wd wp Пошук:

Ферэнц Краус

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Краус.

Ферэнц Краус (венг.: Ferenc Krausz, нар. 17 мая 1962, г. Мор(англ.) бел., Венгрыя) — фізік венгерскага паходжання, які сумесна з групай навукоўцаў упершыню згенераваў і вымераў першы атасекундны(англ.) бел. светлавы імпульс(англ.) бел. і выкарыстоўваў яго для назірання за паводзінамі электронаў у атамах, даўшы тым самым нараджэнне новай вобласці фізікі — атафізікі(англ.) бел..[4]

Член Германскай акадэміі прыродазнаўцаў «Леапальдзіна»(руск.) бел. (2016)[5], замежны член-карэспандэнт Аўстрыйскай акадэміі навук[6], замежны член Венгерскай акадэміі навук (2007)[7], Расійскай акадэміі навук (2011)[8].

Біяграфія

Краус вывучаў тэарэтычную фізіку ва ўніверсітэце Лоранда Этвеша і электратэхніку ў Будапешцкім тэхнічным універсітэце ў Венгрыі. Пасля хабілітацыі ў Венскім тэхнічным універсітэце ў Аўстрыі стаў прафесарам гэтага ўніверсітэта. У 2003 годзе яго прызначылі дырэктарам Інстытута квантавай оптыкі таварыства Макса Планка(руск.) бел. ў Гархінгу(руск.) бел., Германія, а ўжо ў 2004 годзе стаў загадчыкам кафедры эксперыментальнай фізікі ва Універсітэце Людвіга Максіміліяна ў Мюнхене. У 2006 годзе Краус стаў адным з заснавальнікаў Мюнхенскага цэнтра перадавой фатонікі (МАР) і пачаў працаваць адным з яго дырэктараў.[9]

Даследаванні

Ферэнц Краус і яго даследчая група першымі стварылі і вымералі светлавы імпульс працягласцю менш за адну фемтасекунду(англ.) бел.. Вучоныя пачалі выкарыстоўваць гэтыя атасекундныя светлавыя імпульсы для назірання за рухам электронаў у рэжыме рэальнага часу. Гэтыя вынікі паклалі пачатак атасекунднай фізіцы(англ.) бел..[10][11][12][13]

У 1990-я гады Ферэнц Краус і яго каманда заклалі аснову для дальнейшага развіцця фемтасекунднай лазернай тэхналогіі да яе канчатковых межаў — да светлавых імпульсаў, якія нясуць большую частку сваёй энергіі ў адным ваганні электрамагнітнага поля. Абавязковай перадумовай для генерацыі такіх кароткіх светлавых імпульсаў з’яўляецца высокадакладны кантроль затрымкі розных каляровых кампанентаў шырокапалоснага (белага) святла на адну актаву. Аперыядычныя шматслойныя сістэмы (чырпавальныя люстэркі), якія ўзніклі ў выніку супрацоўніцтва Ферэнца Крауса і Роберта Шыпёка[14], зрабілі магчымым такі кантроль і з’яўляюцца незаменнымі ў сучасных фемтасекундных лазерных сістэмах.

