wd wp Пошук: ⬜

Гарыхвостка-чарнушка

Гарыхвостка-чарнушка, рудахвостка-чарнушка (Phoenicurus ochruros) — птушка сямейства мухалоўкавых.

Апісанне

Даўжыня цела 14-15 см, размах крылаў 23-26 см. Дарослы самец чорны з белым люстэркам на крыле, у негнездавы перыяд крыху больш светлы i без люстэрка. Самка, маладыя i самец у першым уборы (без люстэрка на крыле) з цёмным, карычнева-бурым нiзам цела. Хвост вельмi рухавы, рыжавата-чырвоны. Песня ціхая, аднатонная, нагадвае скрып. Крык — звонкае «ф’юіць-цік-цік».

Пашырэнне

Арэал: Еўропа (акрамя паўночнага ўсходу), Крым, Каўказ, Малая Азія, Блізкі Усход, поўнач Iрана i Iрака, Цэнтральная і Усходняя Азія, паўночны захад Афрыкі. На Беларусі звычайны на гнездаванні від.

Жыве ў гарах да снегавой мяжы, насяляе патрэсканыя скалы паблізу адкрытых месцаў, скалiстае ўзбярэжжа, будынкі i руiны; на нізінных тэрыторыях — рознага тыпу прамысловыя пабудовы, будынкі ў гарадах і вёсках.

Папуляцыі з Заходняй і Паўднёвай Еўропы, а таксама з Азіі — аселыя, іншыя — пералётныя. Месца зімовак: Паўднёвая Еўропа і Азія, Аравійскі п-аў, Паўночная Афрыка.

Асаблівасці біялогіі

Корміцца пераважна насякомымі.

Гняздо ў шчылінах пабудоў і скал, часам у напаўадкрытых штучных гнездавых скрынках, часам займае старыя гнёзды ластавак. Яно вельмі няшчыльнае, заўсёды прыкрытае чым-небудзь зверху (навiс скалы, дах будынка i г.д.). Знешняя частка гнязда з вялікай колькасці карэньчыкаў і сцёблаў раслін, унутраная — з карэньчыкаў, укладзеных па крузе. Багатая высцілка з валосся, шэрсці і пёраў. Гнёзды ў гарах з прымессю вялікай колькасці моху і сухога лісця.

Яйкі (5-6, часам 2-8) крыху падоўжаныя, з тупым вузейшым канцом, белыя, бліскучыя, рэдка з блакiтным бляскам або дробнымi карычневымi крапінкамi. Памеры: 19,0 х 14,5 мм.

Падвіды

P. o. ochruros — Малая Азія, Каўказ, паўн. Iран i Iрак;
P. o. gibraltariensis — Еўропа ад паўн. Іспаніі да да Крыма;
P. o. atterimus — Партугалія, паўд. Іспанія, паўн.-зах. Афрыка;
P. o. semirufus — Б.Усход;
P. o. phoenicuroides — Цэнтр. Азiя;
P. o. rufiventris — Гімалаі, Тыбет, паўд.-зах. Кiтай.

Літаратура

Птушкі Еўропы: Палявы вызначальнік / пад рэд. М. Нікіфарава. — Варшава: Навуковае выдавецтва ПНВ, 2000. — 349 [1] с., iл.
Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ ім. Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз.