wd wp Пошук:
    ⬜

    Нацыянальны сход Рэспублікі Беларусь

    У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Нацыянальны сход.

    Дом урада на вуліцы Савецкай у Мінску

    Нацыяна́льны сход Рэспу́блікі Белару́сь — найвышэйшы заканадаўчы орган Беларусі.

    Складаецца з двух палат — Палаты прадстаўнікоў і Савета Рэспублікі.

    Склад Палаты прадстаўнікоў — 110 дэпутатаў. Абранне дэпутатаў ажыццяўляецца на аснове ўсеагульнага, вольнага, роўнага, прамога выбарчага права пры таемным галасаванні.

    Савет Рэспублікі з’яўляецца палатай тэрытарыяльнага прадстаўніцтва. Ад кожнай вобласці і горада Мінска абіраюцца на пасяджэннях дэпутатаў мясцовых Саветаў па васьмі членаў Савета Рэспублікі. У дадатак да іх, восем членаў Савета Рэспублікі прызначаюцца Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь.

    Выбары

    Выбары новага складу палат Парламента прызначаюцца не пазней за чатыры месяца і праводзяцца не пазней за 30 дзён да канчатка паўнамоцтваў палат дзейснага склікання.

    Пазачарговыя выбары палат Парламента праводзяцца на працягу трох месяцаў са дня датэрміновага спынення паўнамоцтваў палат Парламента.

    Крытэрыі для вылучэння кандыдатур

    Дэпутатам Палаты прадстаўнікоў можа быць грамадзянін Рэспублікі Беларусь, які дасягнуў 21 года.

    Чальцом Савета Рэспублікі можа быць грамадзянін Рэспублікі Беларусь, які дасягнуў 30 гадоў і пражыў на тэрыторыі адпавядай вобласці або ў горадзе Мінску не менш за пяць гадоў.

    Дэпутаты Палаты прадстаўнікоў ажыццяўляюць свае паўнамоцтвы ў Парламенце на прафесійнай аснове, калі іншае не прадугледжана Канстытуцыяй. Дэпутат Палаты прадстаўнікоў можа быць адначасова членам Ураду.

    Адна і тая ж асоба не можа адначасова з’яўляцца членам дзвюх палат Парламента. Дэпутат Палаты прадстаўнікоў не можа быць дэпутатам мясцовага Савета дэпутатаў. Член Савета Рэспублікі не можа быць адначасова членам Урада. Не дапушчаецца сумяшчэнне абавязкаў дэпутата Палаты прадстаўнікоў, члена Савета Рэспублікі з адначасовым заняткам пасады Прэзідэнта альбо суддзі.

    Тэрміны паўнамоцтваў

    Тэрмін паўнамоцтваў Парламента — чатыры гады. Паўнамоцтвы Парламента могуць быць падоўжаныя на падставе закона толькі ў выпадку вайны.

    У выпадках і ў парадку, прадугледжаных Канстытуцыяй, паўнамоцтвы Палаты прадстаўнікоў або Савета Рэспублікі могуць быць спыненыя датэрмінова. Са спыненнем паўнамоцтваў Палаты прадстаўнікоў або Савета Рэспублікі па рашэнні Прэзідэнта могуць быць таксама спыненыя паўнамоцтвы адпаведна Савета Рэспублікі або Палаты прадстаўнікоў.

    Паўнамоцтвы Палаты прадстаўнікоў могуць быць датэрмінова спыненыя пры адмове ў даверы Ураду, выразе вотуму недаверу Ураду альбо двухразовай адмове ў дачы згоды на прызначэнне Прэм’ер-міністра.

    Паўнамоцтвы Палаты прадстаўнікоў альбо Савета Рэспублікі могуць быць таксама датэрмінова спыненыя на падставе зняволення Канстытуцыйнага Суда ў выпадку сістэматычнага або грубага парушэння палатамі Парламента Канстытуцыі.

