wd wp Пошук:
    ⬜

    Павуцінне

    Павуцінне ― рэчыва, якое выдзяляецца павуціннымі залозамі павукоў. Мае вырашальнае значэнне ў эвалюцыі павукоў ― падтрымлівае існаванне кожнага віду ў асноўных жыццёвых праявах (здабыча ежы, размнажэнне, рассяленне, засваенне неспрыяльных умоў і г. д.). Павукі ўзаемадзейнічаюць з навакольным асяроддзем часта не непасрэдна, а праз павуціну, гэта значыць праз «павуцінную дзейнасць» («індустрыю»), у аснове якой ляжаць складаныя інстынкты. Па хімічнай прыродзе ўяўляе сабой бялок, блізкі па складу да шоўку у насякомых[1].

    Склад, вылучэнне і ўласцівасці

    Павуцінне ў садзе

    Павуцінне павукоў ўяўляе сабой бялок, узбагачаны гліцынам, аланінам і серынам. Унутры павуцінневай залозы ён існуе ў вадкай форме. Пры выдзяленні праз шматлікія прадзільныя трубачкі, якія адкрываюцца на паверхні павуцінных бародавак, адбываецца змяненне структуры бялку, з прычыны чаго ён дубянее ў форме тонкай ніткі. Далей павук пераплятае гэтыя першасныя ніткі ў таўсцейшае павуціннае валакно[2].

    Структура павуціння

    Па трываласці павуціна блізкая да нейлону і больш трывалая за падобную з ёй па складзе ніткай насякомых (напрыклад, вусеняў тутавага шаўкапрада. Паводле адной са здагадак, адрозненні абумоўлены тым, што павукі фармуюць валакно, звісаючы на ім[3].

    Функцыі павуціння

    Найбольш вядомы варыянт выкарыстання павуціння павукамі ― пабудова лоўчых сетак, якія ў залежнасці ад будовы здольныя цалкам абезрухоміць здабычу, абцяжарыць яе перамяшчэнне або толькі прасігналізаваць пра яе з’яўленне. Злоўленую здабычу павукі таксама часта заварочваюць у сетку[4]/.

    Лоўчыя сеткі

    У аранэаморфных павукоў з лоўчых сеткамі звязана вельмі складаныя шлюбныя паводзіны. Перад размнажэннем самцы плятуць «сперматычную сетачку», на якую вылучаюць кроплю насеннай вадкасці для пераносу яе ў рэзервуары цымбіумаў (капулятыўных органаў на кончыках педыпальпы). Развіццё яек і малявак праходзіць у павуцінні ў яйцавым кокане. У некаторых відаў самка ў перыяд размнажэння вылучае нітку, пазначаную ферамонамі, якую самец выкарыстоўвае пры пошуку партнёркі. У сувязі з гэтым, хоць нават сярод найбольш архаічных членістабрухіх павукоў ёсць прадстаўнікі, якія фармуюць для палявання сігнальныя валокны, лічыцца, што першасная функцыя павуціння звязана менавіта з размнажэннем, а не са дабычай ежы. У якасці асноўнага доваду на карысць гэтай гіпотэзы разглядаюць зыходную прымеркаванасць павуціння бародавак да вобласці палавых адтулін. Аднымі з найбольш экстравагантных выкарыстанняў павуціння аказваецца фармаванне страхавых нітак, якія перашкаджаюць няўдаламу падзенню пры скачках, і «парашутам», з дапамогай якіх маляўкі могуць распаўсюджвацца з патокамі паветра. Тарантулы выкарыстоўваюць павуцінне супраць слізгацення па паверхні (клейкі матэрыял вылучаюць прадзільныя трубкі на лапках павукоў). Іншыя павукі ўплятаюць у свае лоўчыя сеткі добра бачныя валокны, якія фармуюць малюнак у форме спіраляў, зігзагаў або крыжоў. Устаноўлена, што здабыча ў такія сеткі трапляе часцей [5][6].

    Зноскі

    1. ↑ Навошта павуку павуцінне?(нявызн.). Вакол свету (10 лютага 1965).
    2. ↑ Лозовская Е. Загадки паутины(нявызн.). Наука и жизнь (20016).
    3. ↑ Наноискусство пауков. Независимая газета — 26.12.2007
    4. ↑ Яфімчык В. Е. Павуцінне ў жыцці павукоў(нявызн.). Ecosystema.ru.
    5. ↑ Membrana.ru:Павучыя сеткі ловяць здабычу з дапамогай святла Архівавана 27 красавіка 2019.
    6. ↑ Membrana.ru:Украшенная паутина привлекает жертв и хищников Архівавана 27 красавіка 2019.

    Літаратура

    Спасылкі

    commons: Павуцінне на Вікісховішчы
    Тэмы гэтай старонкі (4):
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылка на Вікісховішча непасрэдна ў артыкуле
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з непрацоўнымі спасылкамі
    Катэгорыя·Павукі
    Катэгорыя·Старонкі з няправільным сінтаксісам спасылак на крыніцы