У 2001 годзе Ферэнц Краус і яго група ўпершыню змаглі не толькі згенераваць, але і вымераць[15] атасекундныя(англ.) бел. светлавыя імпульсы (экстрэмальнага ультрафіялетавага святла) з дапамогай інтэнсіўных лазерных імпульсаў, якія складаюцца з аднаго-двух хвалевых цыклаў. Дзякуючы гэтаму яны таксама змаглі прасачыць рух электронаў у субатамным маштабе ў рэжыме рэальнага часу.[16] Кіраванне формай хвалі фемтасекунднага імпульсу,[17] прадэманстраванае Ферэнцам Краусам і яго камандай, і атрыманыя ўзнаўляльныя атасекундныя імпульсы дазволілі стварыць тэхніку вымярэння атасекунды[18][19] у якасці тэхналагічнай асновы для сучаснай эксперыментальнай атасекунднай фізікі. За апошнія некалькі гадоў Ферэнцу Краусу і яго калегам удалося з дапамогай гэтых інструментаў кіраваць электронамі ў малекулах[20] і ўпершыню назіраць у рэальным часе вялікую колькасць фундаментальных электронных працэсаў, такіх як тунэляванне[21] і перанос зарадаў,[22] кагерэнтнае EUV выпраменьванне,[23] запаволены фотаэлектрычны эфект,[24] рух валентных электронаў[25][26] і кантроль аптычных і электрычных уласцівасцей дыэлектрыкаў.[27][28] Гэтыя вынікі былі дасягнуты дзякуючы міжнароднаму супрацоўніцтву з такімі навукоўцамі, як Ёахім Бургдорфер, Пол Коркум, Тэадор Хэнш, Міша Іваноў, Ульрых Хайнцман(англ.) бел., Стывен Леонэ, Робін Сантра, Марк Стокман і Марк Уракінг.

