wd wp Пошук: ⬜

Беніта Мусаліні

Запыт «Мусаліні» перанакіроўваецца сюды; гл. таксама іншыя значэнні. .mw-parser-output .ts-wikidata-positions-uppercasefirst a,.mw-parser-output .ts-wikidata-positions-uppercasefirst span.iw{display:inline-block}.mw-parser-output .ts-wikidata-positions-uppercasefirst a::first-letter,.mw-parser-output .ts-wikidata-positions-uppercasefirst span.iw::first-letter{text-transform:capitalize}

Беніта Мусаліні (поўнае імя — Беніта Амількарэ Андрэа Мусаліні — Benito Amilcare Andrea Mussolini, 29 ліпеня 1883 — 28 красавіка 1945) — італьянскі дыктатар (дучэ), палітык, лідар Нацыянальнай фашысцкай партыі, прэм’ер-міністр Італіі з 1922 да 1943. Адзін з найбольш вядомых дыктатараў XX стагоддзя. Вынаходнік тэрміна «фашызм».

Мусаліні нарадзіўся 29 ліпеня 1883 года ў вёсцы Прэдапіо ў рэгіёне Эмілія-Раманья. Мусаліні захапіўся сацыялістычнымі ідэямі і рэдагаваў некалькі перыядычных выданняў. Ён стаў даволі вядомым журналістам, аднак хутка ўвайшоў у канфлікт з кіраўніцтвам Сацыялістычнай партыі. З пачаткам Першай сусветнай вайны Італія засталася нейтральнай, і сацыялісты заклікалі ўрад весці мірную палітыку. Аднак Мусаліні, які быў галоўным рэдактарам газеты «Avanti!» (Наперад!), актыўна выказваўся за ўваход Італіі ў вайну. З-за гэтага ён быў выключаны з партыі. Мусаліні пачынае выпускаць газету «Del poppolo d’Italia» (Народ Італіі). У 1915 Мусаліні прызваны ў армію.

У 1919 Мусаліні стварае Італьянскі саюз барацьбы (Fasci italiani di combattimento), які ў 1921 пераўтвараецца ў Нацыянальную фашысцкую партыю. У кастрычніку 1922 ва ўмовах крызісу дзяржаўных інстытутаў улады НФП ажыццяўляе «марш на Рым», і кароль Віктар-Эмануіл III прызначае Мусаліні на пасаду прэм’ер-міністра. У той жа час, толькі з канца 20-х, калі быў усталяваны таталітарны рэжым, магчыма называць Мусаліні дыктатарам.

У 1924 выйшлі пастановы па абмежаванню свабоды прэсы. У 1926 Мусаліні атрымаў права выдаваць законы без кансультацый з парламентам. Вельмі хутка Мусаліні становіцца фактычна адзіным чалавекам, адказным за выканаўчую і заканадаўчую ўладу. У 1929 прайшлі выбары па новым заканадаўстве, і ўсе месцы ў парламенце займаюць фашысцкія функцыянеры.

Падчас яго дыктатуры праводзіліся пераўтварэнні ў розных сферах жыцця. Курс італьянскай ліры быў паменшаны для выгады кампаній-экспарцёраў, прафсаюзы падпарадкоўваліся дзяржаве, адбываліся спробы індустрыалізацыі поўдня Італіі. Мусаліні бачыў сябе спадчыннікам старажытнарымскіх імператараў і актыўна выкарыстоўваў старажытнарымскую тэрміналогію і вобразы для падкрэслення гэтага. Таксама Мусаліні захапляўся спортам і прапагандаваў здаровы лад жыцця.

Даволі цесныя сувязі звязвалі Мусаліні з Адольфам Гітлерам, хаця Мусаліні не захапляўся расавымі ідэямі і антысемітызмам нацыянал-сацыялістаў і першапачаткова лічыў менавіта сябе лідарам у параўнанні з Гітлерам. Мусаліні, аднак, крытычна ставіўся да аншлюса Аўстрыі Германіяй, таму што Аўстрыя служыла буферам паміж Італіяй і Германіяй.

У 1935 Мусаліні пачынае вайну ў Эфіопіі з мэтай зрабіць яе калоніяй Італіі. У час грамадзянскай вайны ў Іспаніі Мусаліні дапамагае Франсіска Франка, адправіўшы шмат зброі і некалькі дывізій для барацьбы супраць рэспубліканцаў. 6 лістапада 1937 Мусаліні далучаецца да Антыкамінтэрнаўскага пакту, а 11 снежня Італія выходзіць з Лігі Нацый. 30 верасня 1938 Мусаліні падпісвае Мюнхенскі дагавор аб перадачы Судэцкай вобласці ад Чэхаславакіі да Германіі. У 1939 Мусаліні захапіў Албанію, а ў 1940 пачаў інтэрвенцыю ў Грэцыю, падчас якой італьянская армія была спынена грэчаскай арміяй, і толькі с дапамогай Германіі ў 1941 была дасягнута перамога. Італьянская армія няўдала дзейнічала і ў Афрыцы. 24 ліпеня 1943 частка фашысцкіх лідараў патрабавала ад Мусаліні скласці паўнамоцтвы. Мусаліні быў арыштаваны, аднак хутка яго вызвалілі ў выніку нямецкай спецаперацыі пад кіраўніцтвам Ота Скарцэні. Мусаліні быў пастаўлены на чале марыянетачнай Італьянскай Сацыяльнай Рэспублікі (так званая «Рэспублікі Сало»).

У красавіку 1945 Мусаліні быў схоплены італьянскімі партызанамі з Камітэта Нацыянальнага Вызвалення. 28 красавіка 1945 Мусаліні быў расстраляны па загаду камуністычнай фракцыі ў КНВ. Яго цела было павешана ўніз галавой, а потым закапана ў могільніку для бедных. У 1946 неафашысты выкапалі труп Мусаліні і перазахавалі яго ў Прэдапіо, побач з сям’ёй.

Унучка Мусаліні Алесандра Мусаліні была старшынёю саюза Грамадзянская альтэрнатыва.

Гл. таксама

Віла Тарлонія

Зноскі

↑ Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #118585967 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 9 красавіка 2014.
1 2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
↑ Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #118585967 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 17 кастрычніка 2015.
↑ Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 3 снежня 2020.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Беніта Мусаліні