Баян-Хангорскi аймак, таксама Баянхангор(манг.: Баянхонгор аймаг) — аймак у Манголіі.
Аймак Баянхангор займае плошчу ў 115 978 км². Колькасць насельніцтва —75 690 чалавек (на канец 2010 год). Шчыльнасць насельніцтва — адна з самых нізкіх у Манголіі і складае 0,65 чал./км². Адміністрацыйным цэнтрам з’яўляецца горад Баянхангор. Аймак Баянхангор быў утвораны ў 1941 годзе. Уключае ў сябе 20 самонаў.
Аймак Баянхангор размешчаны ў цэнтральнай і паўднёва-заходняй частках Манголіі. На поўдні аймак праходзіць дзяржаўная мяжа паміж Манголіяй і Кiтаем. На захадзе ён мяжуе з Гобі-Алтайскім, на паўночным захадзе ад яго знаходзіцца аймакаў Дзабханскi, на поўначы — Ара-Хангайскi, на ўсходзе Увэр-Хангайскi, на паўднёвым усходзе — Паўднёва-Габійскі аймакi.
На поўначы аймака ляжаць пакрытыя лесам Хангайскія горы. З поўдня да іх прымыкае раўніна з мноствам салёных азёр (Даліна Азёраў), якая ў сваю чаргу на поўдні мяжуе з Гобі-Алтайскім хрыбтом. Яшчэ паўднёвей, за хрыбтом і аж да мяжы з Кітаем, распасціраецца пустыня Гобі. Найбуйнейшыя з салёных азёр аймака — Бон-Цаган-Нур і Арог-Нур, размешчаныя на вышыні адпаведна 1311 м і 1216 м над узроўнем мора (апошняе часцяком перасыхае). У аймаке маюцца гарачыя гаючыя крыніцы, тэмпература вады ў якіх дасягае 50°C, якія знаходзяцца ў гарах, на паўночны ўсход ад цэнтра аймака, горада Баянхангор.
Клімат рэзка кантынентальны, сярэдняя тэмпература студзеня -20 градусаў, ліпеня +18 градусаў. Штогадовая норма ападкаў 216 мм.
У Баянхангор добра развіта жывёлагадоўля, вырошчваюць агародніна і садавіна.
У 2013 годзе міністэрства горнаруднай прамысловасці заявіла, што з такімі запасамі сланцавых радовішчаў, якія ёсць у шэрагу аймакаў, у тым ліку Баянхангор, Манголія можа быць на сотні гадоў забяспечана нафтай і газам[1]. Усяго плануецца здабываць 6700 тон нафты кожныя суткі. На тэрыторыі аймака здабываюць золата, каменны вугаль, торф, вальфрам, крышталь, мармур, берылій і іншыя карысныя выкапні.
На тэрыторыі самона Баян-Ова размешчана палеалітычная пячорная стаянка Цаган-Агуй. Гэты рэгiён быў заселены ў старажытныя часы. Даўжыня пячоры —41,4 м, плошча 182,4 м. кв., аб’ём 826 м. куб. Сярод мясцовага насельніцтва распаўсюджаная легенда, што ў 1930-я гады ХХ стагоддзя там хаваўся ад рэпрэсій адзін з мясцовых манахаў. Усяго ў пячоры было знойдзена 9000 знаходак, сярод іх кітайская манета 1078-1089 гадоў, фрагмент бяросты з старамангольськім надпісам, пасавая бронзавая падвеска. Па сведчаннях мангольскіх навукоўцаў на сценах пячоры ёсць наскальныя малюнкі, якія датуюцца ад неаліту да эпохі бронзы, аднак знайсці гэтыя малюнкі не ўдаецца. У самоне Галут мангольскія археёлагі знайшлі пахаванне, якое адносіцца да перыяду імперыі Кок-цюрак, якія ў 7-8 стагоддзі аднавілі сваю дзяржаву на тэрыторыі Манголіі. У прыватнасці былі знойдзеныя каменныя пліты на адной з якіх высечаныя тры радкі напісаныя старацюркскім алфавiтам. Камяні ўстаноўлены па кірунку на ўсход сонца займаюць адлегласць 800 метраў. Устаноўлена, што гэта пахаванне з’яўляецца помнікам знакамітаму арыстакрату кок-цюркскага перыяду.
| № | Самон | Мангольская назва |
Насельнiцтва, чал. (2000)[3] |
Насельнiцтва, чал. (2006) |
Насельнiцтва цэнтра самона, чел. (2006) |
Площча, км² |
шчыльнасць насельніцтва, чал./км² |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Бацаган | Баацагаан | 4 526 | 3 568 | 422 | 7 447 | 0,48 |
| 2 | Баян-Ундэр | Баян-Өндөр | 2 692 | 2 559 | 548 | 16 891 | 0,15 |
| Баян-Ова | Баян-Овоо | 3 043 | 2 912 | 731 | 3 244 | 0,90 | |
| 4 | Баянбулаг | Баянбулаг | 2 252 | 2 143 | 463 | 3 170 | 0,68 |
| 5 | Баянгоў | Баянговь | 2 903 | 2 703 | 628 | 4 662 | 0,58 |
| 6 | Баянхангор* | Баянхонгор | 20 501 | 26 588 | 26 588 | 64 | 415,44 |
| 7 | Баянліг | Баянлиг | 3 842 | 3 316 | 805 | 11 918 | 0,28 |
| 8 | Баянцаган | Баянцагаан | 3 946 | 3 599 | 634 | 5 395 | 0,67 |
| 9 | Богд | Богд | 3 226 | 2 900 | 613 | 3 983 | 0,73 |
| 10 | Бумбегэр | Бөмбөгөр | 2 755 | 2 584 | 656 | 3 044 | 0,85 |
| 11 | Буцаган | Бууцагаан | 4 258 | 3 452 | 901 | 5 840 | 0,59 |
| 12 | Эрдэнэцогт | Эрдэнэцогт | 5 158 | 4 235 | 933 | 4 100 | 1,03 |
| 13 | Галут | Галуут | 5 275 | 4 012 | 644 | 5 047 | 0,79 |
| 14 | Гурванбулаг | Гурванбулаг | 2 915 | 2 594 | 350 | 4 442 | 0,58 |
| 15 | Жаргалант | Жаргалант | 4 374 | 3 173 | 697 | 4 175 | 0,76 |
| 16 | Жынст | Жинст | 2 352 | 2 023 | 376 | 5 313 | 0,38 |
| 17 | Хурэмарал | Хүрээмарал | 2 466 | 2 064 | 325 | 4 328 | 0,48 |
| 18 | Улзыйт | Өлзийт | 3 721 | 3 353 | 661 | 3 853 | 0,87 |
| 19 | Шынэжынст | Шинэжинст | 2 469 | 2 187 | 319 | 16 501 | 0,13 |
| 20 | Заг | Заг | 2 440 | 2 264 | 592 | 2 561 | 0,88 |
* — сталіца аймака Баянхангор