Лужыцкая пасяленчая вобласць
Лужыцкая пасяленчая вобласць (в.-луж.: Serbski sydlenski rum, н.-луж.: Serbski sedlišćowy teritorium, ням.: Sorbisches Siedlungsgebiet) — афіцыйна прызнаваемая урадамі федэральных земляў Саксонія і Брандэнбург тэрыторыя, на якой лужычане прызнаныя карэнным народам. Размешчаная на ўсходзе федэральнай зямлі Саксоніі і на поўдні федэральнай зямлі Брандэнбург, лужыцкая пасяленчая вобласць з’яўляецца часткай гістарычнай Лужыцы, якая ў мінулыя часы падвяргалася германізацыі і асіміляцыі.
Лужыцкая пасяленчая вобласць мае федэральны статус «Традыцыйнае раённае пасяленне» які вызначаецца федэральнымі законамі Германіі. Яе межы ў значнай ступені вызначаны на падставе статыстычнага даследавання лужыцкага вучонага і рэдактара Арншота Чэрніка «Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung», выданага ў 1956 годзе.
У федэральнай зямлі Саксонія Вобласць традыцыйнага пасялення лужыцкіх сербаў нармалізуецца законам «Аб правах лужычанаў Саксоніі »(Gesetz über die Rechte der Sorben im Freistaat Sachsen[1].) ад 31 сакавіка 1999 года. Саксонскі закон «Аб правах лужычанаў у Саксоніі» абвяшчае намер захоўваць і абараняць традыцыйную культуру лужычанаў на гэтай тэрыторыі.
У адрозненне ад Саксонскага варыянта, брандэнбургскі закон «Аб правах лужыцкіх сербаў (вендаў)» (Gesetz zur Ausgestaltung der Rechte der Sorben (Wenden) ад 7 ліпеня 1994 года[2] вызначае аўтахтоннае насельніцтва тэрыторыі як «абшчыны, якія хацяць належаць да лужыцкага насельніцтва і маюць бесперапынную моўную і культурную пераемственнасць з лужыцкай традыцыяй, якая захавалася да нашага часу». Дадзеную фармулёўку закона крытыкуюць абаронцы нацыянальных меньшасцяў і прадстаўнікі лужыцкага насельніцтва, якія гавораць, што асобным лужычанам цяжка даказаць сваю прыналежнасць да лужыцкага народа з-за шматвекавых нацыянальнага прыгнёта і асіміляцыі.
У адпаведнасці з законамі «Аб правах лужычанаў у Саксоніі» і «Аб правах лужыцкіх сербаў (вендаў)» мясцовыя муніцыпалітэты нясуць адказнасць за захаванне, развіццё лужыцкіх моў і падтрымку лужыцкай культуры, усталяванне двухмоўнай афіцыйнай інфармацыі на дарожных знаках, у грамадскіх і дзяржаўных установах.
У наш час большасць лужыцкага насельніцтва ў Верхняй Лужыцы пражывае паміж гарадамі Баўтцэн, Каменц і Хойерсверда і ў каталіцкіх камунах: Гёда, Нешвіц, Пушвіц і Віціхенаў. На гэтай тэрыторыі лужыцкае насельніцтва складае большасць і тут верхнялужыцкая мова ўжываецца ў розных сферах яе выкарыстання. У Ніжняй Лужыцы большасць лужычанаў пражывае ў камунах Пальц і Шпрэвальд.
Зноскі
- ↑ Gesetz über die Rechte der Sorben im Freistaat Sachsen (Sächsisches Sorbengesetz — SächsSorbG)
- ↑ Gesetz zur Ausgestaltung der Rechte der Sorben (Wenden) im Land Brandenburg (Sorben (Wenden)-Gesetz — SWG) Архівавана 4 сакавіка 2016.
Крыніцы
- Peter Kunze, Andreas Bensch: Die Sorben / Wenden in der Niederlausitz. Ein geschichtlicher Überblick. In: Wobrazki ze Serbow . 2., durchgesehe Auflage. Domowina, Bautzen 2000 (Erstausgabe 1996), ISBN 3-7420-1668-7.
- Gertraud Eva Schrage: Die Oberlausitz bis zum Jahr 1346. In: Joachim Bahlke (Hrsg.): Geschichte der Oberlausitz. 2., durchgesehene Auflage, Leipziger Universitätsverlag, Leipzig 2004 (Erstauflage 2001), ISBN 978-3-935693-46-2 (S. 55-97).
- Arnošt Muka: Statistika łužiskich Serbow [Statistik der Lausitzer Sorben]. Selbstverlag, Budyšin [Bautzen] 1884—1886; 5. Auflage unter dem Titel Serbski zemjepisny słowničk [Sorbisches geographisches Wörterbuch]. Budyšin 1927; Neudruck: Domowina, Bautzen 1979
- Карта Лужыцы на верхнялужыцкай мове
Катэгорыя·Лужычане