Чыгуначны кран — полнапаваратный[1] стрэлавы кран на платформе, які перасоўваецца па чыгуначнаму пуці[2].
У залежнасці ад умоў працы асобных механізмаў і крана ў цэлым, ступені іх загрузкі па часе і грузападымальнасці для кранаў з механічным прывадам ўсталёўваюцца чатыры групы рэжымаў працы: Л — легкі, З — сярэдні, Т — цяжкі, ВТ — вельмі цяжкі. Група рэжыму працы вызначаецца адпаведнымі разлікамі па формулах Госгортехнадзора Расіі і паказваецца ў тэхнічным пашпарце крана.
Грузападымальнасць складае:
Для лёгкіх і сярэдніх кранаў 20-30 т[3]. Для цяжкіх кранаў 80-250 т. Грузападымальнасць гэтых кранаў пры размяшчэнні стрэл ўздоўж рэйкавага пуці прыблізна ў 2 разы больш, чым у папярочным кірунку пры аднолькавых запасах устойлівасці. Грузавыя моманты кранаў адпаведна роўныя 800-5000 кН·м і 5000-25000 кН·м. Вылет кранаў змяняецца ў межах 4-28 . м. Хуткасць ўздыму 1,15-32 м/мін.
У залежнасці ад тыпу прывада адрозніваюць краны з ручным або механічным прывадам. Краны з ручным прывадам маюць невялікую грузападымальнасць і выкарыстоўваюцца, галоўным чынам, пры нязначным аб’ёме перагрузачных работ. Краны з механічным прывадам ў залежнасці ад устаноўленага асноўнага сілавога агрэгата падраздзяляюць:
Кранавыя механізмы прыводзяцца ад уласнага генератара з дызельным рухавіком або ад старонняй крыніцы току. Хуткасць перамяшчэння чыгуначных кранаў па рэйкаваму пуці складае 60-100 км/ч. Частата кручэння: 0,5 аб/мін для кранаў вялікай грузападымальнасці (сотні тон) і 1, 5 аб/мін для больш лёгкіх кранаў. Прадугледжана таксама даводачная частата кручэння 0,05-0,1 аб/мін. Мінімальны вылет чыгуначных кранаў складае 4-8 м, максімальны 22-28 м. Час змены вылету 1-6 мін.
Чыгуначныя краны мантуюць на спецыяльных чыгуначных платформах. Страла ў транспартным становішчы ўкладваецца на іншую платформу, якая ўваходзіць у камплект абсталявання. Платформа крана абапіраецца на колавыя восі ў колькасці ад чатырох да васьмі.
Колавыя пары групуюць ў трох-, чатырахвосевыя балансірныя каляскі. Нагрузка на вось дапускаецца не больш за 200 кН. Платформы крана забяспечваюць стандартнымі чыгуначнымі аўтасчэпкамі, так як кран можа быць не толькі уключаны ў склад цягніка, але і выкарыстаны як лакаматыў пры манеўрах.
Габарыты чыгуначных кранаў павінны задавальняць патрабаванням ДАСТ 9238-73. Маса кранаў складае 60-300 т. Платформы маюць ад чатырох да васьмі паваротных бэлек з гідраўлічнымі вынаснымі апорамі. Пры працы крана пад іх загадзя падкладвала шпальные клеткі з брусаў.
Механізм перамяшчэння крана забяспечваюць звычайнай чыгуначнай тармазной прыладай з пнеўматычным прывадам.
Чыгуначныя краны прызначаныя для перагрузкі цяжкіх адзінкавых і сыпкіх грузаў, пры мантажы і ліквідацыі аварый на чыгунках. Іх выкарыстоўваюць таксама і ў прамысловасці пры мантажы і пагрузачна-разгрузачных работах.