wd wp Пошук:
    ⬜

    Баі за Кабані

    Баі за Кабані — узброеныя сутыкненні паміж баевікамі Ісламскай дзяржавы, з аднаго боку, і курдскімі атрадамі народнай самаабароны і іх саюзнiкамi, з другога, у ваколіцах горада Кабані (Айн-эль-Араб) (араб. عين العرب, курды. Kobanê або Kobané ) на поўначы Сірыі.

    Развiццё падзей

    17 верасня 2014 года, пасля захопу стратэгічна важнага моста праз Еўфрат, сілы IДIЛ пачалі маштабнае наступленне на курдскія тэрыторыі на поўначы Сірыі, з выкарыстаннем цяжкага ўзбраення (танкаў і артылерыі). Ужо ў першы ж дзень яны змаглі захапіць 21 вёску ў ваколіцах Айн-эль-Араба, а яшчэ праз дзень змаглі падысці да горада на 20 кіламетраў. У выніку гэтага наступу тысячы курдаў былі вымушаныя бегчы ў Турцыю[11].

    Па стане на 5 кастрычніка 2014 года, пад кантролем IДIЛ знаходзіліся ўсе курдскія вёскі ў ваколіцах Айн-эль-Араба (больш за 350), сам горад цалкам акружаны. У наваколлі горада працягваліся інтэнсіўныя баі, ўсе заходнія журналісты былі эвакуяваныя[12].

    У той жа дзень Арына Мiркан, удзельніца атрада YPJ (жаночы аналаг атрадаў самаабароны YPG), падарвала сябе паблізу пазіцый IДIЛ на ўсходзе ад Айн-эль-Араб, забіўшы некалькі баевікоў IДIЛ. Гэта першы вядомы выпадак выкарыстання смяротніц сірыйскімі курдамі за ўвесь час канфлікту ў Сірыйскай Курдыстане[13].

    Спроба штурму горада 6 кастрычніка 2014 г.

    Карта Кабанi на 30 кастрычніка 2014 года.

    6 кастрычніка, пасля захопу стратэгічна важнай вышыні Містенур, баевікі IДIЛ пачалі абстрэл горада з цяжкай артылерыі, затым распачалі спробу ўвайсці ў горад адразу з трох бакоў. Асія Абдула, са-старшыня PYD, якая знаходзілася на той момант у горадзе, заявіла ў інтэрв’ю карэспандэнтам BBC, што горад, у якім на той момант яшчэ заставаліся тысячы мірных жыхароў, акружаны з усіх бакоў, і калі сілы і не будуць спыненыя, кровапраліцце абяцае быць вялікім[14]. На адным з будынкаў на ўсходняй ускраіне горада з’явіўся чорны сцяг, які нагадвае сцяг IДIЛ[15]. Тым не менш, курдскім атрадам самаабароны ўдалося спыніць прасоўванне IДIЛ унутр горада; не менш за 20 баевікоў IДIЛ было забіта[16].

    На наступны дзень баі аднавіліся адначасова на ўсіх трох кірунках, пасля вельмі кароткага зацішша. Прадстаўнікі YPG абверглі паведамленні аб тым, што частка горада захоплена ісламістамі (раней паведамлялася, што IДIЛ узялі пад кантроль частку прамзоны і два квартала горада), але прызналі, што ісламісты кантралююць асобныя будынкі на ўскраінах горада, вакол якіх ідуць жорсткія баі. Па дадзеных з той жа крыніцы, у ноч з 6 на 7 кастрычніка ў паўднёвых ускраін горада было знішчана не менш за 35 баевікоў IДIЛ. Той жа ноччу ў многіх гарадах Турцыі прайшлі масавыя акцыі пратэсту супраць неўмяшання Турцыі ў сітуацыю вакол Айн-эль-Араба[17].