Узнагароды

Зноскі

  1. Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #129180114 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 9 красавіка 2014.
  2. Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #129180114 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 1 сакавіка 2015.
  3. https://www.ae-info.org/ae/User/Krausz_Ferenc
  4. Krausz, Ferenc; Ivanov, Misha (2 February 2009). “Attosecond physics”. Reviews of Modern Physics (American Physical Society (APS)) 81 (1): 163–234. doi:10.1103/revmodphys.81.163. ISSN 0034-6861. Bibcode2009RvMP…81..163K. https://nrc-publications.canada.ca/eng/view/fulltext/?id=1245a958-9c93-4116-bfdb-f447e8a53c48. Retrieved on 16 December 2021.
  5. Prof. Dr. Ferenc Krausz Архівавана 8 сакавіка 2022. (ням.)
  6. Prof. DI Dr. techn. Dr. h. c. Ferenc Krausz Архівавана 8 сакавіка 2022. (ням.)
  7. Krausz Ferenc Архівавана 8 сакавіка 2022. (венг.)
  8. Профіль Ферэнца Крауса на афіцыйным сайце РАН
  9. Prof. Dr. Ferenc Krausz (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 8 сакавіка 2022.
  10. Silberberg, Yaron (2001). “Physics at the attosecond frontier”. Nature 414 (6863): 494–495. doi:10.1038/35107171. PMID 11734831.
  11. Lewenstein, M. (2002). “PHYSICS: Resolving Physical Processes on the Attosecond Time Scale”. Science 297 (5584): 1131–1132. doi:10.1126/science.1075873. PMID 12183615. https://www.science.org/doi/full/10.1126/science.1075873.
  12. Dimauro, Louis F. (2002). “Atomic photography”. Nature 419 (6909): 789–790. doi:10.1038/419789a. PMID 12397335.
  13. Bucksbaum, Philip H. (2003). “Ultrafast control”. Nature 421 (6923): 593–594. doi:10.1038/421593a. PMID 12571581. https://deepblue.lib.umich.edu/bitstream/2027.42/62570/1/421593a.pdf. Retrieved on 2019-09-23.
  14. Szipöcs, Robert; Spielmann, Christian; Krausz, Ferenc; Ferencz, Kárpát (1 February 1994). “Chirped multilayer coatings for broadband dispersion control in femtosecond lasers”. Optics Letters (The Optical Society) 19 (3): 201. doi:10.1364/ol.19.000201. ISSN 0146-9592. PMID 19829591. Bibcode1994OptL…19..201S.
  15. Hentschel, M.; Kienberger, R.; Spielmann, Ch.; Reider, G. A.; Milosevic, N.; Brabec, T.; Corkum, P.; Heinzmann, U.; et al. (2001). “Attosecond metrology”. Nature (Springer Science and Business Media LLC) 414 (6863): 509–513. doi:10.1038/35107000. ISSN 0028-0836. PMID 11734845. Bibcode2001Natur.414..509H.
  16. Drescher, M.; Hentschel, M.; Kienberger, R.; Uiberacker, M.; Yakovlev, V.; Scrinzi, A.; Westerwalbesloh, Th.; Kleineberg, U.; et al. (2002). “Time-resolved atomic inner-shell spectroscopy”. Nature (Springer Science and Business Media LLC) 419 (6909): 803–807. doi:10.1038/nature01143. ISSN 0028-0836. PMID 12397349. Bibcode2002Natur.419..803D.
  17. Baltuška, A.; Udem, Th.; Uiberacker, M.; Hentschel, M.; Goulielmakis, E.; Gohle, Ch.; Holzwarth, R.; Yakovlev, V. S.; et al. (6 February 2003). “Attosecond control of electronic processes by intense light fields”. Nature (Springer Science and Business Media LLC) 421 (6923): 611–615. doi:10.1038/nature01414. ISSN 0028-0836. PMID 12571590. Bibcode2003Natur.421..611B.
  18. Kienberger, R.; Goulielmakis, E.; Uiberacker, M.; Baltuska, A.; Yakovlev, V.; Bammer, F.; Scrinzi, A.; Westerwalbesloh, Th.; et al. (2004). “Atomic transient recorder”. Nature (Springer Science and Business Media LLC) 427 (6977): 817–821. doi:10.1038/nature02277. ISSN 0028-0836. PMID 14985755. Bibcode2004Natur.427..817K.
  19. Goulielmakis, E.; Uiberacker, M.; Kienberger, R.; Baltuska, A.; Yakovlev, V.; Scrinzi, A.; Westerwalbesloh, Th.; Kleineberg, U.; et al. (27 August 2004). “Direct Measurement of Light Waves”. Science (American Association for the Advancement of Science (AAAS)) 305 (5688): 1267–1269. doi:10.1126/science.1100866. ISSN 0036-8075. PMID 15333834. Bibcode2004Sci…305.1267G.
  20. Kling, M. F.; Siedschlag, Ch.; Verhoef, A. J.; Khan, J. I.; Schultze, M.; Uphues, Th.; Ni, Y.; Uiberacker, M.; et al. (14 April 2006). “Control of Electron Localization in Molecular Dissociation”. Science (American Association for the Advancement of Science (AAAS)) 312 (5771): 246–248. doi:10.1126/science.1126259. ISSN 0036-8075. PMID 16614216. Bibcode2006Sci…312..246K.
