Ашкена́зы — субэтнічная група яўрэяў, нашчадкаў выхадцаў з сярэднявечнай Германіі. Складаюць вялікую частку яўрэяў Еўропы і Амерыкі, каля паловы яўрэяў Ізраілю. Мова — ідыш.
Тэрмін, які ўжываўся ў сярэднявечнай яўрэйскай літаратуры да яўрэяў, якія пражывалі на Рэйне, а затым ва ўсіх германскіх землях у цэлым. У наступным стаў пазначаць не толькі нямецкіх яўрэяў, але і ўсіх яўрэяў, якія з’яўляюцца па сваім паходжанні нашчадкамі яўрэйскага насельніцтва Германіі сярэднявечча. У цяперашнім разуменні тэрмін «ашкеназы» ахоплівае ўсю тую частку яўрэйскага народа, якая прыналежыць да гэтага сацыяльнага і культурнага комплексу. Гэты тэрмін ужываецца як вызначанае проціпастаўленне тэрміну сефарды, які пазначае яўрэйскі культурны комплекс, што склаўся ў Іспаніі і Партугаліі.
Ужыванне тэрміна «ашкеназкае яўрэйства» для пазначэння адмысловай культурнай супольнасці, якая ўключае суполкі Паўночнай Францыі, Германіі і славянскіх краін, раней вядомыя як Эрэц-Кна‘ан, зафіксавана ўжо ў крыніцах, узыходных да 14 ст.
У адрозненні ад сефардаў, дачыненне якіх да рэлігіі падвергнулася яўнаму знешняму ўплыву, ашкеназкія яўрэі прытрымваліся суцэльнай нязломнай веры. Ашкеназкія навукоўцы надавалі больш увагі вывучэнню Талмуду і тлумачэнню святых тэкстаў, чым спробам сістэматычнай кадыфікацыі Галахі або стварэнню абагульняючых норм. Аднак ашкеназкія і сефардскія культурныя цэнтры ўплывалі адзін на аднаго.
Ашкеназкая суполка была заснаваная на прынцыпе манагамнай сям’і паводле ўсталявання (Таканот) Гершома бен Ехуды Мэёр ха-Гала. Яе кіраўніцтва знайшло новыя і паспяховыя спосабы для ажыццяўлення супольнай аўтаноміі. З цягам часу адрозненні ў звычаях ашкеназкіх і сефардскіх яўрэяў выліліся ў аддзеленыя нормы, якія праяўляліся і ў вобразе жыцця, і ў вымаўленні іўрыту, у літургіі і ў шрыфце.
У 15 ст. і 16 ст. цэнтр ашкеназкага яўрэйства перамясціўся ў Багемію, Маравію, Польшчу і Літву. Ужыванне мовы ідыш стала адметнай прыкметай ашкеназскіх яўрэяў. Паралельнае развіццё сефардскіх і ашкеназскіх рэлігійных і сацыяльных правілаў і звычаяў праходзіла пад значным уплывам прац кадыфікатараў Ёсефа Кара і Машэ Ісэрлеса. Кара ў сваім кодэксе «Шулхан арух» часцей за ўсё прытрымваецца рашэнняў сефардскіх паскім (кадыфікатараў). Ісэрлес папоўніў «Шулхан арух» глосамі (нататкамі-тлумачэннямі) у тых мейсцах, дзе ашкеназскія расхадзіліся ў меркаваннях з Гнеда. Ашкеназы прынялі рашэнні Ісэрлеса, сефарды жа палічылі для сябе абавязковымі тлумачэнні Кара.
З 17 ст. павялічваецца колькасць ашкеназскіх яўрэяў і значэнне іх узрастае. Пасля разні яўрэяў і пагромаў, учыненых полчышчамі Багдана Хмяльніцкага ў 1648 годзе, шматлікія ашкеназы з Украіны, Польшчы і Беларусі рассеяліся па Заходняй Еўропе, і некаторыя нават перасеклі Атлантычны акіян. Праз некалькі пакаленняў колькасць ашкеназскіх яўрэяў перавысіла колькасць сефардаў у краінах Захаду. У канцы 19 ст. у выніку праследаванняў пачалася масавая эміграцыя ашкеназаў з Расіі ў ЗША. Менавіта тады ашкеназскія яўрэяў дамагліся лікавай перавагі амаль ва ўсіх суполках Еўропы, ЗША, Аўстраліі, Паўднёвай Афрыкі.
Сефардскае яўрэйства захавала сваю перавагу толькі ў Паўночнай Афрыцы, Італіі, на Блізкім Усходзе і ў краінах Азіі. Перад другой сусветнай вайной ашкеназскае яўрэйства складала 90% ад усяго яўрэйскага насельніцтва ў свеце. Знішчэнне яўрэяў ў Еўропе падчас гітлераўскай акупацыі рэзка паменшыла колькасць ашкеназскіх яўрэяў, такім чынам знізіўшы іх колькасную перавагу.
Адносіны паміж ашкеназскімі і сефардскімі яўрэямі насілі розны характар у залежнасці ад эпохі і месца. Прыбыццё ашкеназаў у Ерусалім у 17 ст. і 18 ст. стварыла напружаныя адносіны з сефардамі, аднак у пачатку 19 ст. сефардскія яўрэі дапамаглі ашкеназам дабіцца ад турэцкіх уладаў дазволу аднавіць іх суполку ў Ерусаліме. Абедзве суполкі існавалі побач, але паасобна. Гэты падзел адлюстроўваецца зараз у Ізраілі і ў складзе Вярхоўнага рабіната.