Мікалай Дзержкавіч (каля 1420 — 29 верасня 1467, Вільня) — вялікалітоўскі царкоўны каталіцкі дзеяч, біскуп віленскі (1453—1467).
Таксама сустракаецца як Мікалай Дзяржко́віч[1] і Мікалай з Салечнікаў. Напісанне Дзе́ржкавіч зыходзіць з меркавання, што бацьку Мікалая звалі Дзержкам (Дзерславам, Дзержыславам)[2] і такім чынам гэта імя па бацьку.
Сын Станіслава (Станькі) Дзержкавіча, старосты дарсунішскага[3]. Пісаўся ў дакументах як Nicolaus Derslai de Soleczniky (Мікалай Дзерслай з Салечнікаў) або «Nicolaus Dzierzgowicz dictus, natione Lituanus» (Мікалай Дзержгавіч называны, родам Літвін)[4].
Паходжанне высвятляецца з акта 1493 года на пацвярджэнне пісару гаспадарскаму Пятрашку Любічу куплі «іменейца» (маёнтачка) «на рацэ… на Лошыцы» Менскага павета ў Пятра Дзержкавіча з дазволу вялікага князя Казіміра, т. б. паміж 1453—1492 гадамі. Пётр Дзержкавіч (Петр Держкович, Дершкович) названы ў акце «князя біскупа брат», «князя Мікалая біскупа брат», «князя Мікалая брат, біскупа віленскага».[1] Тым самым дакументам пацверджана і купля Любічам маёнтачка на рацэ Жэцераве ў Янкі, іншага біскупава брата[5].
Станька Дзержкавіч, разам з сынам Янкам, згадваецца яшчэ ў запісах Кнігі данін Казіміра 1480-х гадоў, некаторыя атрымальнікі мусілі браць наданае ў яго ў Дарсунішках. Пётр Дзержкавіч як дваранін гаспадарскі згаданы ў 1494 годзе, яшчэ ў 1520-я гады тытулаваўся «пан»[1]. Ян Дзержкавіч атрымаў наданні вялікага князя Аляксандра ў маі 1500 года[6]. Урэшце, у 1501 годзе вялікі князь Аляксандр пацвердзіў сваім дваранам Пятру, Яну, Міхну і Андрэю Станькавічам Дзержкавічам набыткі іх бацькі ў Дарсунішскім, Жыжморскім і Румшышскім паветах[1].
З 1442 года Мікалай Дзержкавіч вучыўся ў Кракаўскім універсітэце, у 1447 годзе атрымаў магістарскую ступень. Пасля гэтага займаў розныя царкоўныя пасады ў Кракаве і Вільні, у тым ліку кусташа і каноніка кракаўскага, пробашча віленскага.
Па смерці біскупа Мацея ў 1453 годзе, кароль Казімір хацеў паставіць на віленскае біскупства выдатнага польскага тэолага Судзівоя з Чэхла, але ён адмовіўся, бо не ведаў літоўскай мовы («Generose mi Rex, Lithwanicum ydioma ignoro…»)[7]. Прывілей, нададзены Княству вялікім князем Казімірам перад ад’ездам на караляванне ў Польшчу, вымагаў прызначаць святарамі ў Княстве толькі народжаных літвінаў, таму абраны быў Мікалай Дзержкавіч. Абвешчаны біскупам Папам Мікалаем V 17 кастрычніка 1453 года, але няма звестак калі і хто пасвяціў яго ў біскупы.
Быў палітычным прыхільнікам караля Казіміра. Падчас Трынаццацігадовай вайны (1454—1466) дапамагаў ураднікам Княства весці перамовы з Тэўтонскім і Лівонскім ландмайстарствамі Ордэна, прускімі і лівонскімі біскупамі. Працягваў хрысціянізацыю ў Княстве, пашырыў сетку касцёлаў біскупства.
Захаваўся тэкст у лацінскай транскрыпцыі фундацыйнага ліста 1460 года ад Барталамея, дзедзіча Раготнай у Слонімскай воласці, выдадзены ў прысутнасці біскупа віленскага Мікалая[8].
Памёр пасля працяглай хваробы, якая справакавала ў яго параліч.