    Днём 7 кастрычніка, па паведамленнях BBC, працягваліся авіяўдары па пазіцыях IДIЛ вакол горада; тым не менш, прэзідэнт Турцыі Рэджэп Таіп Эрдаган адзначыў, што гэтых мер па-ранейшаму недастаткова для таго, каб прадухіліць падзенне Айн-эль-Араба. Таксама паведамляецца, што ў сутыкненнях з паліцыяй на пракурдскай дэманстрацыі ў турэцкім горадзе Варто загінуў адзін пратэстуючы[18]. У той жа дзень у будынак Еўрапарламента ў Брусэлі прарвалiся не менш за сотню курдскіх актывістаў, якія патрабавалi неадкладных дзеянняў сусветнай супольнасці ў абарону насельніцтва Айн-эль-Араба. Раней каля 60—70 пратэстуючых прарваліся ў будынак парламента Нідэрландаў у Гаазе[19]. Сотні чалавек выйшлі на дэманстрацыі ў падтрымку сірыйскіх курдаў і ў Лондане[20]. У двух рэгіёнах Турцыі з-за пратэстаў была ўведзена каменданцкая гадзіну[21]. Па стане на канец дня 10 кастрычніка 2014 года, у гэтых беспарадках загінуў 31 чалавек, 351 пацярпеў, больш за тысячу затрымана. На думку намесніка кіраўніка аддзялення Партыя справядлівасці і развіцця (Турцыя) у Дзіярбакыр Месны Шымшека, Турцыя не будзе аказваць дапамогі курдам, нягледзячы на ​​пратэсты. Ён таксама адзначыў, што ў 1990-х гг. у турэцкiм Курдыстане былі нярэдкія сутыкненні паміж членамі РПК і радыкальнымі ісламістамі, падчас якіх нярэдка прапашча па 10-20 чалавек у дзень[22]. Тым часам, па звестках ад SOHR, баевікі IДIЛ змаглі ўзяць пад кантроль каля 40% тэрыторыі Айн-эль-Араба, у тым ліку штаб-кватэру курдскіх сіл самаабароны[23].

    На думку назіральнікаў, на 12 кастрычніка 2014 г. спробу штурму горада можна лічыць адбітай[24]. Тым не менш, баевікі IДIЛ па-ранейшаму кантралявалі амаль палову тэрыторыі горада, і чакалі прыбыцця падмацаванняў для новай спробы штурму.

    Контрнаступленне курдаў

    Від на наступствы бамбаванняў з турэцкага горада Суруч 16 кастрычніка.
    Ход наступу баевікоў IДIЛ.

    Увечары 15 кастрычніка і ў ноч на 16 кастрычніка амерыканскія самалёты нанеслі ўдары па навалы баевікоў «Ісламскай дзяржавы» і іх тэхніцы на ўсходзе горада, а на працягу дня 16 кастрычніка курды змаглі выбіць тэрарыстаў ІД з цэнтральных і шэрагу ўсходніх кварталаў. Ісламісты панеслі цяжкія страты. Такім чынам, курдскае апалчэнне вызваліла больш за палову горада[25].

    19 кастрычніка ў выніку авіяўдару было знішчана будынак, у якім праходзіла сустрэча лідараў IДIЛ у рэгіёне, у выніку чаго загінула каля 30 баевікоў, у тым ліку як мінімум некалькі палявых камандзіраў. Па словах курдаў, IДIЛ адступіла з горада, але даволі вялікая колькасць баевікоў ўсе яшчэ знаходзілася ў пакінутых будынках на ўскраінах горада, і ў цэлым да 20% тэрыторыі горада ўсё яшчэ знаходзіліся пад іх кантролем. Сярод забітых баевікоў ёсць грамадзяне Туніса, Марока, Саудаўскай Аравіі, а таксама сірыйцы. SOHR называе наступныя лічбы стратаў за ўвесь час супрацьстаяння: 374 IДIЛ, 258+ YPG, 20 мірных жыхароў-курдаў і 9 сірыйцаў-арабаў[26].

    Раніцай 20 кастрычніка пры дапамозе самалётаў ВПС ЗША ў горад было дастаўлена 24 тоны ваеннага і гуманітарнага грузу ад Патрыятычнага саюза Курдыстана[27]. Тым часам у якасці добраахвотнікаў да атрадам YPG далучаюцца байкеры з Еўропы, у тым ліку грамадзяне Германіі і Нідэрландаў[28]. 21 кастрычніка на Youtube з’явілася відэазапіс, з якой стала зразумела, што як мінімум частка ваеннага грузу, якое прызначалася курдаў, трапіла ў рукі ісламістаў[29].

