Ордэн Святога Аляксандра
Ордэн Святога Аляксандра (балг.: Орден «Свети Александър». ) — дзяржаўная ўзнагарода Княства, а з 1908 года — Царства Балгарыі.
Гісторыя
Ордэн быў заснаваны наказам князя Аляксандра Батэнберга ад 25 снежня 1881 (6 студзеня 1882) года і названы ў гонар яго нябеснага заступніка. Прызначаўся для ўзнагароджвання вайсковых і цывільных асоб за паказаную храбрасць, за дзяржаўныя заслугі, а таксама ў знак асабістага блаславення князя, а пазней цара Балгарыі.
Пасля адмены манархіі ў Балгарыі ў 1946 годзе ордэн працягваў існаваць, аднак быў канчаткова скасаваны ў 1948 годзе новым камуністычным урадам Балгарыі разам з іншымі царскімі ўзнагародамі і з тых сітавін больш не аднаўляўся.
Палажэнне аб ўзнагародзе
Ордэн прызначаецца для ўзнагароджвання вайсковых і грамадзянскіх асоб за выяўленую адвагу, за дзяржаўныя заслугі, а таксама ў знак асабістае Божае ласкі князя[2] Балгарыі, які з’яўляецца магістрам ордэна Святога Аляксандра.
Апісанне
Першапачаткова ордэн Святога Аляксандра меў пяць асноўных ступеней і адну спецыяльную ступень — ланцуг ордэна Святога Аляксандра:
- Ланцуг ордэна Святога Аляксандра;
- I-я ступень ордэна Святога Аляксандра;
- II-я ступень ордэна Святога Аляксандра;
- III-я ступень ордэна Святога Аляксандра;
- IV-я ступень ордэна Святога Аляксандра;
- V-я ступень ордэна Святога Аляксандра.
У далейшым з’явіліся шостая ступень і Вялікі крыж, а Ланцуг ордэна Святога Аляксандра раздзялілася на Вялікі і Малы ланцуг. Да 1946 года ступені і адрозненні ордэна Святога Аляксандра выглядалі наступным чынам:
- Вялікі ланцуг ордэна Святога Аляксандра (балг.: Голямо огърлие на ордена);
- Малая ланцуг ордэна Святога Аляксандра (балг.: Малко огърлие на ордена);
- Великий крыж ордэна Святога Аляксандра (балг.: Велик кръст на ордена);
- Вялікі крыж ордэна Святога Аляксандра (балг.: Голям кръст);
- Вялікі афіцэрскі крыж Святога Аляксандра (балг.: Голям офицерски кръст);
- Командорский крыж ордэна Святога Аляксандра (балг.: Командирски кръст);
- Афіцэрскі крыж ордэна Святога Аляксандра (балг.: Офицерски кръст);
- Рыцарскі крыж ордэна Святога Аляксандра (балг.: Кавалерски кръст);
- Сярэбраны крыж ордэна Святога Аляксандра (балг.: Сребърен кръст).
Ордэн Святога Аляксандра меў знак ордэна, ланцуг ордэна і зорку ордэна. Пяць старэйшых ступеней мелі знак ордэна і зорку ордэна; чатыры малодшыя — толькі знак ордэна. Дзве найвышэйшыя ступені ордэна Святога Аляксандра мелі спецыяльнае адрозненне — ланцуг ордэна Святога Аляксандра.
Вялікі ланцуг ордэна Святога Аляксандра прызначаўся толькі для манарха, як Магістра ордэна Святога Аляксандра, і яго сыноў. Усяго было уручана пяць Вялікіх ланцугоў ордэна Святога Аляксандра. Малы ланцуг ордэна Святога Аляксандра ўручаўся замежным манархам і кіраўнікам дзяржаў. Вялікія крыжы дараваліся міністрам, дзяржаўным і вайсковым дзеячам найвышэйшага рангу. Другая ступень даравалася генералам, урадавым чыноўнікам і вышэйшаму духавенству, трэцяя — палкоўнікам, чацвёртая — старэйшым афіцэрам. Пятая ступень даравалася малодшым афіцэрам, шостая — унтэр-афіцэрам і жаўнерам, чыноўнікам найніжэйшага рангу.[3]
Знакі ордэна Святога Аляксандра ўсіх ступеней маюць тры віды:
- Ордэн Святога Аляксандра, без мячоў;
для цывільных асоб,
- Ордэн Святога Аляксандра, з мячамі над крыжам;
для вайсковых асоб, за заслугі ў мірны час,
- Ордэн Святога Аляксандра, з мячамі між бакоў крыжа.
для вайсковых асоб, за заслугі ў вайсковы час. Зорка ордэна Святога Аляксандра васьміканцовая, срэбнага колеру, у цэнтры мае круглы медальён, пакрыты чырвонай эмаллю, з надпісам славянскай вяззю залатымі літарамі: «СВ АЛЕКСАНДРЪ». Медальён абкружаны шырокім колам белай эмалі, з надпісам уверсе залатымі літарамі: «СЪ НАМІ БОГЪ», і двума залатымі лаўровымі галінамі ўнізе.
Ордэнская стужка ордэна Святога Аляксандра — чырвоная, муаравая.
Знакі ордэна
| Ордэн Святога Аляксандра | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Вялікі ланцуг | Малы ланцуг | Вялікі крыж | I-я ступень (Вялікі крыж) |
II-я ступень (Вялікі афіцэрскі крыж) | |
 |
|
|
|
| |
 |
 |
 |
|||
| III-я ступень (Камандорскі крыж) |
IV-ступень (Афіцэрскі крыж) |
V-я ступень (Рыцарскі крыж) |
VI-я ступень (Срэбны крыж) |
||
|
|
|
|
||
Нататкі
- ↑ Денков В. (2001) Български ордени и медали, София: Кибела.
- ↑ Княства Балгарыя было абвешчанае незалежным царствам 22 верасня 1908 года. Да таго часу, Балгарыя з’яўлялася васальным ад Асманскай Імперыі княствам.
- ↑ Орден святого Александра (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 20 красавіка 2014. Праверана 12 мая 2014.
Літаратура
- Денков, Ст. (2001) Български ордени і медаля, Сафія: Кибела.
- Паўлаў. П. (2003) Български ордени і медаля, ????: ????.
- Пётраў, T. (2000) Ордени і медаля ў България, Сафія: ????.
Спасылкі
Тэмы гэтай старонкі (3):Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
Катэгорыя·Узнагароды Балгарыі
Катэгорыя·Узнагароды паводле алфавіта