wd wp Пошук:

Павукападобныя

Павукападобныя (Arachnida) — клас членістаногіх з падтыпа хеліцэравых (Chelicerata).

Наземныя драпежныя і паразітычныя членістаногія жывёлы. Большасць з 75 тыс. відаў павукападобных — гэта мікраскапічныя свабоднажывучыя глебавыя кляшчы. Вывучэннем павукападобных займаецца арахналогія.

Апісанне

Даўжыня ад 0,1 мм да 17 см. Цела падзяляецца на галавагрудзі і брушка, укрыта кутыкулай. Афарбоўка разнастайная. Галавагрудзі не падзелены на сегменты, у большасці 6 пар канечнасцей: ядавітыя кіпцюрыкі, членістыя нагашчупальцы і чатыры пары хадзільных ног. Брушка пераважна сегментаванае. Ротавы апарат сысучага тыпу. Вачэй ад 1 да 5 пар (няма ў кененій, многіх кляшчоў, рыцынулей).

Класіфікацыя

Падзяляюцца на 13 атрадаў: жгутаногія (Amblypygi), кляшчы (Acari), павукі (Araneae), сальпугі (Solifugae), сенакосцы (Opiliones), скарпіёны (Scorpiones), ілжэскарпіёны (Pseudoscorpionida), кененіі, або шчупальцаходавыя (Palpigradi), рыцынулеі (Ricinulei), тартарыды, або схізапельтыдыі (Schizomida), тэліфоны (Thelyphonida).

Пашырэнне

Вядомы з сілуру (каля 440 млн гадоў назад).

Пашыраны ўсюды, акрамя Антарктыды. Жывуць пераважна на сушы, некаторыя (вадзяныя кляшчы, вадзяны павук) у вадзе. На Беларусі найбольш трапляюцца прадстаўнікі атрадаў кляшчоў, павукоў, сенакосцаў і інш.

Спецыялізаваныя драпежнікі, якія знішчаюць шкодных насякомых. Некаторыя павукападобныя — паразіты, пераносчыкі ўзбуджальнікаў інфекцыйных хвароб, шкоднікі раслін і харчовых запасаў.

Асаблівасці біялогіі

Пераважна драпежнікі. Кормяцца толькі вадкай ежай, многія (павукі, скарпіёны) маюць ядавітыя залозы, якія садзейнічаюць пазакішэчнаму ператраўліванню ежы. Ёсць мускулістая смактальная глотка; развіты сярэдні аддзел кішэчніка і печань.

3 органаў пачуццяў найбольш развіты дотык. Дыхаюць трахеямі, лёгкімі, радзей паверхняй цела. Крывяносная сістэма незамкнёная (у многіх кляшчоў няма). Органы выдзялення — каксальныя залозы і мальпігіевыя сасуды. Некаторыя (павукі, скарпіёны) маюць ядавітыя залозы.

Дыханне ажыццяўляецца відазмененымі брушнымі канечнасцямі — лёгкімі, трахеямі або тымі і іншымі разам. Крывяносная сістэма незамкнутая, у брушку ёсць трубчастае сэрца з парнымі адтулінамі і сасуды, якія ад яго адыходзяць. Нервовая сістэма тыповая для членістаногіх. Добра развіты органы пачуццяў: шматлікія простыя вочкі, органы смаку, нюху і дотыку.

Раздзельнаполыя. Большасць адкладвае яйцы, некаторыя (кляшчы, скарпіёны) жывародныя. Звычайна адно, радзей два—тры пакаленні за год.

Літаратура

Тэмы гэтай старонкі (7):
Вікіпедыя:Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без аўтара
Вікіпедыя:Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
Вікіпедыя:Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без назвы артыкула
Вікіпедыя:Істотныя артыкулы
Вікіпедыя:Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без нумароў старонак
Павукападобныя
Жывёлы паводле алфавіта