wd wp Пошук:

Гісторыя Буркіна-Фасо

Першыя дзяржавы на тэрыторыi Буркіна-Фасо з’явілiся ў XIV стагоддзе. У 18961960 гадах краiна была французскай калоніяй. Да 1984 года мела назву Верхняя Вольта.

Старажытнасць

Паўночна-заходняя частка сучаснага Буркіна-Фасо была заселеная паляўнічымі-збіральнікамі ад 14000 да н.э. да 5000 г. да н.э. Археалагічныя пошукі, праведзеныя ў Бурэ (паўднёвы ўсход Буркіна-Фасо) дазволілі ўсталяваць існаванне тут з II па XII стагоддзя н. э. культуры Бура. Бура — старажытныя паселішча нізоўях ракі Нігер, уключаючы сучасную тэрыторыю Буркiна-Фасо.

Сярэдявечча

З часоў сярэднявечча да канца XIX ст. тэрыторыя Буркіна-Фасо знаходзілася пад уладай народа мосi. Мяркуецца, што мосi прыйшлі ў гэтыя месцы з Ганы. На працягу некалькіх стагоддзяў мосi вымушаныя былі адначасова выконваць ролю земляробаў і воінаў, так як iх дзяржава паспяхова супрацьстаяла спробам гвалтоўнага звароту ў іслам. Мосі падпарадкавалі сабе мясцовыя плямёны грусі і буса. На тэрыторыі сучаснай Буркіна-Фасо з XIV стагоддзя існавалі дзяржавы Уагадугу, Фадан-Гурма і Ятэнга; апошняе з XIV па XVI ст. заваявала частка тэрыторый суседніх Малі і Сангай.

Французская каланiзацыя

У канцы XIX ст. краiна была захоплена французамi. У 1895 годзе была разбіта армія дзяржавы Ятэнга, ў 1897 году Фадан-Гурма прызнала пратэктарат Францыі. Тут каланізатары ўтвараюць калонію Французская Верхняя Вольта. З 1904 па 1919 год Верхняя Вольта (так па прычыне знаходжання у верхнім цячэнні ракі Вольта краіну назвалі каланізатары) ўваходзіла ў французскую калонію Верхні Сенегал - Нігер (або Французская Заходняя Афрыка), затым выдзеленая ў асобную калонію. У 1915-1917 гг. адбылося буйное антыкаланіяльнае паўстанне. У 1940-х барацьба з каланізатарамі становіцца арганізаванай. У 1947 годзе створана «Афрыканскае дэмакратычнае аб’яднанне», акое ўзначаліў Морыс Ямеага. У 1958 годзе Верхняя Вольта набывае аўтаномію і выказвае намер далучыцца да федэрацыі Малі, аднак пад ціскам Берага Слановай Косці адмаўляецца. Зрэшты і сама федэрацыя, куды меліся ўвайсці Сенегал і Малі, не адбылася.

Рэспубліка Верхняя Вольта

5 жніўня 1960 Рэспубліка Верхняя Вольта атрымлiвае незалежнасць. Канстытуцыя 1960 гада прадугледжвала ўсеагульнае выбарчае права, дзе прэзідэнт і нацыянальны сход абіраліся на 5-гадовы тэрмін.

У 1966 адбываеццы ваенны пераварот. Была прынята новая канстытуцыя, якая прадугледжвала 4-гадовы рэабілітацыйны перыяд перад канчатковым пераходам да грамадзянскай самакіраванні. Новы прэзідэнт палкоўнік Сангуле Ламізана паступова бярэ ўсю ўладу ў свае рукі. На час яго праўлення прышйшліся самыя страшэнныя сахельскія засухі, што сталі прычынай нябачанага голаду.

25 лістапада 1980 года ў выніку перавароту хунта была скінута генералам Сайе Зэрба. На змену адной ваеннай дыктатуры прыйшла iншая. Зэрба сустрэў супраціў з боку прафсаюзаў і армii. Ён быў скінуты 7 лістапада 1982 года маёрам Жанам-Батыстам Уэдраага.

Перыяд Томаса Санкарэ

4 жніўня 1983 года адбываеццы яшчэ адзiн ваенны пераварот. Да ўлады прыходзіць капітан Томас Санкарэ. Санкарэ забараніў мнагашлюбнасць і жаночае абразанне, а таксама змяніў назву краіны на Буркіна-Фасо, што ў перакладзе з мовы племені моці «Буркіна» азначае «сумленныя людзі», а слова «фасо» з мовы племені дыўла — «зямля продкаў», што разам гучыць як «краіна чэсных людзей».

