Стэла́ж (ням.: Stellage[1]) — абсталяванне для захоўвання прадметаў, якое складаецца з шмат’ярусных насцілаў (паліц), замацаваных на стойках або бакавых сценках, альбо якое складаецца з замацаваных на стойках кансоляў (кансольныя стэлажы).
У мэблі стэлаж адносяцца да корпуснай мэблі для захоўвання прадметаў рознага прызначэння[2].
Стэлажы мінімізуюць займаймую плошчу і робяць зручным доступ да захоўваемых на іх прадметах.
Умоўна стэлажы падпадзяляюцца ў залежнасці ад месца выкарыстання на:
а таксама па тыпу будовы:
Палетныя стэлажы (франтальныя) — франтальныя стэлажы прызначаныя для захоўвання розных грузаў на паддонах. Рама стэлажа выраблена з ацынкаваных профіляў, бэлькі — з металічных халоднокатаных профіляў. Элементы рам злучаюцца паміж сабой балтамі. Бэлькі мацуюцца да рамы пры дапамозе зачэпаў. Бэлькі ўкамплектаваны фіксатарамі. Бэлькі рэгулююцца па вышыні з крокам 50 мм.
Стэлажы палічныя — распаўсюджанае абсталяванне для складавання рэчаў або захоўвання дакументаў. Іх выкарыстоўваюць у офісах, на складах, для ўладкавання прамысловых памяшканняў. Перавага полочных стэлажоў у тым, што яны досыць лёгкія, простыя ў зборцы і даўгавечныя. Пры неабходнасці стэлажы камплектуюцца адмысловымі пластыкавымі скрынямі для захоўвання дробных грузаў.
Стэлажны комплекс — прызначаны для вытворчых прадпрыемстваў, складоў, майстэрняў, гаражоў і інш. Ён складаецца з ацынкаваных стоек, паліц, раскоснай сістэмы і збіраецца на зачэпах, што істотна эканоміць час і сілы.
Стэлажы для аўташын і дыскаў — стэлаж выкарыстоўваецца для вертыкальнага захоўвання аўтамабільных шын (дыскаў) на бэльках, адлегласць паміж якімі менш дыяметра шын (дыскаў). Мах нагрузка на секцыю стэлажа — не больш за 2 500 кг.
Мабільныя стэлажы — мабільныя стэлажы дазваляюць больш эканамічна выкарыстоўваць карысную плошчу памяшкання. Усталёўваюцца на рэйкі і перасоўваюцца па ім з дапамогай штурвала механічнага прывада. На рэйкі можна ўсталяваць накіроўваючыя для ўезду-выезду або фальшпол. Мабільныя стэлажы маюць стопарнае прыстасаванне. Стацыянарныя стэлажы ўсталёўваюцца ля сцяны, да іх перамяшчаюць мабільныя.
Стэлажы кансольныя — металічны стэлаж выкарыстоўваецца для захоўвання даўгамерных грузаў. Груз на стэлажы можа захоўвацца з аднаго боку (аднабаковы стэлаж) або з двух бакоў (двухбаковы стэлаж). Кансоль усталёўваецца гарызантальна ці пад невялікім нахілам і рэгулюецца па вышыні з крокам 100 мм і вытрымліваюць нагрузку да 1400 кг на кожную пару кансоляў
Стэлаж з выкатными платформамі — стэлаж уяўляе сабой зборна-разборную канструкцыю. Галоўнай асаблівасцю з’яўляюцца выкатные платформы, якія дазваляюць выкарыстоўваць кран для загрузкі-выгрузкі штампаў, прэс-формаў і іншых буйнагабарытных грузаў. Стэлаж дапамагае захаваць дарагія грузы ў ідэальным стане і зэканоміць месца ў вытворчых памяшканнях.
Набіўныя стэлажы — глыбінныя стэлажы, прызначаныя для захоўвання аднастайнага грузу на паддонах. Адсутнасць праходаў паміж секцыямі дазваляе эфектыўна выкарыстоўваць складскія памяшканні. Стэлаж мае асаблівую канструкцыю, каб штабелер мог свабодна перамяшчацца ўнутры яго.
Складскія стэлажы маюць дастаткова трывалую і магутную канструкцыю, якая вытрымлівае груз да некалькіх тон. Паколькі склад захоўвання тавараў вялікіх аб’ёмаў і памераў, складскія стэлажы лёгка разбіраюцца і збіраюцца. Усе віды канструкцый з’яўляюцца незаменнымі, маючы шэраг спецыфічных асаблівасцяў і характарыстык, якія падыходзяць для розных складоў. Некаторыя выкарыстоўваюцца для штучнай прадукцыі ў пластыкавых або металічных скрынках, а многія з іх прызначаны для больш грувасткіх і даўгамернымі грузаў. Існуюць наступныя тыпы складскіх стэлажоў:
Выпрабаванні і агляд стэлажоў ажыццяўляецца на прадпрыемствах машынабудавання, лёгкай прамысловасці, здабыўной прамысловасці Аддзела галоўнага механіка па спецыяльнай методыцы.