Угарыцкае пісьмо
Угарыцкае пісьмо – квазіалфавітнае клінапіснае кансанантнае пісьмо, якое ўжывалася ў XV – XIV стст. да н.э. для запісу тэкстаў на гліняных таблічках. Гэтыя таблічкі з’яўляюцца адзінай крыніцай вывучэння угарыцкай мовы – адной з семіцкіх моў, што была пашырана ў канцы III – 1-й паловы II тыс. да н. э. на тэрыторыі Угарыцкага царства (Угарыт). Вядомы таксама угарыцкія надпісы на хурыцкай і акадскай мовах. Мяркуюць, што угарыцкае пісьмо развілася са складовага клінападобнага лінейнага пісьма (не захавалася). Існуе гіпотэза, што першапачаткова знакі угрыцкага пісьма абазначалі спалучэнні пэўнага зычнага з любым галосным, а пазней – толькі зычныя. Для аблягчэння чытання угрыцкага пісьма абазначалі спалучэнні пэўнага зычнага з любым галосным, а пазней – толькі зычныя. Для аблягчэння чытання угрыцкага пісьма выкарыстоўвала словараздзяляльнікі (вертыкальныя кліны), а не пазней XIV ст. да н.э. ва угрыцкім пісьме, як і ў іншых відах заходне-семіцкага пісьма, пачалі выкарыстоўваць matres lectionis (літаральна – мацеркі чытання) – адмысловыя знакі некаторых зычных, якія ўжываліся для абазначэння галосных.
Выклад
| Знак | Трансліт. | IPA | Іўрыт | Арабская |
|---|---|---|---|---|
| 𐎀 | ʾa | ʔa | א | أ |
| 𐎁 | b | b | ב | ب |
| 𐎂 | g | ɡ | ג | ج |
| 𐎃 | ḫ | x | خ | |
| 𐎄 | d | d | ד | د |
| 𐎅 | h | h | ה | ه |
| 𐎆 | w | w | ו | و |
| 𐎇 | z | z | ז | ز |
| 𐎈 | ḥ | ħ | ח | ح |
| 𐎉 | ṭ | t̴ | ט | ط |
| 𐎊 | y | j | י | ي |
| 𐎋 | k | k | כ | ك |
| 𐎌 | š | ʃ | ש | ش |
| 𐎍 | l | l | ל | ل |
| 𐎎 | m | m | מ | م |
| 𐎏 | ḏ | ð | ذ | |
| 𐎐 | n | n | נ | ن |
| 𐎑 | ẓ | θ̴ | ظ | |
| 𐎒 | s | s | ס | س |
| 𐎓 | ʿ | ʕ | ע | ع |
| 𐎔 | p | p | פ | ف |
| 𐎕 | ṣ | s̴ | צ | ص |
| 𐎖 | q | q | ק | ق |
| 𐎗 | r | r | ר | ر |
| 𐎘 | ṯ | θ | ث | |
| 𐎙 | ġ | ɣ | غ | |
| 𐎚 | t | t | ת | ت |
| 𐎛 | ʾi | ʔi | ئ | |
| 𐎜 | ʾu | ʔu | ؤ | |
| 𐎝 | s2 | |||
| 𐎟 | Падзельнік слоў | |||
Зноскі
- ↑ Epigraphic Semitic Scripts // The world’s writing systems / Ed. by P. T. Daniels, W. Bright. — New York — Oxford: Oxford University Press, 1996. — XIV, 922 p.: ill. — P. 92. — ISBN 978-0-19-507993-7.
Літаратура
- Павленко, Н. А. История письма: Учебное пособие для филолагических факультетов вузов / Н. А. Павленко. — Мн.: Вышэйшая школа, 1987. — 236, [3] с.
- Шифман, И. Ш. Возникновение знаний о языке у финикиян // История лингвистических учений: Древний мир / [Н. С. Петровский, И. М. Дьяконов, Вяч. Вс. Иванов и др.; Отв. ред. А. В. Десницкая, С. Д. Кацнельсон; Предисл. С. Д. Кацнельсона]. — Л.: Наука, Ленинградское отделение, 1980. — 258 с.
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
Катэгорыя·Кансанантныя пісьменнасці
Катэгорыя·Угарыцкая мова і літаратура
Катэгорыя·Пісьмо семіцкіх моў