Піньі́нь (кіт.: 拼音, pīnyīn; больш афіцыйна: 汉语拼音, Hànyǔ pīnyīn, Ханьюй піньінь, гэта значыць «Запіс гукаў кітайскай мовы») — сістэма раманізацыі для кітайскай мовы. У Кітайскай Народнай Рэспубліцы (КНР) піньінь мае афіцыйны статус[1]. З 1 студзеня 2009 г. піньінь стаў афіцыйным стандартам раманізацыі на Тайвані[2][3]. У ліпені 2009 г. прэзідэнт астраўной дзяржавы Ма Інцзю на пасяджэнні Форума па эканоміцы, гандлю і культуры паміж бакамі Тайваньскага праліва (г. Чанша, правінцыя Хунань) прапанаваў таксама перайсці на спрошчаныя іерогліфы.
Піньінь быў прыняты ў 1958 г.[1], з 1979 ён выкарыстоўваецца ва ўсім свеце ў якасці афіцыйнай лацінскай транскрыпцыі імёнаў і назваў з КНР. Яна замяніла транскрыпцыі Уэйда—Джайлза і чжуінь, якія існавалі раней.
Транскрыпцыя была ўхвалена Міжнароднай арганізацыяй па стандартызацыі (ISO) у якасці асноўнай лацінскай транскрыпцыі кітайскай мовы.
У піньіне выкарыстоўваюцца ўсе літары лацінскага алфавіта, акрамя V, і дададзена літара Ü (u-умляўт; пры ўводзе ў камп’ютар літара V можа выкарыстоўвацца замест Ü). Абазначэнне тонаў у піньіне прадугледжана з дапамогай надрадковых знакаў. Звычайна іх пішуць толькі ў навучальнай літаратуры. У слоўніках нумар тону часам указваецца за словам, запісаным піньінем, напрыклад: dong2 або dong² (= dóng).
| А | |||
|---|---|---|---|
| а - а | ai - ай | an - ань | ang - ан |
| ao – ао | |||
| В | |||
| ba - ба | bai – бай | ban - бань | bang – бан |
| bao – бао | bei - бэй | ben – бэнь | beng – бэн |
| bi - бi | bian - бень | biao – бяо | bie - бе |
| bin - бiнь | bing - бiн | bo - бо | bu - бу |
| С | |||
| ca - ца | cai - цай | can - цань | cang - цан |
| cao – цао | ce - цэ | cen - цэнь | ceng - цэн |
| ci - цы | cong - цун | cou - цоў | cu - цу |
| cuan - цуань | cui – цуэй | cun - цунь | cuo - цуо |
| СН | |||
| cha - ча | chai - чай | chan - чань | chang - чан |
| chao – чао | che - чэ | chen - чэнь | cheng - чэн |
| chi - чы | chong - чун | chou - чоў | chu - чу |
| chua - чуа | chuai - чуай | chuan - чуань | chuang - чуан |
| chui – чуэй | chun - чунь | chuo - чуо | |
| D | |||
| da – да | dai - дай | dan – дань | dang – дан |
| dao – дао | de - дэ | dei – дэй | den – дэнь |
| deng – дэн | di - ды | dian – д’ень | diao – д’яо |
| die – д’е | ding – дын | diu – дыў | dong - дун |
| dou – доў | du – ду | duan – дуань | dui – дуэй |
| dun – дунь | duo – дуо | ||
| E | |||
| e – э | ei – эй | en – энь | eng – эн |
| er – ар | |||
| F | |||
| fa – фа | fan - фань | fang - фан | fei - фэй |
| fen – фэнь | feng – фэн | fo - фо | fou – фоў |
| fu - фу | |||
| G | |||
| ga - га | gai - гай | gan – гань | gang – ган |
| gao – гао | ge - гэ | gei – гэй | gen – гэнь |
| geng - гэн | gong – гун | gou - гоў | gu - гу |
| gua - гуа | guai – гуай | guan - гуань | guang - гуан |
| gui – гуэй | gun - гунь | guo - гуо | |
| H | |||
| ha – ха | hai – хай | han – хань | hang – хан |
| hao – хао | he – хэ | hei – хэй | hen – хэнь |
| heng – хэн | hong –хун | hou - хоў | hu – ху |
| hua – хуа | huai – хуай | huan - хуань | huang – хуан |
| hui – хуэй | hun – хунь | huo – хуо | |
| J | |||
| ji - дзi | jia - дзя | jian – дзень | jiang - дзян |
| jiao - дзяо | jie - дзе | jin - дзiнь | jing - дзiн |
| jiong - дзюн | jiu –дзiў | ju - дзю | juan - дзюань |
| jue - дзюэ | jun - дзюнь | ||
| К | |||
| ka – ка | kai – кай | kan – кань | kang – кан |
| kao – као | ke – кэ | kei – кэй | ken – кэнь |
| keng – кэн | kong - кун | kou – коў | ku – ку |
| kua – куа | kuai – куай | kuan – куань | kuang - куан |
| kui – куэй | kun – кунь | kuo – куо | |
| L | |||
| la – ла | lai – лай | lan – лань | lang – лан |
