Гексо́зы — агульная хімічная назва класа шасцівугляродных монацукрыдаў, гэта значыць, монацукрыдаў, агульнай формулай якіх з’яўляецца C6(H2O)6, або C6H12O6. Тыповымі прыкладамі гексозаў з’яўляюцца D-глюкоза, D-маноза, D-фруктоза, сарбітол, D-глюказамін.
Яны маюць або альдэгідную функцыянальную групу ў пазіцыі 1 (альдагексозы), або кетонавую функцыянальную групу ў пазіцыі 2 (кетагексозы).
Альдагексозы маюць чатыры хіральныя цэнтры і, такім чынам, 16 магчымых стэрэаізамераў. З іх толькі 3 трапляюцца ў прыродзе — D-глюкоза, D-галактоза і D-маноза.
CH=O CH=O CH=O CH=O
| | | |
HC-OH HO-CH HC-OH HO-CH
| | | |
HC-OH HC-OH HO-CH HO-CH
| | | |
HC-OH HC-OH HC-OH HC-OH
| | | |
HC-OH HC-OH HC-OH HC-OH
| | | |
CH2-OH CH2-OH CH2-OH CH2-OH
D-[алоза](/Алоза "Алоза") D-[альтроза](/Альтроза "Альтроза") D-[глюкоза](/Глюкоза "Глюкоза") D-[маноза](/Маноза "Маноза")
CH=O CH=O CH=O CH=O
| | | |
HC-OH HO-CH HC-OH HO-CH
| | | |
HC-OH HC-OH HO-CH HO-CH
| | | |
HO-CH HO-CH HO-CH HO-CH
| | | |
HC-OH HC-OH HC-OH HC-OH
| | | |
CH2-OH CH2-OH CH2-OH CH2-OH
D-[гулоза](/Гулоза "Гулоза") D-[ідоза](/Ідоза "Ідоза") D-[галактоза](/Галактоза "Галактоза") D-[талоза](/Талоза "Талоза")
Кетагексозы маюць 3 хіральныя цэнтры і, такім чынам, 8 магчымых стэрэаізамераў. З іх у прыродзе трапляюцца толькі 4 D-ізамеры — D-фруктоза, D-псікоза, D-сарбоза і D-тагатоза.
CH2OH CH2OH CH2OH CH2OH
| | | |
C=O C=O C=O C=O
| | | |
HO-CH HC-OH HC-OH HO-CH
| | | |
HC-OH HO-CH HC-OH HO-CH
| | | |
HC-OH HC-OH HC-OH HC-OH
| | | |
CH2OH CH2OH CH2OH CH2OH
D-[фруктоза](/Фруктоза "Фруктоза") D-[сарбоза](/Сарбоза "Сарбоза") D-[псікоза](/Псікоза "Псікоза") D-[тагатоза](/Тагатоза "Тагатоза")
Толькі натуральныя гексозы могуць ферментавацца дражджамі.