Спін-оф (англ.: spin-off (раскручванне), скар. ад spin-off — «раскрутка») — мастацкі твор (кніга, фільм, камп’ютарная гульня, комікс), якое з’яўляецца вытворным у адносінах да іншага, ужо існуючага твору і якія эксплуатуюць яго папулярнасць, прызнанне або камерцыйны поспех за кошт выкарыстання якіх-небудзь элементаў — персанажаў, падзей ці тым — якія гулялі ў творы-папярэдніку другарадную ролю[1]. Іншымі словамі, спін-оф надае асаблівую ўвагу чаго-тое, што не было цэнтральным у арыгінальным творы[2]. Пры выпуску спін-оффов мяркуецца, што яны будуць успрыняты аўдыторыяй, ужо знаёмай з персанажамі і сітуацыйнымі аспектамі, лепш, чым зусім новыя творы[3].
Таксама выкарыстоўваюцца тэрміны адгалінаванне сюжэту, сайдстори (у выпадках з асобнымі міні-сюжэтамі для другарадных персанажаў), пабочнае твор і отпочковавшееся твор, а часам у жарт вбоквел[4] (так як, па параўнанні з сіквелам — зваротам наперад і прыквелам — зваротам назад, сайдстори звяртаецца «ўбок»). Як правіла, асноўным адрозненнем спін-офу ад простага працягу або перадгісторыі таго ці іншага мастацкага твора з’яўляецца ўдзел у якасці асноўных дзеючых асоб персанажаў, якія з’яўляліся другараднымі або зусім эпізадычнымі ў зыходным творы. Важна адзначыць адрозненне спін-офу ад рэмейку — новай інтэрпрэтацыі творы толькі з іншымі акцэнтамі, новай тэхнікай або новымі ўмовамі развіцця таго ж сюжэту.
Падзеі спін-офу могуць адбывацца ў розны час у храналогіі арыгінальнага творы:
| Арыгінальнае твор | Спін-оф |
|---|---|
| «Гамлет» | «Розенкранц і Гільдэнстэрн мёртвыя» |
| манга і анімэ «Сшытак смерці» | раман «Сшытак смерці Іншая Сшытак: Справа лос-анджелеского забойцы ББ»[5] |
| «Начны Дазор» | «Аблічча Чорнай Пальміры» |
| «Ваўкадаў» | «Свет Ваўкадава» / «Спадарожнікі Ваўкадава» |
| «На заходнім фронце без пераменаў» | «Вяртанне» |
| лайт-новелы і анімэ «нейкі магічны індэкс» | лайт-новелы і анімэ «нейкі навуковы рэйлган» |
Існуе часопіс «Spinoff NASA», штогод публікуемы NASA[6], дзе распавядаецца аб тым, якія тэхналогіі выкарыстоўваліся ў засваенні касмічнай прасторы, а цяпер ужываюцца больш шырока ў паўсядзённым жыцці[7].