Валгадонскі экалога-гістарычны музей (з 1969 па 2003 год — Валгадонскі гарадскі краязнаўчы музей) — музей у Валгадонску, найбуйнейшы музей усходняга рэгіёна Растоўскай вобласці.
Музей быў створаны ў якасці народнага гарадскога краязнаўчага музея ў лютым 1969 года[1]. У студзені 1977 гады ён ператвораны ў філіял Растоўскага абласнога музея краязнаўства. 23 кастрычніка 1993 года музею прысвоены самастойны статус[2]. 30 ліпеня 2003 года ён пераназваны ў Дзяржаўную абласную ўстанову культуры «Валгадонскі экалога-гістарычны музей»[3].
У наш час у складзе музея дзеюць тры падраздзяленні:
2 памяшканні з 12 экспазіцыйнымі заламі ў цэнтры горада Валгадонска і этнаграфічны комплекс «Казачы курэнь 19 стагоддзя» з падворкам, які стаіць асобна. У ім 19 верасня 2003 года адбылося адкрыццё Музея гісторыі данской народнай культуры, рамёстваў і побыту[4].
У структуры музея 6 аддзелаў: навукова-фондавы, навукова-этнаграфічны, навукова-экспазіцыйны, навукова-асветніцкі, тэхнічны, гаспадарчы. Таксама ў музеі ёсць свая навуковая бібліятэка і навукова-рэстаўрацыйная майстэрня. За гады існавання музея сфармавана значны фондавы сход — больш 100 тысяч прадметаў. Усе яны аб’яднаны ў тэматычныя калекцыі: рускі і данскі іканапіс, прадметы культавай метала-пластыкі XV — пачатку XX стст., мастацкі і побытавы метал, кераміка і шкло XVII — пачатку XX стст., малярства і графіка савецкіх, расійскіх і замежных майстроў, у тым ліку народных мастакоў СССР М. М. Жукава і І. А. Язева; матэрыялы па Грамадзянскай і Вялікай Айчыннай вайне і іншыя[5].
У музеі праводзяцца тэматычныя экскурсіі[6]:
«Крокі стварэння» - пра гісторыю стварэння Волга-Данскога суднаходнага канала і Цымлянскага гідравузла, дзякуючы якім і паўстаў горад Валгадонск. У экспазіцыі сабраны фатаграфіі, дакументы, асабістыя рэчы ўдзельнікаў гэтай грандыёзнай будоўлі;
«З глыбіні вякоў» - артэфакты перыяду каменнага, бронзавага, жалезнага вякоў, а таксама эпохі сярэднявечча, у прыватнасці прадметы, што адносяцца да салтава-маяцкай культуры перыяду росквіту Хазарскага каганата;
«Трагедыя данскога казацтва ў гады Грамадзянскай вайны 1917-1920 гг.»;
«Праваслаўны абраз на Доне»;
«Усходні рэгіён Растоўскай вобласці ў гады Вялікай Айчыннай Вайны 1941-1945 гг»
На выстаўцы «Храмы Дона» пададзены макеты храма ў імя Раства Хрыстова (станіца Ніжня-Кундручанская, пабудова 1902 г.), Свята-Траецкага храма (сл. Вялікая Мартынаўка, пабудова 1896 г.) і храма Ушэсця Госпадава (хутар Сусат Сямікаракорскага раёна, пабудова 1914 г.). У экспазіцыі пададзены царкоўныя кнігі, сярод якіх ёсць і стараверскія пеўчыя крука-карку рукапісы «Ірмасы» за аўтарствам Іаана Дамаскіна (Расія, канец XVIII - пачатак ХІХ стст.)[6].
Штогод музей прымае звыш 125 тысяч наведнікаў. Разам з традыцыйнымі формамі навукова-асветніцкай дзейнасці (экскурсіямі, лекцыямі, тэматычнымі музейнымі ўрокамі і вечарамі) вялікай папулярнасцю карыстаюцца тэатралізаваныя ўяўленні гісторыка-этнаграфічнай і экалагічнай скіраванасці[5][7][8].