Паштовае адпраўленне
Пашто́вае адпраўле́нне — адпраўленне, якое даручаецца паштоваму прадпрыемству для перасылкі і дастаўкі адрасату.
Класіфікацыя
Паштовыя адпраўленні класіфікуюць па катэгорыях, разрадах і відах.
Катэгорыі
Па крытэрыі парадку аплаты, умоў прыёму, апрацоўкі, перасылкі і ўручэнне вылучаюцца многія катэгорыі паштовых адпраўленняў.
У залежнасці ад страхавання паштовыя адпраўленні класіфікуюцца як простыя (прымаюцца да перасылкі без страхавання) і застрахаваныя (прымаюцца да перасылкі са страхаваннем). У залежнасці ад віду страхавання паштовыя адпраўленні са страхаваннем падзяляюцца на заказныя, цэнныя і з накладной платай.
- Простыя паштовыя адпраўленні (лісты, паштовыя карткі, бандэролі) прымаюцца да перасылкі без выдачы квітанцый і ўручаюцца адрасатам без распіскі.
- Паштовыя адпраўленні, што рэгіструюцца (заказныя лісты, заказныя паштовыя карткі, заказныя бандэролі, пасылкі, грашовыя пераводы), прымаюцца ад адпраўшчыкаў з выдачай квітанцыі, рэгіструюцца на пэўных этапах перасылкі ў адпаведных дакументах і выдаюцца атрымальніку пад распіску.
- Цэнныя паштовыя адпраўленні (адкрытыя і закрытыя цэнныя лісты, цэнныя бандэролі, цэнныя пасылкі). Адкрытыя цэнныя лісты прымаюцца ад адпраўшчыкаў у адкрытым (незапячатаным) выглядзе з вопісам укладання, калі закрытыя цэнныя лісты прымаюцца ад прадпрыемстваў, устаноў і арганізацый у закрытых канвертах, запячатаных сургучнай пячаткай. У выпадку страты ці пашкоджання ўкладання цэннай бандэролі, ліста, пасылкі выплачваецца кампенсацыя ў межах сумы аб’яўленай цэннасці.
- Пасылкі бываюць такіх катэгорый як звычайныя і цэнныя. Цэнная пасылка адрозніваецца ад звычайнай тым, што пры яе адпраўленні адпраўшчык пазначае суму яе цэннасці.
- Грашовыя пераводы (паштовыя і тэлеграфныя (звычайныя і тэрміновыя)).
- Паштовыя адпраўленні з накладной платай.
- У залежнасці ад наяўнасці ў пошты абавязку паведаміць аб уручэнні застрахаваныя паштовыя адпраўленні бываюць без паведамлення адпраўшчыка аб уручэнні іх адрасату і з паведамленнем аб уручэнні.
- Авіяпаштовыя адпраўленні, дастаўка якіх ажыццяўляецца з дапамогай паветранага транспарту.
- У залежнасці ад аплаты паштовыя адпраўленні падзяляюцца на такія катэгорыі як аплачаныя (паштовымі маркамі, наяўнымі грашыма ці шляхам безнаяўных разлікаў у адпаведнасці з зацверджанымі паштовымі тарыфамі) і даплатныя (не аплачаныя або не цалкам аплачаныя паштовым зборам — збор за іх спаганяецца з адрасатаў пры ўручэнні, у тым ліку даплатнымі маркамі).
- У залежнасці ад характару перасылкі паштовыя адпраўленні падзяляюцца на ўнутраныя (іншагароднія і мясцовыя), якія перасылаюцца ўнутры краіны, і міжнародныя, якія адпраўляюцца за мяжу ці з-за мяжы.
- Іншыя.
Разрады
Па крытэрыі прыналежнасці да пэўнай групы адпраўшчыкаў ці адрасатаў паштовыя адпраўленні падзяляюцца на наступныя разрады:
Часам аплата перасылкі паштовага адпраўлення вызначаецца яго разрадам. Напрыклад, у СССР перасылка службовых паштовых адпраўленняў ажыццяўлялася бясплатна. У шэрагу дзяржаў для аплаты дастаўкі пэўных разрадаў карэспандэнцыі выпускаліся спецыяльныя знакі паштовай аплаты, напрыклад, дэпутацкія маркі, службовыя маркі.
Віды
Па крытэрыі характару ўкладання, памеру, масы і віду ўпакоўкі вылучаюцца наступныя віды паштовых адпраўленняў:
- закрытыя лісты;
- паштовыя карткі (паштовыя паштоўкі);
- бандэролі;
- пасылкі;
- грашовыя пераводы;
- перыядычныя выданні;
- дробныя пакеты;
- аэраграмы;
- паштовыя аркушы;
- сакрэткі і г. д.
Катэгорыя·Паштовыя адпраўленні