wd wp Пошук: ⬜

Гейдэльбергскі чалавек

Гайдэльбергскі чалавек (Homo heidelbergensis) — выкапнёвы від людзей, еўрапейская разнавіднасць чалавека прамаходзячага (роднасны да ўсходнеазіяцкага сінантрапа і інданезійскага пітэкантрапа), жыў у Еўропе (ад Іспаніі і Брытаніі да Беларусі [1]) 700—345 тыс. гадоў таму[2][3]. Хутчэй за ўсё, з’яўляецца нашчадкам еўрапейскага Homo antecessor (да пераходнай формы можна аднесці Homo cepranensis) і непасрэдным папярэднікам неандэртальца. Відавае адзінства таксона Homo heidelbergiensis прызнаецца не ўсімім антраполагамі.

Першая знаходка датуецца 1907 годам, калі блізу горада Гайдэльберга [4] была выяўленая сківіца, падобная да малпавай, але з зубамі падобнымі на велізарныя зубы чалавека. Апісана і вылучаная ў асобны від прафесарам О. Шэтэнзакам. Узрост знаходкі быў вызначаны ў 400 тыс. гадоў. Культура знойдзенай паблізу зброі (каменныя секлы і адшчэпы) ахарактарызаваная як абевільская (шэльская)[5]. Шэнінгерскія дзіды(руск.) бел. дазваляюць выказаць здагадку, што гейдэльбергскія людзі палявалі з дапамогай драўляных копій нават на сланоў, аднак мяса елі сырым, бо слядоў агню на стаянках не выяўлена[6].

Выяўленне слядоў Гайдэльбергскага чалавека на поўдні Італіі дазволіла навукоўцам зрабіць выснову, што ён быў прамаходзячы, а яго рост не перавышаў 1,5 м.[7]

Згодна з меркаваннем Анры дэ Люмле, гейдельбергскі чалавек мог будаваць прымітыўныя хаціны і карыстацца агнём — аб гэтым, як ён лічыць, сведчыць помнік Тэра-Амата. Інакш інтэрпрэтуе гэты помнік Паола Вілья з інстытута Каларада (ЗША), датуючы яго больш познім перыядам (230 тысяч гадоў таму) і адносячы адпаведна да больш позняга віду, неандэртальцам.

Гісторыя знаходак

Першая знаходка рэшткаў гэтага віду была зроблена 21 кастрычніка 1907 года, падчас раскопак ў Маўэры, калі рабочы Даніэль Хартман знайшоў у раскопе сківіцу. Сківіца (en:Mauer 1) была ў добрым стане, за выключэннем зубоў-прэмаляраў, якія адсутнічалі, і былі знойдзены потым, паблізу ад сківіцы. Рабочы перадаў знаходку прафесару Ота Штэзэнаку з Гайдэльбергскага ўніверсітэта, які ідэнтыфікаваў знаходку і даў ёй назву.

Наступныя ўзоры рэшткаў гейдэльбергсага чалавека былі знойдзены і ў Еўропе: Штайнхаме-на-Муры (Германія, штэйнгемскі чалавек), Араго (Францыя, Татавельскі чалавек), Петралоне (Грэцыя), Чампате-дэль-Дз’явала (Італія)[8], Сіма-дэ-лос-Уэсас (Атапуэрка (Іспанія), Ароэйра (Галерыя Песада, Партугалія)[9], Боксгрове (Велікабрытанія)[10] і ў Афрыке: Бода (Аваш, Афар, Эфіопія)[11] Ндуту (Серэнгеці, Танзанія)[12], Брокен-Хіле (Замбія)[13], Сале (Марока)[14]. Найбольш старажытная знаходка — чэрап з Бода (Эфіопія) — 600 000 гадоў таму[4].

А. М. Хрысанфава лічыць H. heidelbergensis выключна еўрапейскай формай, продкавай для неандэртальцаў[15].

Палеагенетыка

Пасля вывучэння ядзернай ДНК трох узораў з іспанскай пячоры Сіма-дэ-лос-Уэсас у Атапуэрцы высветлілася, што гейдэльбергцы знаходзілісь на лініі, якая вядзе да неандэртальцаў [16][17]. Эвалюцыйнае разыходжанне галіны дзянісаўцаў з галіной, агульнай для неандэртальцаў і гейдэльбергцаў з пячоры Сіма-дэ-лос-Уэсас адбылось, паводле ядзернай ДНК, каля 500 000 гадоў таму (раней за 430 000 гадоў таму). Агульны продак Homo heidelbergensis і Homo sapiens жыў 700—765 000 гадоў таму[16][18].

Зноскі

↑ И в Минске были мамонты Архівавана 13 верасня 2011.
↑ Гейдельбергский человек был каннибалом?(недаступная спасылка)
↑ Самые древние человеческие следы
1 2 Гейдельбергский человек / Зубов А. А. // Восьмеричный путь — Германцы. — М. : Большая Российская энциклопедия, 2006. — С. 489-490. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов; 2004—). — ISBN 5-85270-335-4.
↑ Гейдельбергский человек Homo heidelbergensis(недаступная спасылка)
↑ 400 тысяч лет в Европе жили охотники за слонами(недаступная спасылка)
↑ Найдены древнейшие следы человека(недаступная спасылка)
↑ Массовая резня 350 тысяч лет назад?(недаступная спасылка)
↑ Дробышевский С. В. Ароэйра 3 — лобастый португалец
↑ следы первобытного человека на побережье Британии
↑ Бодо /Bodo
↑ Ндуту / Ndutu scull locality
↑ Брокен-Хилл, Кабве / Broken Hill, Kabwe
↑ Сале 1 / Sale 1
↑ Зубов А. А., Васильев С. В. Архівавана 3 красавіка 2018. Восточный центр эволюции рода Homo: путь «навстречу восходящему солнцу»
1 2 European Society for the study of Human Evolution (ESHE). 5th Annual Meeting. London, UK: Nuclear DNA sequences from the hominin 10 - 10 September. 2015(недаступная спасылка)
↑ Древние жители европы, обладавшие значительным генетическим наследием денисовцев, оказались ранними неандертальцами. 15 марта 2006.
↑ Учёные: предки людей и неандертальцев разделились неожиданно рано. 18.09.2015

Спасылкі