Пісар скарбовы літоўскі
Пісар скарбовы літоўскі — ураднік у Вялікім Княстве Літоўскім, які вёў прыходныя ці расходныя ведамасці. Урад вядомы з 1519. У 1550-х падчас рэформ Жыгімонта Аўгуста звязаных валочнай памерай была рэарганізавана скарбовая адміністрацыя, калі былі ўстаноўлены 2 скарбовыя пісары з пашыранымі паўнамоцтвамі. Ім было даручана прымаць справаздачы з даходаў, якія паступалі ў скарб, ажыццяўляць кантроль за сумай паступленняў, інфармаваць гаспадара аб усім тым, што яны лічылі шкодным для даходаў (калі іх непасрэдны начальнік не зрабіў гэта асабіста).
У далейшым колькасць скарбовых пісараў была павялічына да 3 (часам іх было 4), а іх абавязкі дыферынцаваны: 2 з іх адказвалі за прыход (прыходавыя пісары, 1 з іх загадваў скарбовай Метрыкай) і 1 — за расход (расходавы пісар).
Пісарамі скарбовымі літоўскімі былі
- N.N. (? — 29.3.1519 — 1.5.1532 — ?)
- Матыс Бернардус з Барцова (пісар скарбу ЯКМ; 3.81528)
- Андрэй Фёдаравіч Маноўскі (Маноўскі Федаровіч, Фёдар Маноўскі; да 1530 — да 18.3.1566)
- Войцех Юрчынскі (пісар гаспадарскі скарбны; 17.12.1549 — 17.11.1550)
Спіс пісараў прыходавых I
- Ян Макавецкі (? — 15.4.1557 — да 24.5.1569)
- Тамаш Макавецкі (24.5.1569 — да 14.11.1586)
- Ян Бароўскі (? — 16.2.1590 — да 28.5.1692; 28.4.1590 з-за хваробы Яна Бароўскага намінаваны Ян Чыж, але ўраду не прыняў)
- Ян Далмат-Ісайкоўскі (28.5.1592 — да 4.4.1628)
- Францішак Далмат-Ісайкоўскі (10.3.1623 — 15.12.1640)
- Габрыэль Караль Кімбар (15.12.1640 — 26.1.1649)
- Міхал Казімір Падбіпента (Палупента) (25.1.1649 — 10.3.1649 — ?)
- Самуэль Геранім Коцел (1649 — 10.2.1666 — ?)
- Давід Станіслаў Амбражэвіч (? — 30.12.1666 — 12.8.1701 — ?)
- Антоній Францішак Крыўкоўскі (22.12.1702 — 30.5.1704 — ?)
- Давід Міцкевіч (20.10.1704 — 12.10.1722)
- Людвік Саковіч (12.10.1722 — 1748)
- Мікалай Лапацінскі (12.11.1748 — 1750)
- Андрэй Зянковіч(польск.) бел. (24.5.1750 — 9.5.1761)
- Ігнацій Блажэй Станіслаў Лапацінскі (6.5.1761 — 11.10.1776 — ?)
- Казімір Вольмер(польск.) бел. (10.1.1777 — 20.12.1777)
- Юстыніян Няміровіч-Шчыт (27.12.1777 — 1787 — ?)
- Станіслаў Аўгуст Горскі (14.4.1788 — 1793 — ?)
Спіс пісараў прыходавых II
- Геранім Квілецкі (? — 15.4.1557 — да 28.6.1571)
- Войцех Славенцкі (Славінскі; 8.7.1571 — да 3.3.1603)
- Ян Корсак (3.3.1563 — да 3.8.1618)
- Станіслаў Бейнарт (13.8.1618 — 5.5.1631)
- Павел Срэдзінскі (да 7.4.1632 — 13.7.1639 — ?)
