Фуран
Фура́н — арганічнае злучэнне з формулай C4H4O. Пяцічленны гетэрацыкл з адным атамам кіслароду. Родапачынальнік вялікай групы арганічных злучэнняў, многія з якіх маюць практычнае значэнне, напрыклад фурфурол, тэтрагідрафуран, α-метылфуран (сільван).
Уяўляе сабой бескаляровую вадкасць з характэрным пахам, нагадваючым пах хлараформу. Малекулярная маса 68,07. Тэмпература плаўлення −85,65 °C. Тэмпература кіпення 31,83 °C. Шчыльнасць 0,937 г/см³ пры тэмпературы 20 °C. Добра раствараецца ў арганічных растваральніках, дрэнна раствараецца ў вадзе — утварае азеатропную сумесь (98,8 % фурану). Фуран устойлівы да ўздзеяння шчолачаў і раскладаецца кіслотамі. На паветры лёгка акісляецца.
Атрыманне
Фуран разам з сільванам утрымліваецца ў прадуктах сухой перагонкі драўніны некаторых парод. У лабараторных умовах атрымліваюць дэкарбакісліраваннем піраслізевай кіслаты. У прамысловых умовах фуран атрымліваюць дэкарбаніліраваннем фурфуролу.
Выкарыстанне
Фуран выкарыстоўваецца ў працэсах сінтэзу тэтрагідрафану, піролу, малеінавага ангідрыду, селенафену. Таксама выкарыстоўваецца ў якасці растваральніка алеяў і тлушчаў.
Шкоднае ўздзеянне
Фуран — таксічнае рэчыва. Пранікаючы праз непашкоджаную скуру, шкодна ўздзейнічае на печань і цэнтральную нервовую сістэму.
Літаратура
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2003. — Т. 16: Трыпалі — Хвіліна. — С. 504. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0263-6 (т. 16), ISBN 985-11-0035-8.
- Хімічны слоўнік навучэнца: Дапаможнік для вучняў / Б. Н. Качаргін, В. М. Макарэўскі, Л. Я. Гарнастаева, В. С. Аранская. — Мн.: Народная асвета, 2003. — С. 250. — 287 с. — 1 000 экз. — ISBN 985-12-0621-8.
- Рабинович В. А., Хавин З. Я. Краткий химический справочник — Л.: Химия, 1977.(руск.)
Спасылкі
 |
Фуран на Вікісховішчы |
|---|
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
Катэгорыя·Фураны
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з вікі-разметкай у малюнку карткі
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылка на Вікісховішча непасрэдна ў артыкуле
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без назвы артыкула
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю з нумарамі старонак
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без аўтара