    31 кастрычніка ў горад прыйшлі першыя падмацавання з іракскага Курдыстана — больш чым тузін грузавікоў з цяжкім узбраеннем і боепрыпасамі, і каля 150 байцоў пешмерга. Гэта быў першы выпадак, калі турэцкія ўлады дазволілі праход падмацаванняў у Кабанi па сваёй тэрыторыі[30]. Да 3 лістапада аб‚яднаныя сілы курдаў змаглі вярнуць пад свой кантроль 4 вёскі на захадзе ад горада[31]. 11 лістапада Саліх Муслім на мітынгу ў Парыжы заявіў, што горад будзе цалкам вызвалены ў самы блізкі час, але задачу курдаў ўскладняе той факт, што баевікі ІГ пры адступленні мінуюць будынка. Па словах Нарынэ Афрын (камандуючы атрадамі YPJ ў Кабанi), ісламісты адступілі з яшчэ некалькіх вуліц. Акрамя таго, пры адступленні яны ўзарвалі мячэць Рашад, якая меркавана служыла іх штабам[32]. На наступны дзень, па звестках ад SOHR, сіламі YPG быў перакрыты асноўны шлях забеспячэння баевікоў ІД ў Кабанi[33].

    Да канца дня 18 лістапада курды змаглі аднавіць кантроль над цэнтрам, захапіўшы 6 будынкаў (у тым ліку вялікі склад з боепрыпасамі) і знішчыўшы 13 баевікоў ІД. У агульнай складанасці страты ісламістаў у розных частках горада за гэты дзень склалі да 30 чалавек[34].

    24 лістапада, па звестках ад SOHR, у выніку наступу на плошчу з урадавымі будынкамі курды вярнулі пад свой кантроль будынак культурнага цэнтра. Акрамя таго, самалёты кааліцыі нанеслі 5 удараў па пазіцыях ІД на ўсход ад горада. У цэлым страты ІД склалі не менш за 18 баевікоў, маюцца страты і з боку YPG[35]. Паводле прэс-рэлізу YPG ад 26 лістапада, сілы ІД атрымалі падмацавання з Ракi і Тэль-Аб’яда, але ім не ўдалося спыніць наступ курдаў. Al-Arabiya TV сцвярджае, што на той момант пад кантролем YPG знаходзілася ўжо 90% плошчы горада.

    1 снежня — SOHR паведамляе аб вялікіх стратах з боку ІД (не менш за 50 баевікоў) у авіяўдараў і баёў з курдамі. Таксама паведамляецца пра 11 загінулых членах YPG[36]. На наступны дзень той жа крыніца паведаміла, што YPG працягнулі наступ на поўдні горада, заняўшы адзін з раёнаў, да гэтага якія знаходзіліся пад кантролем ІД, і знішчыўшы 10 баевікоў гэтай арганізацыі[37]. Да 13 снежня YPG ўдалося заняць пазіцыі на вуліцы Тармек[38]. 15 снежня сутыкненні паміж YPG і ІД працягнуліся ўжо на дарозе, вядучай з Алепа ў Кабанi; акрамя таго, iнтэрвенты нанеслі не менш за 8 авіяўдараў па пазіцыях ІД[39].

    5 студзеня 2015 г. атрады YPG вызвалілі ад баевікоў ІД раён, у якім размяшчаюцца будынкi мясцовага ўрада і сілавых структур. Былі ліквідаваныя не менш за 14 ісламістаў, дадзеных аб загінуўшых з боку курдаў няма[40]. На наступны дзень самалёты міжнароднай кааліцыі нанеслі 8 удараў па пазіцыях ІД ў ваколіцах, разбурыўшы 14 баявых пазіцый баевікоў і будынкаў, якія належалі ім[41]. Па звестках ад SOHR, у гэты дзень у ходзе сутыкненняў ва ўсходніх раёнах Кабанi загінула не менш за 24 баевікоў IД, 7 курдаў і двое мясцовых жыхароў[42].

    У ноч з 7 на 8 студзеня курдаў ўдалося спыніць буйны наступ баевікоў ІД. Па дадзеных курдскага інфармацыйнага агенцтва PUKMEDIA, было знішчана 58 баевікоў ІД, з боку YPG сямёра забіта, яшчэ двое атрымалі раненні; курды па-ранейшаму кантралююць 90% тэрыторыі горада[43].

    Вызваленне горада і яго ваколіц

    26 студзеня, як па паведамленні ад SOHR, курды атрымалася ўсталяваць поўны кантроль над горадам. На думку прэс-сакратара Пентагона, бой усё яшчэ працягваецца, і пра перамогу курдаў гаварыць пакуль рана, але «на дадзены момант у дружалюбных сіл ёсць імпульс». Паводле яго слоў, ЗША і саюзнікі нанеслі 25 студзеня 17 авіяўдараў па наваколлі Кабанi[44].

