wd wp Пошук: ⬜

Вольга Такарчук

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Такарчук.

Вольга Навоя Такарчук (польск.: Olga Nawoja Tokarczuk[7]; нар. 29 студзеня 1962, Сулехаў) — польская пісьменніца, эсэістка, аўтарка сцэнарыяў, паэтэса. Адна з самых чытаных польскіх пісьменніц. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры (2018) «за апавядальнае ўяўленне, якое з энцыклапедычным запалам паказвае перасячэнне мяжы як форму жыцця»[8].

Біяграфія

Навучалася ў Варшаўскім універсітэце (псіхалогія). Падчас навучання працавала валанцёрам з псіхічна хворымі падлеткамі. Пасля заканчэння ўніверсітэта ў 1985 годзе пераехала ва Уроцлаў, а потым у Валбжых, дзе працавала псіхатэрапеўтам. Вольга Такарчук лічыць сябе паслядоўніцай Карла Густава Юнга і называе яго псіхалогію адной з крыніц сваёй творчасці.

У студзені 1998 года адна з падпісантаў Беларускай дэкларацыі свабоды. Сябра польскай партыі «зялёных».

Жыве ва Уроцлаве. Мае невялікі вясковы дом у Новай Рудзе пад Уроцлавам, купіла яго, каб быць бліжэй да сваіх любімых мясцін — гор. У Новай Рудзе ладзіць штогадовы фестываль «Горы літаратуры».

Творчасць

У друку дэбютавала ў 1979 годзе апавяданнем пад псеўданімам Наташа Баровін (Natasza Borowin). А ў 1989 годзе пабачыла свет яе першая кніга — зборнік вершаў «Гарады ў люстэрках» (Miasta w lustrach). Дэбютная кніга прозы — раман «Шлях людзей Кнігі» (Podróż ludzi Księgi) — выйшла ў 1993 годзе, за яе Такарчук атрымала ўзнагароду Польскага таварыства кнігавыдаўцоў.

Аўтар некалькіх раманаў і зборнікаў ападяданняў. Стварыла перапляценне рэальнай гісторыі і нацыятворчага міфу. Кніга «Правек і іншыя часы» (Prawiek i inne czasy, 1996) стала ўвасабленнем гісторыі Польшчы і адначасова ўвасабленнем гісторыі аднаго чалавека. Цераз прызму аднаго чалавека, аднаго роду, адной вёсачкі ёй атрымалася перадаць гісторыю ўсяго польскага народа і ўсёй Еўропы[9].

Польская назва кнігі Bieguni (2007) азначае старавераў, «бегуноў» або «бежанцаў», якія верылі, што свет прасякнуты злом і што адзінай магчымасцю ўцячы ад гэтага зла — быць у пастаянным руху. Галоўная тэма раману — экзістэнцыяльная сітуацыя чалавека, які падарожнічае. Biegunі — гэта метафара сучасных вандроўнікаў. Над кнігаю аўтарка працавала тры гады і пісала яе пераважна ў дарозе[10].

Раман «Вядзі свой плуг праз косткі мёртвых» (Prowadź swój pług przez kości umarłych, 2009) — дэтэктыў без традыцыйнага следства. Галоўная гераіня — інжынерка на пенсіі, настаўніца англійскай мовы, экзальтаваная абаронца жывёльнага свету — ад самага пачатку ўпэўненая, што ведае, чаму ў акрузе адбываюцца забойствы мужчын, якія захапляюцца паляваннем. Але ёй ніхто не верыць: ні суседзі, ні паліцыя, ні будучыя ахвяры.

Некаторыя творы пісьменніцы экранізаваныя. У прыватнасці, рэжысёрка Агнешка Холанд зняла фільм «Pokot» паводле рамана Такарчук «Вядзі свой плуг праз косткі мёртвых», прэм’ера адбылася на Берлінскім кінафестывалі ў 2017 годзе[11].

Творы

Miasto w lustrach (1989 — зборнік вершаў)
Podróż ludzi Księgi (1993)
E. E. (1995)
Prawiek i inne czasy (1996)
Szafa (1997)
Dom dzienny, dom nocny (1998)
Opowieści wigilijne (разам з Ежы Пільхам і Анджэем Стасюком) (2000)
Lalka i perła (2000)
Gra na wielu bębenkach (2001)
Ostatnie historie (2004)
Anna In w grobowcach świata (2006)
Bieguni (2007)
Prowadź swój pług przez kości umarłych (2009)
Moment niedźwiedzia (2012)
Księgi Jakubowe (2014)
Opowiadania bizarne (2018)
Profesor Andrews w Warszawie. Wyspa (2018)

Беларускія пераклады

Раманы

Правек ды іншыя часы — пер. Марына Шода, 2010
Вядзі свой плуг праз косткі мёртвых — пер. Марына Шода, 2018

Апавяданні

Прачынайся ты забіты (пер. Ганна Пазюк) // 20 польскіх апавяданняў, Мінск, 2007, выдавецтва Логвінава
Прафесар Эндрус у Варшаве (пер. Марына Шода) // 20 польскіх апавяданняў, Мінск, 2007, выдавецтва Логвінава
Самая брыдкая жанчына ў свеце (пер. Андрэй Хадановіч) // 20 польскіх апавяданняў, Мінск, 2007, выдавецтва Логвінава
CHE GUEVARA (пер. Юльян Гайдук) // часопіс ПАМІЖ, № 6-2007

Узнагароды

Прэмія Польскага таварыства кнігавыдаўцоў, 1993
Прэмія Фонду імя Касцельскіх, 1997
Літаратурная ўзнагарода «Ніке», 2008, 2015
Міжнародны Букер і Нобелеўская прэмія па літаратуры, 2018

Зноскі

↑ Czech National Authority Database Праверана 30 жніўня 2020.
↑ Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #122302885 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 27 красавіка 2014.
↑ Olga Tokarczuk // Internet Speculative Fiction Database — 1995. Праверана 9 кастрычніка 2017.
↑ Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #122302885 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 12 снежня 2014.
↑ https://www.facebook.com/partiazieloni/posts/10155770271222695 Праверана 9 снежня 2019.
↑ http://www.batory.org.pl/en/about_the_foundation/council_and_board Праверана 30 кастрычніка 2019.
↑ https://rejestr.io/krs/243763/stowarzyszenie-kulturalne-gory-babel
↑ nashaniva.by
↑ nashaniva.by
↑ svaboda.org
↑ https://iwroclaw.com/ru/eternal-polyachka-s-ukrainskimi-kornyami-olga-tokarchuk-ee-luchshie-knigi-i-literaturnye-premii

Спасылкі