Пнеўмані́я (стар.-грэч.: πνευμονία ад πνεύμων — «лёгкія») (запаленне лёгкіх) — запаленне лёгачнай тканкі інфекцыйнага паходжання з пераважным пашкоджаннем альвеол (развіццём у іх запаляльнай экссудацыі) і інтэрстыцыяльнай тканкі лёгкага. Захворванне можа выклікаць лятальны сыход.
Тэрмін «пнеўманія» аб’ядноўвае вялікую групу хвароб, кожная з якіх мае сваю этымалогію, патагенез, рэнтгеналагічныя прыкметы, дадзеныя лабараторных даследаванняў і асабліва тэрапіі. Можа працякаць як самастойнае захворванне ці як ускладненне іншых захворванняў.
Неінфекцыйныя запаленчыя працэсы ў лёгачнай тканкі, звычайна называюць пнеўманітамі ці альвелітамі. На фоне падобных асептычных запаленчых працэсаў нярэдка развіваецца бактэрыяльная, вірусна-бактэрыяльная і грыбковая пнеўманія. Асноўным метадам дыягностыкі з’яўляецца рэнтгеналагічнае даследаванне лёгкіх, а асноўным метадам лячэння — антыбактэрыяльная тэрапія. Позная дыягностыка і затрымка з пачаткам антыбактэрыяльнага лячэння пагаршае прагноз захворвання. Магчымы лятальны сыход.
Пнеўманія закранае каля 450 мільёнаў чалавек ва ўсім свеце, што складае каля 7% агульнага насельніцтва Зямлі. Штогод рэгіструюцца прыкладна 4 мільёны смерцяў. Пнеўманія была ахрышчана доктарам Уільямам Ослерам у XIX стагоддзі, як «капітан па смерці сярод мужчын»[2]. Са з’яўленнем антыбіётыкаў і вакцыны супраць хваробы ў XX стагоддзі выжывальнасць падвысілася. Тым не менш, у развіваных краінах, а таксама сярод вельмі старых і вельмі маладых людзей, а таксама хранічна хворых, пнеўманія застаецца адной з вядучых прычын смерці[3].
Запаленне лёгкіх адбываецца часцей за ўсё з-за інфекцый, выкліканых галоўным чынам бактэрыямі або вірусамі і радзей грыбкамі і паразітамі. Хоць існуе больш за 100 штамаў узбуджальнікаў інфекцыйных захворванняў, ідэнтыфікаваныя толькі нешматлікія з іх, адказныя за большасць выпадкаў пнеўманіі. Змяшаныя інфекцыі, дзе ўзбуджальнікам з’яўляецца як вірус, так і бактэрыі, назіраюцца ў прыкладна 45 % выпадкаў інфекцыі ў дзяцей і 15 % выпадкаў інфекцыі ў дарослых[4]. Узбуджальнік не можа быць вызначаны прыблізна ў палове выпадкаў, нягледзячы на дбайную праверку[5].
Тэрмін пнеўманія часам больш шырока прымяняецца да любога стану, дзе вынікам з’яўляецца запаленне лёгкіх, выкліканыя, напрыклад, аўтаімуннымі захворваннямі, хімічнымі апёкамі або рэакцыяй на лекі. Аднак, гэтыя выпадкі больш дакладна называюць пнеўманітамі[6].