    Рашэнні па гэтых пытаннях Прэзідэнт прымае не пазней чым у двухмесяцовы тэрмін пасля афіцыйных кансультацый з старшынямі палат.

    Палаты не могуць быць распушчаныя ў перыяд надзвычайнага або вайскоўца становішчы, у апошнія шэсць месяцаў паўнамоцтваў Прэзідэнта, у перыяд рашэння палатамі пытання аб датэрміновым вызваленні або зрушэнні Прэзідэнта з пасады.

    Не дапушчаецца роспуск палат на працягу года са дня іх першых пасяджэнняў.

    Сесіі

    Першая пасля выбараў сесія палат Парламента склікаецца Цэнтральнай камісіяй па выбарах і правядзенню рэспубліканскіх рэферэндумаў і пачынае сваю працу не пазней чым праз 30 дзён пасля выбараў. Адлік трыццацідзённага тэрміна для склікання і пачатку працы першай сесіі Палаты прадстаўнікоў ажыццяўляецца са дня другога тура галасавання па выбарах яе новага складу. Калі другі тур галасавання па выбарах у Палату прадстаўнікоў не праводзіцца, адлік трыццацідзённага тэрміна ажыццяўляецца са дня правядзення першага тура агульных выбараў у Рэспубліцы Беларусь. Адлік трыццацідзённага тэрміна для склікання і пачатку працы першай сесіі Савета Рэспублікі ажыццяўляецца са дня першага пасяджэння дэпутатаў мясцовых Саветаў дэпутатаў базавага ўзроўню па выбарах членаў Савета Рэспублікі ад вобласці або горада Мінска.

    Палаты збіраюцца на дзве чарговыя сесіі ў год.

    Першая сесія адчыняецца 2 кастрычніка; яе працягласць не можа быць больш за восемдзесят дзён.

    Другая сесія адчыняецца 2 красавіка; яе працягласць не можа быць больш за дзевяноста дзён.

    Калі 2 кастрычніка або 2 красавіка прыходзяцца на непрацоўны дзень, то сесія адчыняецца ў першы наступны за ім працоўны дзень.

    Палата прадстаўнікоў, Савет Рэспублікі ў выпадку адмысловай неабходнасці склікаюцца на пазачарговую сесію па ініцыятыве Прэзідэнта, а таксама па патрабаванні большасці не менш двух трацін галасоў ад поўнага складу кожнай з палат па вызначанай позве дня.

    Пазачарговыя сесіі склікаюцца ўказамі Прэзідэнта.

    Структура

    Палата прадстаўнікоў абірае са свайго складу Старшыню Палаты прадстаўнікоў і яго намесніка.

    Савет Рэспублікі абірае са свайго складу Старшыні Савета Рэспублікі і яго намесніка.

    Старшыні Палаты прадстаўнікоў і Савета Рэспублікі, іх намеснікі вядуць пасяджэнні і ведаюць унутраным распарадкам палат.

    Палата прадстаўнікоў і Савет Рэспублікі з свайго складу абіраюць сталыя камісіі і іншыя органы для вядзення законапраектнай працы, папярэдняга разгляду і падрыхтоўкі пытанняў, якія адносяцца да вядзення палат.

    Паўнамоцтвы Палаты прадстаўнікоў

    Палата прадстаўнікоў:

    Палата прадстаўнікоў можа прымаць рашэнні па іншых пытаннях, калі гэта прадугледжана Канстытуцыяй.

    Паўнамоцтвы Савета Рэспублікі

    Савет Рэспублікі:

    Савет Рэспублікі можа прымаць рашэнні па іншых пытаннях, калі гэта прадугледжана Канстытуцыяй.

    Законатворчая дзейнасць

    Права заканадаўчай ініцыятывы прыналежыць Прэзідэнту, дэпутатам Палаты прадстаўнікоў, Савету Рэспублікі, Ураду, а таксама грамадзянам, якія валодаюць выбарчым правам, у колькасці не менш 50 тысяч чалавек і рэалізуецца ў Палаце прадстаўнікоў.