    На 30 студзеня контрнаступленне курдаў працягваецца; ім удалося вярнуць пад свой кантроль 17 вёсак у ваколіцах горада[45].

    Пасля паразы ў Кабанi баевікі ІД пачалі адступленне па ўсіх напрамках. Да 6 лютага 2015 года пад кантроль YPG перайшлі 65 вёсак і значныя тэрыторыі вакол Кабанi. 10 лютага атрады YPG выйшлі да ракі Еўфрат, заняўшы ўжо 140 вёсак. Камандаванне курдаў тлумачыць такое хуткае адступленне ІД перакідкай сіл у раён горада Дэйр-эз-Зор, які знаходзіцца ў цэнтры нафтаноснага раёна і значна важней ў стратэгічным дачыненні, чым Кабанi[46].

    Вынiкi

    На думку многіх СМІ, баі за Кaбанi мелі хутчэй сімвалічную мэту, чым стратэгічную — прынамсі для ІД[46]. Няўдача пад Кабанi стала, бадай, найбуйнейшым паразай для ІД на пачатак 2015 г. асабліва ўлічваючы тое, што яшчэ ў кастрычніку 2014 г. баевікі заяўлялі аб узяцці горада, а ў баях за яго ўдзельнічалі адны з самых баяздольных падраздзяленняў ІД, уключаючы замежных добраахвотнікаў[47].

    З курдскай ж боку баі за Кабанi паспрыялі ўмацаванню сувязяў з ўмеранай часткай ССА[48]. Важнасць Кaбанi, аднаго з найбуйнейшых гарадоў Сірыйскага Курдыстана, відавочная, але перамога далася курдаў дарагой цаной — вялікая частка горада ў ходзе баёў была разбурана[49]. У тым ліку былі разбураныя ўсе тры шпіталя ў горадзе, міні-электрастанцыя і вадаправод. Сітуацыя пагаршаецца тым, што многія бажанцы вяртаюцца ў горад з лагераў на тэрыторыі Турцыі, ствараючы дадатковую нагрузку на сацыяльныя службы[50]. У цэлым бітва параўноўваецца ў курдскіх крыніцах са Сталінградскай бітвай, а сам горад па аналогіі са Сталінградам атрымаў мянушку «Кaбанiград». Пры гэтым роля курдаў у вызваленні горада і наступным адступленні ІД вельмі слаба асвятляецца ў англамоўных СМІ ў параўнанні з падзеямі восені 2014 г., што выклікае здзіўленне ў курдскай грамадскасці[46].

    Турцыя таксама лічыцца ў нейкай меры прайграўшым бокам, хоць турэцкія ваенныя непасрэдна не ўдзельнічалі ў баях. Палітыка неўмяшання Турцыі ў канфлікт (а на думку курдаў — сакрэтнай падтрымкі ІД у канфлікце) сур’ёзна падарвала рэпутацыю ўрада Эрдагана як на міжнароднай арэне, так і ў курдскіх абласцях Турцыі[51].