- Станіслаў Ян Срэдзінскі (28.3.1645? — 29.1.1653)
- Ян Андрэй Эйдзятовіч (23.1.1653 — да 2.2.1676)
- Юрый Ваўжынец Земла (25.2.1676 — 9.4.1701)
- Марцыян Ян Земла (5.5.1701 — 3.10.1713)
- Міхал Брунон Слізень (15.9.1715 — да 12.5.1729)
- Антоній Ян Норніцкі (12.5.1729 — 16.8.1735)
- Францішак Касцялкоўскі (22.5.1737 — 1744)
- Ян Касцялкоўскі (9.11.1744 — 1748)
- Марцыян Марыконі (22.6.1748 — 1790)
- Ігнацій Марыконі (17.6.1790 —)
Спіс пісараў расходавых
- Ларіён (Лаўрын) Іванавіч (? — 1.1558 — да 30.5.1584)
- Андрэй Ілгоўскі (6.5.1586 — 11.6.1597 — ?)
- Юрый Галаўня (? — 6.1598 — 1605)
- Павел Якімовіч Галаўня (25.3.1605 — 18.11.1635 — ?)
- Юзаф Кляноўскі (28.8.1640 — 1647)
- Юрый Белазор (23.1.1649 — 1658)
- Мікалай Францішак Расахацкі (12.3.1658 — 12.4.1685)
- Міхал Казімір Ямант-Палевіч (каля 5.7.1683 — 16.6.1690)
- Ян Шротар (Шрэтар; 26.6.1690 — каля 22.4.1694)
- Юрый Ваўжынец Гірдзімонт Шымковіч (? — 1696 — 2.3.1709)
- Міхал Казімір Коцел (24.5.1710 — да 28.2.1716)
- Пётр Дунін-Глушынскі са Скрына (28.2.1716 — 1720)
- Людвік Быхавец (2.3.1720 — 6.9.1734 — ?)
- Мікалай Роліч-Аўсяны (30.1.1736 — да 20.8.1748)
- Віктар Юзаф Хэлхоўскі (12.8.1748 — 6.4.1763)
- Людвік Хэлхоўскі (6.4.1763 — 1765)
- Міхал Касакоўскі (31.7.1765 — 5.6.1781)
- Рафал Слізень(польск.) бел. (5.6.1781 — 29.1.1782)
- Міхал (Ігнацій?) Швыкоўскі (23.2.1782 — 27.3.1784)
- Міхал Вінцэнт Валовіч (9.4.1784 — 30.9.1794 —)
Як пісары скарбовыя таксама выступаюць:
- Андрэй Казімір Войшка-Скорабагаты (? — 26.8.1669 — 1673)
- Самуэль Міхал Гарбачэўскі (па Ваўжынцу Землу; 1.5.1701 — 10.2.1705 — ?)
- Яўстах Ян Бурда (? — 9.4.1706 — 23.8.1715 — 7)
- Келпш (па Р. Л. Саковічу; 22.6.1748 — 1752)
- Юрый Белазор (па Мікалаю Аўсянаму; 16.8.1748 — 1752 — ?)
Гл. таксама
Літаратура
- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
- Urzędnicy centralni i dostojnicy Wielkiego Księnstwa Litewskiego XIV—XVIII wieku. Spisy / Oprac. Henryk Lulewicz i Andrzej Rachuba // Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII—XVIII wieku. Spisy / Pod red. Antoniego Gąsiorowskiego. Tom XI. — Kornik: Biblioteka Kornicka, 1994.
- Żychliński T. Złota księga szlachty polskiej. T. 1—31. — Poznań, 1879—1908.
Катэгорыя·Вікіпедыя·Запыты на пераклад з польскай
Катэгорыя·Пісары скарбовыя літоўскія
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на энцыклапедыю «Вялікае Княства Літоўскае» з безыменнымі параметрамі
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на энцыклапедыю «Вялікае Княства Літоўскае» без аўтара
Катэгорыя·Ураднікі Вялікага Княства Літоўскага
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на энцыклапедыю «Вялікае Княства Літоўскае» без назвы артыкула
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на энцыклапедыю «Вялікае Княства Літоўскае» без нумароў старонак