    Законапраекты, следствам прыняцця якіх можа быць скарачэнне дзяржаўных сродкаў, стварэнне або павелічэнне выдаткаў, могуць уносіцца ў Палату прадстаўнікоў толькі са згоды Прэзідэнта альбо, па яго даручэнню, — Урада.

    Прэзідэнт або, па яго даручэнню, Урад маюць права ўносіць прапановы ў Палату прадстаўнікоў і Савет Рэспублікі аб аб’яве разгляду праекту закона тэрміновым. Палата прадстаўнікоў і Рада Рэспублікі ў гэтым выпадку павінны разгледзець дадзены праект на працягу дзесяці дзён са дня занясення на іх разгляд.

    Па патрабаванні Прэзідэнта альбо, з яго згоды, Урада Палата прадстаўнікоў, Савет Рэспублікі на сваіх пасяджэннях прымаюць рашэнні, галасуючы ў цэлым за ўвесь занесены Прэзідэнтам або Урадам праект або яго частка, захаваўшы толькі тыя папраўкі, якія прапанаваныя або прынятыя Прэзідэнтам альбо Урадам.

    Любы законапраект, калі іншае не прадугледжана Канстытуцыяй, спачатку разглядаецца ў Палаце прадстаўнікоў, а затым у Савеце Рэспублікі.

    Законапраект, за выключэннем выпадкаў, прадугледжаных Канстытуцыяй, становіцца законам пасля прыняцця Палатай прадстаўнікоў і ўхвалы Саветам Рэспублікі большасцю галасоў ад поўнага складу кожнай палаты.

    Прынятыя Палатай прадстаўнікоў законапраекты на працягу пяці дзён перадаюцца на разгляд у Савет Рэспублікі, дзе могуць разглядацца не больш дваццаці дзён, калі іншае не прадугледжана Канстытуцыяй.

    Закон лічыцца ўхваленай Саветам Рэспублікі, калі за яго прагаласавала большасць ад поўнага складу Савета Рэспублікі, альбо калі на працягу дваццаці дзён, а пры аб’яве законапраекта тэрміновым — дзесяці дзён са дня занясення ён не быў разгледжаны Саветам Рэспублікі. У выпадку адхілення законапраекта Саветам Рэспублікі палаты могуць стварыць пагаджальную камісію, фарміраваную на парытэтнай аснове, для пераадолення ўзніклых рознагалоссяў. Тэкст законапраекта, выпрацаваны пагаджальнай камісіяй, уяўляецца на ўхвалу абедзвюх палат.

    Калі пагаджальнай камісіяй не прыняты ўзгоднены тэкст законапраекта, Прэзідэнт альбо па ім даручэнню Урад могуць запатрабаваць, каб Палата прадстаўнікоў прыняла канчатковае рашэнне.

    Закон лічыцца прынятым Палатай прадстаўнікоў пры ўмове, што за яго прагаласавала не менш двух трацін ад поўнага складу Палаты прадстаўнікоў.

    Закон, прыняты Палатай прадстаўнікоў і ўхвалены Саветам Рэспублікі, альбо прыняты Палатай прадстаўнікоў у парадку, прадугледжаным сапраўдным артыкулам, уяўляецца ў дзесяцідзённы тэрмін Прэзідэнту на подпіс. Калі Прэзідэнт згодзен з тэкстам закона, ён яго падпісвае. Калі Прэзідэнт не вяртае які-небудзь закон на працягу двух тыдняў пасля таго, як ён быў яму прадстаўлены, закон лічыцца падпісаным. Закон не лічыцца падпісаным і не ўступае ў сілу, калі ён не мог быць вернуты ў Парламент у сувязі з канчаткам сесіі.