Санкарэ праславіўся самым сумленным і гуманным лідарам Буркіна-Фасо. Ён жыў на дараванне армейскага капітана, якое складала $450 у месяц, а прэзідэнцкі аклад у $2000 пералічваў у сіроцкі фонд. Прэзiдэнт урэзаў заробкі чыноўнікаў, а таксама патрабаваў змяніць дарагія заходнія касцюмы на традыцыйную туніку, пашытую мясцовымі жыхарамі.

Калядная (Агашэрская) вайна

На Каляды 1985 года з-за абвастрэння супярэчнасцяў з Малі з нагоды багатай карыснымі выкапнямі Агашэрской Паласы пачалася вайна, якая доўжылася пяць дзён. Канфлікт быў урэгуляваны пры пасярэдніцтве прэзідэнта Берага Слановай Косці (сучасны Кот-д’Івуар) Фелікса Уфуэ-Буаньi.

Пасля 1987 года

Блэз Кампаорэ

1987 — у выніку чарговага перавароту, у ходзе якога забілі Томаса Санкарэ і некалькіх яго паплечнікаў, да ўлады прыйшоў Блэз Кампаорэ.

23 снежня 1989 — служба бяспекі прэзідэнта арыштавала каля 30 грамадзянскіх і ваенных асоб па падазрэнні ў падрыхтоўцы перавароту.

2 чэрвеня 1991 - Буркіна-Фасо прымае чацвёртую за сваю гісторыю канстытуцыю.

Люты-красавік 2011 — смерць школьніка справакавала хваляванні ў краіне. Падаўленне дэманстрацый суправаджалася расстрэлам маніфестантаў.

Лістапад 2014 — у краіне пачаліся мiтынгi, падставай для якіх паслужыла спроба ўнясення паправак у канстытуцыю, якія прадугледжвалi павелічэнне прэзiдэнскага тэрміна Блэза Кампаорэ. Вынікамі стала здзяйсненне Кампаорэ.

З 2014 па 2015 презiдэнтам Буркiна-Фасо з’яўляўся Мішэль Кафандо.

Ваенны пераварот (2015)

16 верасня 2015 года Кафандо быў зрушаны ў выніку ваеннага перавароту і змешчаны пад арышт. 18 верасня Савет нацыянальнай дэмакратыі вызваліў яго. 23 верасня Кафандо і яго ўрад афіцыйна вярнуліся да выканання сваіх абавязкаў[1][2].

Сучаснасць

Па выніках прэзідэнцкіх выбараў 29 лістапада 2015 г., абвешчаных у ноч з 30 лістапада па 1 снежня, Кабарэ атрымаў перамогу ў першым туры галасавання, атрымаўшы 53,5% галасоў[3]. 7 студзеня 2016 года Кабарэ прызначыў на пасаду прэм’ер-міністра вядомага эканаміста Поля Каба Тыеба, які не мае вопыту ў палітыцы[4].

15-16 студзеня 2016 года ў сталіцы Буркіна-Фасо Уагадугу групай баевікоў былі здзейснены тэрарыстычныя акты ў рэстаране Cappuccino і гатэлях Splendid Hotel і Yibi Hotel. Па меншай меры 28 чалавекі з 18 краін загінулі і 33 былі паранены[5]

Зноскі

  1. Ouedraogo, Brahima. Military detains Burkina Faso’s president, prime minister weeks ahead of landmark vote(нявызн.) (16 September 2015).
  2. Burkina Faso presidential guard detains cabinet - military sources(нявызн.) (16 September 2015). Праверана 23 верасня 2018.
  3. http://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/2482660
  4. [http: //www.gouvernement.gov .bf / spip.php? article1587 Paul Kaba Thieba, nouveau Premier ministre du Burkina Faso](нявызн.). Урад Буркіна-Фасо.(недаступная спасылка)
  5. В столице Буркина-Фасо спецназ штурмом взял захваченный террористами отель//Lenta.ru

Спасылкi

Тэмы гэтай старонкі (3):
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з непрацоўнымі спасылкамі
Катэгорыя·Гісторыя Буркіна-Фасо
Катэгорыя·Старонкі з няправільным сінтаксісам спасылак на крыніцы