wd wp Пошук: ⬜

Гертруда Бэл Элаян

Гертруда Бэл Э́лаян (англ.: Gertrude Belle Elion, 23 студзеня 1918, Нью-Ёрк — 21 лютага 1999, Паўночная Караліна) — амерыканскі вучоны ў галіне біяхіміі і фармакалогіі, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне ў 1988 годзе разам з Дж. Блэкам і Дж. Хітчынгсам «за адкрыццё важных прынцыпаў лекавай тэрапіі».

Біяграфія

Гертруда Элаян нарадзілася 23 студзеня 1918 года ў Нью-Ёрку ў яўрэйскай імігранцкай сям’і (яе бацька іміграваў у 12 гадоў з Літвы, маці ў 14 гадоў — з Расіі).

Скончыла Нью-Ёркскі ўніверсітэт (1941). З 1944 года ў навукова-даследчай лабараторыі Велкам (Нью-Ёрк; у 1967—1983 гадах кіраўнік аддзела).

Аўтар навуковых прац па вывучэнні ўздзеяння антыметабалітаў нуклеінавых кіслот, якія выкарыстоўваюцца як процівірусныя і проціпухлінныя сродкі, па стварэнні антыбактэрыяльных і імунадэпрэсантных прэпаратаў.

Сярод лекавых прэпаратаў, знойдзеных Элаян:

меркаптапурын (першы антылейкемічны прэпарат)[6],
імунасупрэсар азаціапрын,
алапурынол (ужывальны пры падагры),
антымалярыйны прэпарат пірыметамін,
трыметапрым,
ацыклавір (антывірусны прэпарат, які ўжываецца для лячэння герпесу).

Гертруда Элаян памерла ў Паўночнай Караліне ў 1999 годзе ва ўзросце 81 года. Яна пераехала ў Research Triangle у 1970 годзе і некаторы час працавала там у якасці прафесара ўніверсітэта Дзюка. Яна не была замужам.

Узнагароды

1997 — Lemelson-MIT Lifetime Achievement Award
1991 — першая жанчына, якая ўвайшла ў Нацыянальную залу славы вынаходнікаў (англ.: National Inventors Hall of Fame)[7]
1991 — Нацыянальны навуковы медаль ЗША [8]
1988 — Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне
1968 — Garvan-Olin Medal

Зноскі

1 2 Gertrude B. Elion — 2010.
1 2 Gertrude B. Elion // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
1 2 Ogilvie M. B. The Biographical Dictionary of Women in Science: Pioneering Lives From Ancient Times to the Mid-20th Century — Routledge, 2003. — Vol. 1. — P. 415. — 798 p. — ISBN 978-1-135-96342-2
↑ http://www.nasonline.org/member-directory/deceased-members/1653.html Праверана 25 лютага 2018.
↑ NNDB — 2002.
↑ Marx, Vivien 6-Mercaptopurine(нявызн.). Chemical & Engineering News (2005). Праверана 20 кастрычніка 2012.
↑ Staff Invent Now: Hall of Fame: Gertrude Belle Elion(нявызн.). National Inventors Hall of Fame. Праверана 20 кастрычніка 2012.
↑ Staff The President’s National Medal of Science: Recipient Details: GERTRUDE B. ELION(нявызн.). National Science Foundation. Праверана 20 кастрычніка 2012.

Літаратура

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.18. Кн.1: Дадатак: Шчытнікі — ЯЯ / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш — Мінск: БелЭн, 2004. — Т. 18. — 472 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0295-4

Спасылкі

Аўтабіяграфія Гертруды Элаян на Нобелеўскім сайце Архівавана 4 кастрычніка 2001. (англ.)
Біяграфічныя звесткі аб Гертрудзе Элаян Архівавана 31 студзеня 2013. (англ.)
Некралог у Нью-Ёрк Таймс (англ.)
Біяграфія Гертруды Элаян (англ.)