    Пры нязгодзе з тэкстам закона Прэзідэнт вяртае яго са сваімі пярэчаннямі ў Палату прадстаўнікоў, якая павінна разгледзець закон з пярэчаннямі Прэзідэнта не пазней трыццаці дзён. Калі закон будзе прыняты Палатай прадстаўнікоў большасцю не менш двух трацін галасоў ад поўнага складу, ён разам з пярэчаннямі Прэзідэнта ў пяцідзённы тэрмін накіроўваецца ў Савет Рэспублікі, які таксама павінен разгледзець яго паўторна не пазней дваццаці дзён.

    Закон лічыцца прынятым, калі ён ухвалены большасцю не менш двух трацін галасоў ад поўнага складу Савета Рэспублікі. Закон, пасля пераадолення Палатай прадстаўнікоў і Саветам Рэспублікі пярэчанняў Прэзідэнта, падпісваецца Прэзідэнтам у пяцідзённы тэрмін. Закон уступае ў сілу і ў тым выпадку, калі ён не будзе падпісаны Прэзідэнтам у гэты тэрмін.

    У такім жа парадку палатамі разглядаюцца пярэчанні Прэзідэнта на асобныя становішчы закона, якія вяртаюцца для паўторнага галасавання. У гэтым выпадку да вынясення якое адпавядае рашэння Палатай прадстаўнікоў і Саветам Рэспублікі закон падпісваецца Прэзідэнтам і ўступае ў сілу, за выключэннем тых становішчаў, адносна якіх маюцца пярэчанні Прэзідэнта.

    Палата прадстаўнікоў і Савет Рэспублікі законам, прынятым большасцю галасоў ад поўнага складу палат, па прапанове Прэзідэнта могуць дэлегаваць яму заканадаўчыя паўнамоцтвы на выданне дэкрэтаў, маючых сілу закона. Гэты закон павінен вызначаць прадмет рэгулявання і тэрмін паўнамоцтваў Прэзідэнта на выданне дэкрэтаў.

    Не дапушчаецца дэлегаванне паўнамоцтваў Прэзідэнту на выданне дэкрэтаў, якія прадугледжваюць змену і даданне Канстытуцыі, яе тлумачэнне; змену і даданне праграмных законаў; сцвярджэнне рэспубліканскага бюджэту і справаздачы аб яго выкананні; змену парадку выбараў Прэзідэнта і Парламента; абмежаванне канстытуцыйных праў і воляў грамадзян. Закон аб дэлегаванні заканадаўчых паўнамоцтваў Прэзідэнту не можа дазваляць яму змену гэтага закона, а таксама падаваць права прымаць нормы, маючыя зваротную сілу.

    У сілу адмысловай неабходнасці Прэзідэнт па сваёй ініцыятыве альбо па прапанове Урада можа выдаваць часовыя дэкрэты, маючыя сілу закона. Калі такія дэкрэты выдаюцца па прапанове Урада, яны змацоўваюцца подпісам Прэм’ер-міністра. Часовыя дэкрэты павінны быць у трохдзённы тэрмін прадстаўленыя для наступнага разгляду Палатай прадстаўнікоў, а затым Саветам Рэспублікі. Гэтыя дэкрэты захоўваюць сілу, калі яны не адмененыя большасцю не менш за двух трацін галасоў ад поўнага складу кожнай з палат. Палаты могуць рэгуляваць законам стаўлення, узніклыя на аснове дэкрэтаў, якія адмененыя.

    Недатыкальнасць

    Дэпутаты Палаты прадстаўнікоў і члены Савета Рэспублікі карыстаюцца недатыкальнасцю пры выразе сваіх меркаванняў і ажыццяўленні сваіх паўнамоцтваў. Гэта не ставіцца да абвінавачвання іх у паклёпе і абразе.

    На працягу тэрміна сваіх паўнамоцтваў дэпутаты Палаты прадстаўнікоў і члены Савета Рэспублікі могуць быць арыштаваныя, іншай выявай пазбаўленыя асабістай волі толькі з папярэдняй згоды якая адпавядае палаты, за выключэннем здзяйснення дзяржаўнай здрады або іншага цяжкага злачынства, а таксама затрыманні на месцы здзяйснення злачынства.

