СМИ: Хуситы взяли в плен сына убитого экс-президента Йемена

Лiтаратура

• Густерин П. Йемен в переходный период. На пути к миру или распаду? — Саарбрюккен, 2014. — ISBN 978-3-659-28300-0.