Шэл-кіп
«Шэл-кіп» (англ.: shell-keep, літар. «данжон-абалонка») — від сярэднявечнага абарончага збудавання, пашыраны ў Англіі XII стагоддзя. Паводле свайго прызначэння лічыцца варыянтам вежы-данжона, адсюль назва.[1]
Шэл-кіп уяўляў сабой каменную пустую цыліндрычную вежу, а дакладней, агароджу, дыяметрам да 25 — 30 м, і больш ці менш круглую ў плане. Таўшчыня муроў магла дасягаць 2 — 3 м.[2] Унутраная прастора займалася пад жытло, гаспадарчыя пабудовы і інш.
Прыкладамі шэл-кіпаў з’яўляюцца Круглая вежа Віндзорскага замка (захавалася ў перабудаваным выглядзе), а таксама збудаванні ў Рэстармеле(англ.) бел.[3], Тэмварце, Кардзіфе, Арундалі, Карысбруку[4], епіскапскім замку ў Дарэме[5], Берклі, Олнвіку[6].
Шэл-кіпы з’явіліся ў часы актыўнай будовы новых, каменных, і перабудовы старых, драўляных, нарманскіх замкаў (12 ст.). Калі пагорак-«мот» або наогул грунт быў слабым, то яго маглі абгарадзіць каменным мурам цалкам, не ставячы новай вялікай вежы.[7]
У абароне шэл-кіп нічым прынцыповым не адрозніваўся ад звычайнага данжона; з XIII стагоддзя прынесены ў Еўропу досвед крыжовых заваёваў вывеў з ужытку гэты тып збудавання.[1]
Зноскі
- 1 2 Усеагульная гісторыя архітэктуры…, Брытаніка…
- ↑ Усеагульная гісторыя архітэктуры…
- ↑ Самыя папулярныя прыклады шэл-кіпаў: Усеагульная гісторыя, Окшат, Брытаніка.
- ↑ Усе — у Окшата.
- ↑ Названы ў «Усеаг. гісторыі».
- ↑ Названыя ў Энц. Брытаніцы.
- ↑ Окшат, Брытаніка…
Крыніцы
- Всеобщая история архитектуры. Т.4. — Л.-М., 1966. — 693 с. С.185,186.
- Эварт Окшотт. Рыцарь и его замок. Средневековые крепости и осадные сооружения / Пер. с англ. А. Н. Анваера [Ewart Oakeshott. Knight and his castle.]. — М.: ЗАО Центрполиграф, 2007. — 206 с. ISBN 978-5-9524-2934-5. С.58,59.
- Encyclopaedia Britannica, 11th edition, 1911. Т.5, С.477; Т.15, С.714;
Катэгорыя·Архітэктура Сярэдневякоўя
Катэгорыя·Фартыфікацыйныя збудаванні
Катэгорыя·Замкі