Па́луба (таксама дэк) — архітэктурны элемент судна, гарызантальнае перакрыцце ў корпусе або надстройках, якое абапіраецца на борты, пераборкі і пілерсы (пры іх наяўнасці) і якае складаецца з набору (бімсаў, карлінгсаў і інш.) і насцілу (звычайна драўлянага або металічнага); падзяляе ўнутраную прастору корпуса карабля на памяшкання па вертыкалі[1].
Палуба, якая ідзе не па ўсёй даўжыні або шырыні судна, а толькі на частцы яе, называецца платформай.
Прастора паміж двума палубамі называецца твіндэкам[2].
Таксама тэрмін “палуба” ( і некаторыя іншыя марскія тэрміны) прымяняецца да цяжкіх паветраных судах з узлётнай масай больш за 43 тон.
Па размяшчэнню
Па прызначэнні
Па канструктыўнаму тыпу:
У залежнасці ад колькасці палуб суда падзяляюцца на адна-, двух- і шматпалубные.
У многіх флатах палубы маюць некалькі рознае найменне. Ніжэй прыведзена адпаведнасць палуб у перыяд Першай і Другой сусветнай войнаў для некаторых флатоў. Палубы дадзены зверху ўніз.
Германія[3] | ЗША[3] | Вялікабрытанія[3] | СССР |
---|---|---|---|
— | 06 Level | Upper Bridge | |
Admiralbrücke | 05 Level | Lower Bridge | |
Oberes Mastdeck | 04 Level | Signal Deck | |
Unteres Mastdeck | 03 Level | No. 2 Platform | |
Unteres Brückendeck | 02 Level | Boat Deck | |
Aufbaudeck | 01 Level | Shelter Deck | |
Oberdeck | Main Deck | Upper Deck | Палубак |
Batteriedeck | Second Deck | Main Deck | Верхняя палуба |
Zwischendeck | Third Deck | Middle Deck | Сярэдняя палуба |
Panzerdeck | Fourth Deck | Lower Deck | Ніжняя палуба |
Oberes Plattformdeck | 1st Platform | Upper Platform | Кубрык |
Mittleres, Plattformdeck | 2nd Platform | Lower Platform | |
Unteres Plattformdeck | 3rd Platform | — | Платформа |
Stauung | Tank Top | Tank Top | Дэка |
Пад сядлаватасццю палубы маецца на ўвазе яе ўздым ад сярэдзіны корпуса (мідэля) да носа і(або) карме. Сядлаватасць прадугледжваецца пры праектаванні карабля для павышэння яго мораходных якасцяў. Выяўляецца ў лінейнай меры (метрах, футах), радзей у працэнтах.
Гістарычна палуба, як правіла, мела драўляны дашчаны насціл. Ніякага пакрыцця фарбай або лакам на дошках насцілу не было, а для прадухілення зносу палубу пастаянна чысцілі, г.зн., абразівам насуха саскрабалі верхні пласт драўніны. Пасля некалькіх гадоў актыўнай службы насціл падлягаў замене.
У канцы XIX стагоддзя на палегчаных карпусах мінаносцаў і лёгкіх крэйсераў сталі з’яўляцца палубы са стальным насцілам, па-над якога насцілалі лінолеўм або картыцын (штучны матэрыял на аснове коркі), аднак пакрыццё было ўсё ж недастаткова ўстойлівым, акрамя таго, жалезная палуба нават пад пластом лінолеўма награвалася на сонцы ў цеплых шыротах і стварала экіпажу некамфортныя ўмовы ў халодных. Пры гэтым палубы, у тым ліку верхнюю, з-за недахопу месца і дрэннай вентыляцыі ў жылых памяшканнях рэгулярна выкарыстоўвалі для адпачынку асабістага складу. Буйныя караблі, як і судны грамадзянскага флоту, захоўвалі драўляны насціл палуб.
У цяперашні час палуба, як правіла, мае стальны насціл, часам па-над яго ўкладваюцца лёгказдымныя гумовыя пакрыцці з перфарацыяй для сцёку вады.