wd wp Пошук: ⬜

Ян Вермер

Ян Верме́ер (Верме́р) Дэ́лфцкі (нідэрл.: Jan Vermeer van Delft, МФА: [ˈjɑn vərˈmeːr]; 31 кастрычніка 1632, Дэлфт, Нідэрланды — 15 снежня 1675) — галандскі мастак, майстар бытавога жывапісу і жанравага партрэта. Нароўні з Рэмбрандтам і Франсам Халсам адзін з найвялікшых жывапісцаў залатога веку галандскага мастацтва.

Біяграфія

Нарадзіўся ў сям’і заможнага камерсанта. Верагодна, жывапісу вучыўся ў вядомага мастака К. Фабрыцыуса. У 1653 г. малады мастак быў прыняты ў гільдыю св. Лукі, у 1662—71 г. займаў пасаду старшыні цэха. Двойчы станавіўся прэзідэнтам гільдыі. Быў жанаты на Катарыне Болнес з якой меў пятнаццаць дзяцей. Жывапіс не прыносіў Вермеру прыбытку, дастатковага для ўтрымання вялікай сям’і; ён быў змушаны працягваць гандлёвую справу бацькі. Аднак вайна з Францыяй і крызіс 1672 г. разарылі яго. Не выключана, што гэта паскорыла смерць Вермера, які памёр ад сардэчнага прыступу.

Творчасць

Я. Вермер — найбуйнейшы майстар галандскага жанравага і пейзажнага жывапісу. Пераважная большасць карцін Вермера, якія дайшлі да нас, уяўляюць сабою жанравыя замалёўкі. Сюжэты іх тыповыя: невялікая частка пакоя, жанчыны, пагружаныя ў тыя ці іншыя заняткі. Ярка індывідуальнае мастацтва Вермера не было ацэнена сучаснікамі і надоўга забылася. Цікавасць да яго з’явілася толькі ў 19 ст.

Раннія творы Вермера («Хрыстос у Марфы і Марыі», 1655, Нацыянальная галерэя Шатландыі, Эдынбург) яшчэ належаць тагачаснаму еўрапейскаму рэпертуару і нехарактэрныя для творчасці мастака ў цэлым. З 2-й пал. 1650-х г. Вермер піша невялікія карціны з адной ці некалькімі фігурамі ў залітым серабрыстым святлом гарадскім інтэр’еры («Служанка са збаном малака», «Афіцэр і дзяўчына, якая смяецца», «Перапынены ўрок музыкі»), надаючы ўвагу не сктолькі дзеянню, колькі стану герояў і агульнаму настрою сцэны. У кан. 1650-х г. Вермер стварае два пейзажы («Від Дэлфта» і «Вулачка»), якія зацвердзілі за ім славу неперасягненага майстра пейзажнага жанру.

У 1660-я г. творчасць Вермера робіцца больш сузіральнай і вытанчанай, а жывапіс — халаднейшым («Дзяўчына з жамчужнай завушніцай», «Жанчына з гарлачом вады»). Мастак часта малюе ўтульныя, багата абстаўленыя пакоі, дзе ўпрыгожаныя жанчыны чытаюць і пішуць лісты («Дзяўчына ў блакітным, якая чытае ліст», «Дама, якая піша ліст»), музыкуюць («Лютністка», «Канцэрт», «Гітарыстка»), разглядаюць каштоўнасці («Дама, якая прымярае каралі»), вядуць галантныя размовы з кавалерамі («Келіх віна»). На сваіх карцінах Вермер малюе таксама людзей працы, навукі і мастацтваў («Каруначніца», «Майстэрня мастака»).

Я. Вермер не напісаў ніводнага нацюрморта як скончанай карціны, але прылічаны да лепшых майстраў гэтага жанру. Ствараючы свае творы, мастак арганічна ўплятаў у іх нацюрморты: талерка з садавіной, гарлач і скамечаная сурвэтка («Дзяўчына, якая спіць»); яблыкі і персікі, якія скаціліся з нахільнай талеркі («Дзяўчына з лістом»).

Галерэя

Дзяўчына з пісьмом. 1657-1659. Дрэздэнская карцінная галерэя. Дрэздэн
Дама, якая прымярае каралі 1660-1665. Карцінная галерэя. Берлін
Служанка са збаном малака. 1658. Рэйксмузей. Амстэрдам
Каруначніца. 1664. Луўр. Парыж
Келіх віна. 1660-1661. Карцінная галерэя. Берлін
Алегорыя жывапісу. 1666-67. Музей гісторыі мастацтваў. Вена
Афіцэр і дзяўчына, якая смяецца. 1657-1659. Калекцыя Фрыка. Нью-Ёрк
Дзяўчына, якая спіць. 1656-1657. Метраполітан. Нью-Ёрк

Вобраз у мастацтве

Дзяўчына з жамчужнай завушніцай (фільм)

Зноскі

1 2 Jan Vermeer — 2009.
1 2 Johannes Vermeer // Find a Grave — 1995. Праверана 9 кастрычніка 2017.
↑ http://www.telegraph.co.uk/culture/art/3648562/Drawn-into-the-darkest-corners.html
↑ https://www.britannica.com/biography/Johannes-Vermeer
1 2 https://en.isabart.org/person/14683
↑ http://muse.jhu.edu/journals/utq/summary/v079/79.1.purtle.html
↑ https://doi.org/10.1093/benz/9780199773787.article.B00190060
1 2 3 4 https://www.nga.gov/research/in-depth/themes-ideas-dutch-genre-painting.html

Літаратура

Кашкурэвіч А. Вермер Дэлфцкі // БЭ ў 18 т. Т. 4. — Мн.: БелЭн, 1997. ISBN 985-11-0090-0
Лазука Б. Гісторыя сусветнага мастацтва. XVII — XVIII стагоддзі / Б.А.Лазука. — Мн.: Беларусь, 2010. ISBN 978-985-01-0899-9
Лазарев В. Н. Ян Вермеер Дельфтский. — М., 1933;
Популярная художественная энциклопедия. — М.: Советская энциклопедия, 1986.
Ротенберг Е. Ян Вермеер Дельфтский [Альбом репродукций]. — 2-е изд.— М., 1983.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ян Вермеер
Сайт пра жыццё і творчасць Вермеера
Han van Meegeren
Біяграфія і карціны Вермеера

У іншым моўным раздзеле ёсць больш поўны артыкул Jan Vermeer(ням.)

Вы можаце дапамагчы праекту, пашырыўшы бягучы артыкул з дапамогай перакладу.