    Крымінальная справа ў стаўленні дэпутата Палаты прадстаўнікоў або члена Савета Рэспублікі разглядаецца Вярхоўным Судом.

    Пасяджэнні палат

    Пасяджэнні палат з’яўляюцца адчыненымі. Палаты, калі гэтага патрабуюць інтарэсы дзяржавы, могуць прыняць рашэнне аб правядзенні зачыненага пасяджэння большасцю галасоў ад іх поўнага складу. Падчас пасяджэнняў, у тым ліку і зачыненых, Прэзідэнт, яго прадстаўнікі, Прэм’ер-міністр і члены Урада могуць выступаць па-за чаргой якія запісаліся для выступу столькі раз, колькі яны гэтага запатрабуюць.

    Адно пасяджэнне ў месяц рэзярвуецца для пытанняў дэпутатаў Палаты прадстаўнікоў і членаў Савета Рэспублікі і адказаў Урада.

    Дэпутат Палаты прадстаўнікоў, член Савета Рэспублікі мае права звярнуцца з запытам да Прэм’ера-міністру, членам Урада, кіраўнікам дзяржаўных органаў, утвораных або абраных Парламентам. Запыт павінен быць уключаны ў позву дня палаты. Адказ на запыт належыць даць на працягу дваццаці сесійных дзён у парадку, усталяваным палатай Парламента.

    Пасяджэнне палаты лічыцца правамоцным пры ўмове, што на ім прысутнічае не менш двух трацін дэпутатаў Палаты прадстаўнікоў або членаў Савета Рэспублікі ад поўнага складу палаты.

    Галасаванні

    Галасаванне ў Палаце прадстаўнікоў і Савеце Рэспублікі адчыненае і ажыццяўляецца асабіста дэпутатам, членам Савета Рэспублікі шляхам падачы голасу «за» або «супраць». Таемнае галасаванне праводзіцца толькі пры рашэнні кадравых пытанняў.

    Рашэнні

    Рашэнні Палаты прадстаўнікоў прымаюцца ў форме законаў і пастаноў. Пастановы Палаты прадстаўнікоў прымаюцца па пытаннях распарадчага і кантрольнага характару.

    Рашэнні Савета Рэспублікі прымаюцца ў форме пастаноў.

    Рашэнні палат лічацца прынятымі пры ўмове, што за іх прагаласавала большасць ад поўнага складу палат, калі іншае не прадугледжана Канстытуцыяй.

    Законы аб асноўных кірунках унутранай і вонкавай палітыкі Рэспублікі Беларусь, аб ваеннай дактрыне Рэспублікі Беларусь з’яўляюцца праграмнымі і лічацца прынятымі пры ўмове, калі за іх прагаласавала не менш двух трацін ад поўнага складу палат.

    Законы падлягаюць неадкладнаму апублікаванню пасля іх падпісання і ўступаюць у сілу праз дзесяць дзён пасля апублікавання, калі ў самім законе не ўсталяваны іншы тэрмін. У такім жа парадку публікуюцца і ўступаюць у сілу дэкрэты Прэзідэнта.

    Закон не мае зваротнай сілы, за выключэннем выпадкаў, калі ён змякчае або адмяняе адказнасць грамадзян.

    Парадак дзейнасці Палаты прадстаўнікоў, Савета Рэспублікі, іх органаў, дэпутатаў Палаты прадстаўнікоў і членаў Савета Рэспублікі вызначаецца рэгламентамі палат, якія падпісваюцца старшынямі палат.

    Літаратура

    Спасылкі

    Тэмы гэтай старонкі (5):
    Дзяржаўны лад Беларусі
    Гісторыя Беларусі (пасля 1990 года)
    Парламенты паводле краін
    Іншыя значэнні: старонка не існуе
    Парламент Беларусі