| lao – лао | le – лэ | lei – лэй | leng – лэн |
| li – лi | lia – ля | lian – лень | liang – лян |
| liao – ляо | lie – ле | lin – лiнь | ling – лiн |
| liu – лiў | long – лун | lou – лоў | lu – лу |
| lü – лю | luan – луань | lüan – люань | lüe – люэ |
| lun – лунь | luo – луо | ||
| M | |||
| ma – ма | mai – май | man – мань | mang – ман |
| mao – мао | me – мэ | mei – мэй | men – мэнь |
| meng – мэн | mi – мi | mian – мень | miao – мяо |
| mie – ме | min – мiнь | ming – мiн | miu – мiў |
| mo – мо | mou - моў | mu – му | |
| N | |||
| na – на | nai – най | nan – нань | nang – нан |
| nao – нао | ne – нэ | nei – нэй | nen – нэнь |
| neng – нэн | ni – нi | nian – нень | niang – нян |
| niao - няо | nie – не | nin – нiнь | ning – нiн |
| niu – нiў | nong – нун | nou – ноў | nu – ну |
| nü – ню | nuan – нуань | nüe – нюэ | nuo – нуо |
| O | |||
| o – о | ou – оў | ||
| P | |||
| pa – па | pai – пай | pan – пань | pang – пан |
| pao – пао | pei – пэй | pen – пэнь | peng – пэн |
| pi – пi | pian – пень | piao – пяо | pie – пе |
| pin – пiнь | ping – пiн | po – по | pou – поў |
| pu – пу | |||
| Q | |||
| qi – цi | qia – ця | qian - цень | qiang – цян |
| qiao – цяо | qie – це | qin – цiнь | qing – цiн |
| qiong – цюн | qiu – цiў | qu – цю | quan - цюань |
| que – цюэ | qun – цюнь | ||
| R | |||
| ran – жань | rang – жан | rao – жао | re – жэ |
| ren – жэнь | reng – жэн | ri – жы | rong – жун |
| rou – жоў | ru – жу | ruan – жуань | rui – жуэй |
| run – жунь | ruo – жуо | ||
| S | |||
| sa – са | sai – сай | san – сань | sang – сан |
| sao – сао | se – сэ | sei – сэй | sen – сэнь |
| seng – сэн | si – сы | song – сун | sou – соў |
| su – су | suan – суань | sui – суэй | sun – сунь |
| suo – суо | |||
| SH | |||
| sha- ша | shai – шай | shan – шань | shang – шан |
| shao – шао | she – шэ | shen – шэнь | sheng –шэн |
| shi – шы | shou – шоў | shu – шу | shua – шуа |
| shuai – шуай | shuan – шуань | shuang - шуан | shui – шуэй |
| shun – шунь | shuo – шуо | ||
| T | |||
| ta – та | tai – тай | tan – тань | tang – тан |
| tao – тао | te – тэ | tei – тэй | ten – тэнь |
| teng – тэн | ti – ты | tian – т’ень | tiao – т’яо |
| tie – т’е | ting – тын | tong – тун | tou – тоў |
| tu – ту | tuan – туань | tui – туэй | tun – тунь |
| tuo – туо | |||
| W | |||
| wa – ва | wai – вай | wan – вань | wang – ван |
| wei – вэй | wen – вэнь | weng – вэн | |
| wo – во | wu – ву | ||
| X | |||
| xi – сi | xia – ся | xian – сянь | xiang – сян |
| xiao - сяо | xie – се | xin – сiнь | xing – сiн |
| xiong – сюн | xiu – сiў | xu – сю | xuan – сюань |
| xue – сюэ | xun – сюнь | ||
| Y | |||
| ya – я | yan – янь | yang – ян | |
| yao – яо | ye – е | yi – i | yin – iнь |
| ying – iн | yo – ё | yong – юн | you – ёў |
| yu – ю | yuan – юань | yue – юэ | yun – юнь |
| Z | |||
| za – дза | zai – дзай | zan – дзань | zang – дзан |
| zao – дзао | ze – дзэ | zei – дзэй | |
| zen – дзэнь | zeng – дзэн | zi – дзы | zong - дзун |
| zou - дзоў | zu – дзу | zuan – дзуань | zui – дзуэй |
| zun – дзунь | zuo – дзуо | ||
| ZH | |||
| zha – джа | zhai – джай | zhan – джань | zhang – джан |
| zhao – джао | zhe – джэ | zhen – джэнь | zheng – джэн |
| zhi – джы | zhong – джун | zhou – джоў | zhu – джу |
| zhua – джуа | zhuai – джуай | zhuan – джуань | zhuang – джуан |
| zhui – джуэй | zhun – джунь | zhuo – джуо | |
Стык складоў: пры перадачы транскрыпцыі двух суседніх складоў, першы з якіх заканчваецца на -н, а другі пачынаецца на галосную, на стыку складоў ставіцца апостраф: 长安 Чан’ань.
Транскрыпцыя падаецца паводле “Кітайска-беларускі слоўнік. Беларуска-кітайскі слоўнік, Мінск, 2020”