  21. Uiberacker, M.; Uphues, Th.; Schultze, M.; Verhoef, A. J.; Yakovlev, V.; Kling, M. F.; Rauschenberger, J.; Kabachnik, N. M.; et al. (2007). “Attosecond real-time observation of electron tunnelling in atoms”. Nature (Springer Science and Business Media LLC) 446 (7136): 627–632. doi:10.1038/nature05648. ISSN 0028-0836. PMID 17410167. Bibcode2007Natur.446..627U.
  22. Cavalieri, A. L.; Müller, N.; Uphues, Th.; Yakovlev, V. S.; Baltuška, A.; Horvath, B.; Schmidt, B.; Blümel, L.; et al. (2007). “Attosecond spectroscopy in condensed matter”. Nature (Springer Science and Business Media LLC) 449 (7165): 1029–1032. doi:10.1038/nature06229. ISSN 0028-0836. PMID 17960239. Bibcode2007Natur.449.1029C.
  23. Goulielmakis, E.; Schultze, M.; Hofstetter, M.; Yakovlev, V. S.; Gagnon, J.; Uiberacker, M.; Aquila, A. L.; Gullikson, E. M.; et al. (20 June 2008). “Single-Cycle Nonlinear Optics”. Science (American Association for the Advancement of Science (AAAS)) 320 (5883): 1614–1617. doi:10.1126/science.1157846. ISSN 0036-8075. PMID 18566281. Bibcode2008Sci…320.1614G. https://digital.library.unt.edu/ark:/67531/metadc894519/. Retrieved on 16 December 2021.
  24. Schultze, M.; Fieß, M.; Karpowicz, N.; Gagnon, J.; Korbman, M.; Hofstetter, M.; Neppl, S.; Cavalieri, A. L.; et al. (25 June 2010). “Delay in Photoemission”. Science (American Association for the Advancement of Science (AAAS)) 328 (5986): 1658–1662. doi:10.1126/science.1189401. ISSN 0036-8075. PMID 20576884. Bibcode2010Sci…328.1658S.
  25. Goulielmakis, Eleftherios; Loh, Zhi-Heng; Wirth, Adrian; Santra, Robin; Rohringer, Nina; Yakovlev, Vladislav S.; Zherebtsov, Sergey; Pfeifer, Thomas; et al. (2010). “Real-time observation of valence electron motion”. Nature (Springer Science and Business Media LLC) 466 (7307): 739–743. doi:10.1038/nature09212. ISSN 0028-0836. PMID 20686571. Bibcode2010Natur.466..739G.
  26. Wirth, A.; Hassan, M. Th.; Grguraš, I.; Gagnon, J.; Moulet, A.; Luu, T. T.; Pabst, S.; Santra, R.; et al. (14 October 2011). “Synthesized Light Transients”. Science (American Association for the Advancement of Science (AAAS)) 334 (6053): 195–200. doi:10.1126/science.1210268. ISSN 0036-8075. PMID 21903778. Bibcode2011Sci…334..195W.
  27. Schiffrin, Agustin; Paasch-Colberg, Tim; Karpowicz, Nicholas; Apalkov, Vadym; Gerster, Daniel; Mühlbrandt, Sascha; Korbman, Michael; Reichert, Joachim; et al. (5 December 2012). “Optical-field-induced current in dielectrics”. Nature (Springer Science and Business Media LLC) 493 (7430): 70–74. doi:10.1038/nature11567. ISSN 0028-0836. PMID 23222521.
  28. Schultze, Martin; Bothschafter, Elisabeth M.; Sommer, Annkatrin; Holzner, Simon; Schweinberger, Wolfgang; Fiess, Markus; Hofstetter, Michael; Kienberger, Reinhard; et al. (5 December 2012). “Controlling dielectrics with the electric field of light”. Nature (Springer Science and Business Media LLC) 493 (7430): 75–78. doi:10.1038/nature11720. ISSN 0028-0836. PMID 23222519.
  29. Wolf Prize in Physics 2022 (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 8 лютага 2022.
Тэмы гэтай старонкі (18):
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
Катэгорыя·Вучоныя паводле алфавіта
Катэгорыя·Выкладчыкі Венскага тэхнічнага ўніверсітэта
Катэгорыя·Члены Еўрапейскай акадэміі
Катэгорыя·Старонкі з няправільным сінтаксісам спасылак на крыніцы
Катэгорыя·Асобы
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з крыніцамі з Вікідадзеных
Катэгорыя·Вікіпедыя·Біяграфіі сучаснікаў
Катэгорыя·Нарадзіліся ў 1962 годзе
Катэгорыя·Выпускнікі Венскага тэхнічнага ўніверсітэта
Катэгорыя·Выкладчыкі Мюнхенскага ўніверсітэта
Катэгорыя·Члены РАН
Катэгорыя·Члены Венгерскай акадэміі навук
Катэгорыя·Нарадзіліся ў медзье Феер
Катэгорыя·Нарадзіліся 17 мая
Катэгорыя·Дактары навук
Катэгорыя·Вікіпедыя·Запыты на пераклад з рускай
Катэгорыя·Члены Леапальдзіны