Саіс (стар.-грэч.: Σαίς) — горад на захадзе дэльты Ніла, сталіца 5-га нома Ніжняга Егіпта. Сучасная назва — Са эль-Хагар.
Саіс існаваў ужо пры першых дынастыях фараонаў і згадваецца ў тэкстах пірамід як важны рэлігійны цэнтр. Горад таксама быў прамысловым цэнтрам: тут ткаліся егіпецкія палотны, якія ішлі на патрэбы культу і для стварэння мумій.
Саіс быў цэнтрам культу багіні Нейт; яе храм быў адным з найбольш вялікіх у Егіпце, яе жрацы славіліся сваёй вучонасцю і зрабілі Саіс цэнтрам навукі. Да іх накіроўваліся для гутаркі многія грэчаскія мудрацы і філосафы, у тым ліку Салон, Платон і Герадот.
Асаблівага росквіту горад дасягнуў у Трэці пераходны перыяд, калі падчас дадэкархіі яго цары сталі імкнуліся да аб’яднання пад сваёй уладай Егіпта і дзейнічалі, абапіраючыся на Асірыю, супраць кушытаў. З часоў Псаметыха I у Егіпце пачалася «саіская эпоха». Саіс становіцца сталіцай, расце і багацее. Нават Камбіз, скарыўшы Егіпет, знайшоў неабходным быць пасвечаным у містэрыі Нейт.
Пры Пталамеях у Саісе збіраліся з’езды егіпецкіх жрацоў.
Да якога часу існаваў Саіс — невядома; Макрызі згадвае пра яго яшчэ ў XV ст. Горад доўга быў рэзідэнцыяй монафізіцкага епіскапа. Упершыню на разваліны Саіса звярнуў увагу Карстэн Нібур (1762—1767), апісанне іх выкладзена ў працах Напалеонаўскай экспедыцыі, у Шампальёна і Лепсіуса.
У Саісе захаваліся свяшчэннае возера, на якім, паводле Герадота, ладзілі начныя святы ў гонар Асірыса, каласальная сцяна ў 790 крокаў даўжыні і 20 шырыні, а таксама ўзгорак, які пакрывае месца палаца і храма.
У Саісе адбываецца дзеянне рамана Наваліса «Вучні ў Саісе».