    Зноскі

    1. ↑ Islamic State crisis: Syria rebel forces boost Kobane defence
    2. ↑ Battle for Kobane Rages as Iraqi Fighters Arrive
    3. ↑ Peshmerga fighters ‘heavily shelling’ ISIS in Kobani
    4. ↑ Kurdish fighter: ISIS has entered Syrian city of Kobani
    5. ↑ Slaughter Is Feared as ISIS Nears Turkish Border
    6. ↑ Fears of massacre as Isis tanks lead assault on Kurdish bastion
    7. 1 2 القوات المشتركة تكشف حصيلة اشتباكات 4 اشهر ونصف في كوباني Архівавана 31 студзеня 2015 года.
    8. 1 2 At Least 1,607 Killed in IS Offensive on Kobani in 4 Months Архівавана 25 студзеня 2021.
    9. ↑ 1400 killed in 80 days of clashes, bombardment, and suicide explosions in Ein al-Arab”Kobane”
    10. ↑ Около 200 тысяч беженцев из сирийского Кобани нашли убежище в Турции
    11. ↑ Ayla Albayrak, Joe Parkinson & David Gauthier-Villars “Thousands of Syrian Kurds Flee Islamic State Fighters Into Turkey. Wall Street Journal, 19 сентября 2014 г. (англ.)
    12. ↑ Joakim Medin «Kobane: Last foreign journalist to leave embattled town». BBC, 4 октября 2014 г.
    13. ↑ Kurdish female fighter in suicide attack on Isil amid fighting for key Syria town (англ.)
    14. ↑ Paul Adams «Kobane: Civilians flee IS street-to-street fighting». BBC, 6 октября 2014 г. (англ.)
    15. ↑ Около 30 человек погибли в результате теракта в городе аль-Хасака
    16. ↑ Battle rages in key Syrian town under IS militant attack Архівавана 29 лістапада 2014. (англ.)
    17. ↑ Бои между курдами и боевиками ИГИЛ возобновились в сирийском Кобани
    18. ↑ Kobane: IS fighters targeted by new air strikes (англ.)
    19. ↑ ‘Shame on you, Turkey!’ Massive protest in London demands protection for Kobani Kurds (англ.)
    20. ↑ Kurdish protesters break into European Parliament
    21. ↑ One killed, several injured in ISIL protests across Turkey as curfew declared in two provinces (англ.)
    22. ↑ Турция не будет снабжать Кобани оружием, считает член правящей партии
    23. ↑ Islamic State fighters capture Kurd HQ in Syria’s Kobane: monitor
    24. ↑ Kurds holding line as ISIL push on town
    25. ↑ Курды освободили более половины города Кобани
    26. ↑ Inside Kobane: ‘We are winning. The town will be a cemetery for Isil’
    27. ↑ Патриотический союз Курдистана отправил помощь в Кобани
    28. ↑ German bikers unite with Dutch comrades in fight against ISIS (англ.)
    29. ↑ Американцы случайно сбросили ИГ партию с оружием
    30. ↑ Kurdish peshmerga forces enter Syria’s Kobani after further air strikes Архівавана 3 лістапада 2014.
    31. ↑ BREAKING: YPG and Peshmerga take back 4 villages in Kobane Архівавана 4 лістапада 2014 года.
    32. ↑ Курдские ополченцы в Сирии пошли в наступление после заявления лидера
    33. ↑ Курдские ополченцы перерезали основной путь снабжения ИГ в Кобани
    34. ↑ Курдские ополченцы взяли под контроль центр сирийского города Кобани
    35. ↑ Advances for YPG in Ein al-Arab «Kobane»
    36. ↑ ‘One of deadliest attacks’: 50 ISIS militants reported dead in Kobani assault
    37. ↑ 10 IS militants killed in clashes with YPG fighters in Ayn al- Arab «Kobani»
    38. ↑ YPG fighters take control over some positions in Ayn al- Arab «Kobani»
    39. ↑ 9 air strikes by coalition warplanes on ISIS HQs in Der-Ezzor and Kobane
    40. ↑ Курды контролируют 80 % сирийского города Кобани
    41. ↑ Авиаудары коалиции разрушили 14 позиций боевиков ИГ в Сирии
    42. ↑ Курды ликвидировали более 20 боевиков ИГ в боях за сирийский Кобани
    43. ↑ Курдские ополченцы остановили наступление на Кобани
    44. ↑ Курды очистили от исламистов город Кобани (нявызн.). Lenta.ru. Праверана 27 студзеня 2015.
    45. ↑ Kurds battle IS jihadists around Syria’s Kobane
    46. 1 2 3 Нефть важнее геноцида. Почему «Исламское государство» стремительно отступает в Сирии.
    47. ↑ ISIS Still Strong Despite Major Defeat in Kobani
    48. ↑ Kurds Beat IS in Kobani
    49. ↑ Kobane: Inside the town devastated by fight against IS
    50. ↑ URGENT APPEAL from Kobane Canton Government (нявызн.) (недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 2 лютага 2015. Праверана 17 лютага 2015.
    51. ↑ Kurdish victory in Kobani defeat for Turkish policy

    Лiтаратура

    Спасылкi

    Тэмы гэтай старонкі (6):
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
    Катэгорыя·Канфлікты 2015 года
    Катэгорыя·Старонкі з няправільным сінтаксісам спасылак на крыніцы
    Катэгорыя·Бітвы грамадзянскай вайны ў Сірыі
    Катэгорыя·Бітвы паводле алфавіта
    Катэгорыя·Канфлікты 2014 года