wd wp Пошук:
    ⬜

    Табітэўэа

    .mw-parser-output .t-geoinfobox td,.mw-parser-output .t-geoinfobox th{min-width:120px}.mw-parser-output .t-geoinfobox td:only-child,.mw-parser-output .t-geoinfobox th:only-child{text-align:center}.mw-parser-output .t-geoinfobox-name{font-size:110%;padding:2px}.mw-parser-output .t-geoinfobox-nickname{font-style:italic}.mw-parser-output .t-geoinfobox-cave th:only-child,.mw-parser-output .t-geoinfobox-mount th:only-child{background:#e7dcc3}.mw-parser-output .t-geoinfobox-surface th:only-child{background:#ffe4c4}.mw-parser-output .t-geoinfobox-blue th:only-child,.mw-parser-output .t-geoinfobox-water th:only-child{background:#c0daff}.mw-parser-output .t-geoinfobox-underwater th:only-child{background:#b0e0e6}.mw-parser-output .t-geoinfobox-green th:only-child{background:#d0f0c0}.mw-parser-output .t-geoinfobox-tomb th:only-child{background:#bbbbbb}.mw-parser-output .t-geoinfobox-yellow th:only-child{background:#fdeaa8}.mw-parser-output .t-geoinfobox-ny th:only-child{background:#cbd5c4;border:1px solid #aaaaaa}.mw-parser-output .t-geoinfobox-ny th:first-child:not(:only-child){background:#cbd5c4;text-align:right;padding:0 0.5em}.mw-parser-output .t-geoinfobox-grey th:only-child{background:#eaecf0}

    Табітэўэа (англ.: Tabiteuea) — самы вялікі па плошчы атол у архіпелагу Гілберта. Уваходзіць у склад дзяржавы Кірыбаці. Агульная плошча — 38 км². Насельніцтва — 4898 чал. (2005 г.).

    Геаграфія і прырода

    Атол Табітэўэа знаходзіцца ў 400 км на поўдзень ад атола Тарава. Складаецца з вялікай лагуны (365,2 км²), якую атачае каралавы рыф. На ўсходняй частцы рыфа размешчаны некалькі астравоў, 2 вялікіх на поўначы і поўдні і некалькі малых у цэнтры. Паўднёвая частка Табітэўэа лічыцца адным з самых прыгожых месцаў у Кірыбаці.

    Клімат трапічны пасатны. Атол падвержаны ўздзеянню трапічных цыклонаў.

    Гісторыя

    Воіны Табітэўэа, XIX ст.

    Да прыходу еўрапейцаў Табітэўэа насялялі тунгару, продкі якіх з’явіліся на востраве каля 2000 — 3000 гадоў таму. Самі табітэўэаўанцы сцвярджаюць, што іх атол з’явіўся першым з усяго архіпелага Гілберта. Сюды з Самоа трапіў корань свяшчэннага дрэва, які прарос, і ў ім нарадзіліся духі — продкі тунгару.

    Табітэўэаўанцы жылі пашыранымі сем’ямі, займаліся земляробствам і ловам рыбы. Інстытуты рабства і ўсеўладных правадыроў адсутнічалі. Абшчыннікі лічыліся роўнымі. Само слова «Табітэўэа» значыла «зямля без правадыроў». Да прыходу еўрапейцаў паміж тубыльцаў не вяліся войны. Замест гэтага практыкаваліся індывідуальныя паядынкі.

    Еўрапейскія мараплаўцы і гандляры з’явіліся на астравах Гілберта ў кан. XVIII ст., аднак атол Табітэўэа наведваўся імі рэдка. У 1841 г. высадка амерыканскай экспедыцыі скончылася ваенным сутыкненнем, смерцю аднаго амерыканца і дванаццаці мясцовых жыхароў.

    У 1868 на поўначы Табітэўэа з’явіліся пратэстанцкія місіянеры-гавайцы. Нягледзячы на спробы мясцовых вернікаў адстаяць традыцыйны культ, яны замацаваліся ў дзвюх вёсках, адкрылі школы, пачалі пашыраць адукацыю і заходнюю вопратку, забаранілі п’янства. Для найхутчэйшага распаўсюджвання хрысціянства гавайцы сілай прымусілі жыхароў паўночнага вострава прыняць іх веру, пасля чаго ў 1881 г. арганізавалі крыжовы паход на паўднёвы востраў. Калі паўднёвыя тубыльцы былі акружаныя і папыталі літасці, місіянеры загадалі знішчаць паганцаў, што прывяло да масавага забойства, у тым ліку дзяцей і жанчын. Забітых і цяжка параненых спалілі. З жыхароў поўдню амаль ніхто не выжыў. Іх маёмасць была разрабавана і падзелена паміж хрысціянамі.

    Калі стала вядома пра масавае забойства на Табітэўэа, місіянеры былі адкліканы на Гавайскія астравы, аднак іх пераемнікі сканцэнтравалі ў сваіх руках усю ўладу і ўвялі ў дачыненні да тубыльцаў жорсткія законы. У выніку, у 1891 г. жыхары адной з вёсак паднялі паўстанне, пад час якога воіны-пратэстанты фактычна адмовіліся ваяваць супраць аднаверцаў.

    У 1892 г. атол быў падпарадкаваны Вялікабрытаніяй. Ужо ў XX ст. поспех мела каталіцкая місія, так што ў нашы дні больш за палову табітэўэаўанцаў спавядае каталіцызм.

    У 1979 г. атол увайшоў у склад Кірыбаці.

    Інфраструктура

    Атол падзелены на 2 акругі. Дзейнічаюць 2 аэрапорты і 1 марскі порт. Мясцовыя ўлады імкнуцца развіваць турызм.

    Спасылкі

    Тэмы гэтай старонкі (11):
    Катэгорыя·Астравы Гілберта
    Катэгорыя·Астравы Ціхага акіяна
    Катэгорыя·Картка на Геакары: Выправіць: Каардынаты
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Карткі з састарэлым параметрам Карта
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Карткі астравоў з няправільнымі параметрамі
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
    Катэгорыя·Атолы
    Катэгорыя·Прыродныя геаграфічныя аб’екты паводле алфавіта
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Карткі з састарэлым фарматам каардынат
    Катэгорыя·Астравы паводле алфавіта
    Катэгорыя·Астравы паводле алфавіта