Не блытаць з Электрастатычная індукцыя. Не блытаць з Электрамагнітная індукцыя.
Электрычная індукцыя, ці электрычнае зрушэнне — вектарная велічыня, роўная суме вектара напружанасці электрычнага поля і вектара палярызацыі.
У СІ:
D
=
ε
0
E
P
{\displaystyle \mathbf {D} =\varepsilon _{0}\mathbf {E} +\mathbf {P} }
.
У СГС:
D
=
E
4 π
P
{\displaystyle \mathbf {D} =\mathbf {E} +4\pi \mathbf {P} }
.
Велічыня электрычнай індукцыі ў сістэме СГС вымяраецца ў СГСЭ або СГСМ адзінках, а ў СІ — у кулонах на м² (L−2TI). У рамках СТА вектары
D
{\displaystyle \mathbf {D} }
і
H
{\displaystyle \mathbf {H} }
аб’ядноўваюцца ў адзіны тэнзар, аналагічны тэнзару электрамагнітнага поля.
Ураўненні для вектара індукцыі ў СГС маюць выгляд (2ая пара ўраўненняў Максвела)
d i v
D
= 4 π ρ
{\displaystyle \mathrm {div} ,\mathbf {D} =4\pi \rho }
r o t
H
=
4 π
c
j
1 c
∂
D
∂ t
{\displaystyle \mathrm {rot} ,\mathbf {H} ={4\pi \over c}\mathbf {j} +{1 \over c}{\frac {\partial \mathbf {D} }{\partial t}}}
Тут
ρ
{\displaystyle \rho }
— шчыльнасць свабодных зарадаў, а
j
{\displaystyle \mathbf {j} }
— шчыльнасць току свабодных зарадаў. Увядзенне вектара
D
{\displaystyle \mathbf {D} }
, такім чынам, дазваляе выключыць з ураўненняў Максвела невядомыя малекулярныя токі і палярызацыйныя зарады.
Для поўнага вызначэння электрамагнітнага поля ўраўненні Максвела неабходна дапоўніць матэрыяльнымі раўнаннямі, якія звязваюць вектары
D
{\displaystyle \mathbf {D} }
і
E
{\displaystyle \mathbf {E} }
(а таксама
H
{\displaystyle \mathbf {H} }
і
B
{\displaystyle \mathbf {B} }
) у рэчыве. У вакууме гэтыя вектары супадаюць, а ў рэчыве сувязь паміж імі часта мяркуюць лінейнай:
D
i
=
∑
1
3
ε
i j
E
j
{\displaystyle \mathbf {D} _{i}=\sum \limits _{j=1}^{3}\varepsilon _{ij}\mathbf {E} _{j}}
Велічыні
ε
i j
{\displaystyle \varepsilon _{ij}}
ўтвараюць тэнзар дыэлектрычнай пранікальнасці. У прынцыпе, ён можа залежаць як ад кропкі ўнутры цела, так і ад частаты ваганняў электрамагнітнага поля. У ізатропных асяроддзях тэнзар дыэлектрычнай пранікальнасці зводзіцца да скаляра, так званай дыэлектрычнай пранікальнасці. Матэрыяльныя ўраўненні для
D
{\displaystyle \mathbf {D} }
набываюць просты выгляд
D
= ε
E
{\displaystyle \mathbf {D} =\varepsilon \mathbf {E} }
Магчымыя асяроддзі, для якіх залежнасць паміж
D
{\displaystyle \mathbf {D} }
і
E
{\displaystyle \mathbf {E} }
з’яўляецца нелінейнай (у асноўным — сегнетаэлектрыкі).
На мяжы двух рэчываў скачок нармальнай кампаненты
D
n
{\displaystyle D_{n}}
вектара
D
{\displaystyle \mathbf {D} }
вызначаецца паверхневай шчыльнасцю свабодных зарадаў:
lim
ϵ → 0
(
∂
D
∂ n
(
r
ϵ
n
) −
∂
D
∂ n
(
r
− ϵ
n
)
)
= 4 π σ (
r
)
{\displaystyle \lim _{\epsilon \to 0}\left({\frac {\partial \mathbf {D} }{\partial n}}(\mathbf {r} +\epsilon \mathbf {n} )-{\frac {\partial \mathbf {D} }{\partial n}}(\mathbf {r} -\epsilon \mathbf {n} )\right)=4\pi \sigma (\mathbf {r} )}
(у СГС)
lim
ϵ → 0
(
∂
D
∂ n
(
r
ϵ
n
) −
∂
D
∂ n
(
r
− ϵ
n
)
)
=
σ (
r
)
ε
0
{\displaystyle \lim _{\epsilon \to 0}\left({\frac {\partial \mathbf {D} }{\partial n}}(\mathbf {r} +\epsilon \mathbf {n} )-{\frac {\partial \mathbf {D} }{\partial n}}(\mathbf {r} -\epsilon \mathbf {n} )\right)={\frac {\sigma (\mathbf {r} )}{\varepsilon _{0}}}}
(у СІ) Тут
∂
D
∂ n
= (
n
; ∇ )
D
{\displaystyle {\tfrac {\partial \mathbf {D} }{\partial n}}=(\mathbf {n} ;\nabla )\mathbf {D} }
— нармальная вытворная,
r
{\displaystyle \mathbf {r} }
— кропка на паверхні раздзела,
n
{\displaystyle \mathbf {n} }
— вектар нармалі да гэтай паверхні у дадзенай кропцы,
σ (
r
)
{\displaystyle \sigma (\mathbf {r} )}
— паверхневая шчыльнасць свабодных зарадаў. Ураўненне не залежыць ад выбару нармалі (знешняй або ўнутранай). У прыватнасці, для дыэлектрыкаў ураўненне азначае, што нармальная кампанента вектара
D
{\displaystyle \mathbf {D} }
непарыўная на мяжы асяроддзяў. Простага ўраўнення для датычнага складніка
D
{\displaystyle \mathbf {D} }
запісаць нельга, ён павінен вызначацца з межавых умоў для
E
{\displaystyle \mathbf {E} }
і матэрыяльных ўраўненняў.