Тытыкака
Тытыка́ка[1] (ісп.: Titicaca, кечуа: Titiqaqa, аймара: Titiqaqa) — возера ў Андах, найбуйнейшае (пасля лагуны Маракайба) возера Паўднёвай Амерыкі, найбольш высока размешчанае суднаходнае возера ў свеце. Знаходзіцца на мяжы Балівіі і Перу. Назва складаецца са слоў мовы індзейцаў кечуа: кака — скала і тыты — месца здабычы руды.
Возера Тытыкака знаходзіцца на вышыні 3821 м над узроўнем мора, а яго сярэдняя глыбіня складае ад 140 да 180 м (максімальна 304 метры). У даўжыню яно складае 230 км, а ў шырыню 97 км. Плошча паверхні — 8300 км². Возера складаецца з дзвюх частак (Lago Huinaymarca i Lago Chucuito), раздзеленых паўвостравам Цікуіна.
Узровень вады мяняецца, часамі нават на пяць метраў. У мінулым возера мела большыя памеры, аб чым кажа старая берагавая лінія. Тытыкака гэта астатак старадаўняга ўнутранага мора Лага Балівіян, якое пакрывала раней усё Альтыплана. Але геалагічныя працэсы і інтэнсіўнае выпарэнне прывяло да зніжэння ўзроўню вады. Возера ўтварылася хутчэй за ўсё ўжо ў міяцэне.
У возера ўпадае 25 рэк (Сухес, Ілавэ, Коата, Раміс і г. д.), а выцякае адна — Дэсагуадэра, якая злучае Тытыкаку з возерам Паапо. На возеры Тытыкака знаходзіцца 41 востраў, якія часткова заселеныя. Насельнікі астравоў уру лічацца прамымі нашчадкамі першых тубыльцаў Альтыплана.
Найбольш вядомы сярод турыстаў востраў Ісла дэль Соль (ісп.: востраў Сонца) — па легендах інкаў, тут нарадзіўся белы бог Віракоча і першыя інкі: Манка Капас і яго сястра і адначасова жонка Мама Окла, а таксама і само Сонца ці Інці. Гэты востраў і цяпер з’яўляецца святым месцам для індзейцаў Аджмара і Кечуа. Востраў Сонца мае 10 км у даўжыню і 5 км у шырыню. Жыве тут каля 2000 індзейцаў. На тэрыторыі вострава засталіся руіны з інкскага перыяду, самыя вядомыя з якіх гэта Пілка Каіна і комплекс Чынкана, у склад якога ўваходзіць святая скала звязаная з інкскай легендай утварэння. У Чалапампа знаходзіцца музей рэчаў знойдзеных археолагамі, з якіх частка выкананая з чыстага золата.
Жыхары гарадоў, якія знаходзяцца на ўзбярэжжы возера (самы вялікі Пуна ў Перу і Гуакуі ў Балівіі) жывуць у асноўным рыбалоўствам і турызмам. На паўднёва-ўсходнім узбярэжжы возера (тэрыторыя Балівіі), знаходзяцца руіны перадкалумбавай эпохі г. зв. Тыахуанака, дзе размяшчаўся галоўны цэнтр культуры з аднайменнай назвай.
Зноскі
- ↑ Напісанне Тытыкака ў адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах. Т.16., Мн., 2003, С.83.
Спасылкі
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Тытыкака- возера Тытыкака Архівавана 17 сакавіка 2007.
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
Катэгорыя·Азёры Балівіі
Category:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D1%96 %D0%B7 %D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BC%D1%96
Катэгорыя·Азёры Перу
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылка на Вікісховішча непасрэдна ў артыкуле
Катэгорыя·Памежныя азёры
Катэгорыя·Азёры паводле алфавіта
Катэгорыя·Горныя азёры
Катэгорыя·Азёры Паўднёвай Амерыкі