Судак звычайны
Судак (Sander lucioperca) — від драпежных прамянёвапёрых рыб сямейства акунёвыя (Percidae).
Апісанне
Даўжыня звычайна 50 — 80 (часам да 120) см, маса 2—8 (часам да 20) кг. Цела прадаўгаватае, сціснутае з бакоў, рыла завостранае, глотка невялікая; на сківіцах, акрамя дробных зубоў, моцпыя іклы. Луска дробная, заходзіць на шчэлепныя накрыўкі. Спіна і бакі зеленавата-шэрыя, бруха белае. Па баках 8 — 12 бурых плямін, якія зліваюцца ў папярочныя палосы. Спінных плаўнікоў 2, пярэдні з калючымі прамянямі; грудныя і брушныя — збліжаны.
Пашырэнне
Пашыраны ў вадаёмах басейнаў Балтыйскага, Чорнага і Каспійскага мораў. Адрозніваюць аселую (туводную) форму і паўпрахадную, якая жыве ў саланаватых водах паўднёвых мораў, а на нераст падымаецца ў рэкі. У Беларусі водзіцца ў невялікай колькасці ў буйных рэках і многіх чыстых азёрах. Штучна зарыбляюць прамысловыя вадаёмы.
Трымаецца пераважна на глыбокіх, чыстых месцах з пясчаным або камяніста-галечнікавым грунтам каля дна. Патрабавальны да кіслароднага рэжыму, дрэнна пераносіць забруджванне вады.
Асаблівасці біялогіі
Драпежнік, корміцца рыбай (пераважна плоткай, верхаводкай і інш.), ракамі, жабамі.
Полавая спеласць у 3—4 гады, у самцоў на год раней за самак. Адкладванне ікры аднаразовае ў маі — чарвені, пасля зыходу паводкі, пры тэмпературы 15—16°С, на мелкаводдзі. Нерастуе парамі, на працягу 2 сутак самец клапоціцца аб кладцы, якая адкладваецца ў гнёзды на розны субстрат. Плоднасць 100—700 тыс. ікрынак.
Мае хуткія тэмпы росту, сяголеткі пад восень дасягаюць даўжыні 10—15 см.
Промысел і выкарыстанне
Каштоўная прамысловая рыба. Аб’ект таварнага і аматарскага рыбалоўства.
Мяса белае, нятлустае, далікатнае, без дробных костак, з высокімі смакавымі вартасцямі. Утрымлівае 19 % бялкоў, 1 % тлушчу, добра засвойваецца. У рэстаранах сучаснай Беларусі — адна з найбольш папулярных рыб (пераважна завозіцца). Прадаецца ў свежым, марожаным выглядзе і ў кансервах.
Існуе велізарная колькасць рэцэптаў прыгатавання, як гарачага, так і халоднага: смажаць (у тым ліку шашлыкі), вараць, запякаюць, тушаць у малацэ з цыбуляй, гатуюць пад маянэзам, у жэле, гатуюць галубцы і г.д. Асабліва смачныя заліўныя з судака. Вельмі складаная тэхналогія судака «па-Радзівілаўску» (адна з самых складаных страў літоўска-беларускай кухні). Чысціць судака належыць асцярожна, бо ў плаўніках і жаберных вечках маюцца вострыя калючкі[1].
Зноскі
Літаратура
- Петухоў У. Судак // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ ім. Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Энцыклапедыю прыроды Беларусі без нумароў старонак
Катэгорыя·Акунёвыя
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
Катэгорыя·Жывёлы, апісаныя ў 1758 годзе
Катэгорыя·Біялагічныя артыкулы без EOL
Катэгорыя·Жывёлы паводле алфавіта