Дом Рафаілавіча — старажытны асабняк у Таганрогу (вул. Фрунзэ, 20). Знаходзіцца паміж Домам Караспасава і Домам Драсі. Помнік архітэктуры 1860-х гадоў, уваходзіць у лік аб’ектаў культурнай спадчыны Расійскай Федэрацыі пад кодам 6101266000. Лічыцца адным з самых прыгожых асабнякоў старога Таганрога[1][2].
Дом па адрасе вул. Мікалаеўская, 22[3] быў пабудаваны ў 1860-х гадах[4].
У першыя гады, як і дом пад нумарам 18 у сённяшняй нумарацыі, прыналежаў спачатку купцу Міхалу Караспасаву, потым турэцка-падданаму Панаш Канстанцінідзі[5].
У канцы 1880-х гадоў будынак набыла жонка аўстрыйска-падданага Кацярына Антонаўна[5]. Яе муж Мікалай Іванавіч Рафаілавіч (1850—1912), купец 2-й гільдыі, раптоўна сканаў 9 студзеня 1912 года на 62 годзе жыцця. Дачка Мікалая Іванавіча Зінаіда, 18-летняя красуня, па патрабаванні бацькі заручылася і абвянчалася з 54-летнім Мікалаем Мікалаевічам Алафузавым, шлюб з якім, аднак, аказаўся недаўгавечным і быў скасаваны[5]. Разам са сваім другім мужам Максімавым, сынам багатага растоўскага капіталіста, Зінаіда з’ехала за мяжу з мэтай пабываць у Францыі і пабачыць яе сталіцу. У 1895 годзе яе другой муж пасля смерці бацькі П. Р. Максімава атрымаў па спадчыне 65 тысяч рублёў. У сувязі з Кастрычніцкай рэвалюцыяй Зінаіда і яе муж у Расію больш не вярнуліся[5]. У Мікалая Іванавіча Рафаілавіча вазніцай працаваў Аляксандр Міхайлавіч Недадаеў, які жыў разам са сваёй сямігадовай дачкой Анастасіяй у цокальным паверсе гаспадарскага дома. Яе Мікалай Іванавіч уладкаваў у жаночую гімназію, па сканчэнню якой яна працавала ў яго сакратаром-машыністкай[5].
У 1890 годзе, паводле «Вопісу і ацэнкі нерухомых маёмасцяў г. Таганрога для раскладкі дзяржаўнага падатку і іншых збораў на 1890 год», гэты дом прыналежаў турэцка-падданаму Панаі Канстанцінідзі і ацэньваўся ў 1600 рублёў[3].
У 1919 годзе, падчас знаходжання ў Таганрогу Стаўкі Галоўнакамандуючага Узброенымі Сіламі Поўдня Расіі А. І. Дзянікіна (з 8 жніўня па 27 снежня 1919 года), у доме Рафаілавіча жыў начальнік французскай вайсковай місіі генерал Шарль Манжэн[6]. З 1920 па 1924 год у доме быў размешчаны палітаддзел Конупраформа (фармаванне частак Першай коннай арміі), рэдакцыя газеты «Лісток чырвонаармейца», штаб частак асаблівага прызначэння, якія змагаліся з бандытызмам і займаліся зборам харчовага падатку з насельніцтва блізкіх вёсак і сёл[5][6][7]. З 1925 года — жылы дом[6].
У 1925 годзе ў Таганрогу была праведзена ўсеагульная «муніцыпалізацыя» прыватных дамоў, што мелі агульную плошчу звыш 100 кв. м. Былым уладальнікам або падавалася невялікае памяшканне ў былым уласным доме, або іх перасялялі ў іншыя кватэры. У рамках гэтай «муніцыпалізацыі» ў 1925 годзе асабняк Рафаілавіча быў падзелены на камунальныя кватэры. Без належнага догляду ён хутка страціў сваё вонкавае і ўнутранае хараство. Фасад мае патрэбу ў складаным рэстаўрацыйным рамонце[8].