wd wp Пошук:
    ⬜

    Армянскі алфавіт

    Армянскі алфавіт. Помнік у Нікасіі, Кіпр

    Армянскі алфавіт — алфавіт армянскай мовы.

    Сістэма армянскага пісьма была створаная каля 406 года епіскапам Месропам Маштоцам. Узнікненне яе было выклікана распаўсюджаннем хрысціянства (прынята армянамі ў 301 годзе) і неабходнасцю мець богаслужэбную літаратуру на армянскай мове.

    Армянскае пісьмо мае фанематычны характар. Першапачаткова алфавіт складаўся з 36 знакаў (кожны абазначаў асобную фанему), у XII ст. дапоўнены 2 новымі літарамі. У такім складзе выкарыстоўваецца для перадачы сучаснай армянскай мовы. Да пераходу на арабскія лічбы літары мелі і лічбавае значэнне (гл. Армянская сістэма злічэння).

    Кірунак пісьма злева направа, літарныя знакі запісваліся асобна.

    Літара Назва літары Вымаўленне (МФА) Транслітарацыя Лічбавае
    значэнне
    Трад.
    арфаграфія    		 Рэфарм.
    арфаграфія    		 Вымаўленне Класічнае Усходняе Заходняе Класічная ISO 9985
    Класічнае Усходняе Заходняе
    Ա ա այբ [aɪb][aɪpʰ] [ɑ] a 1
    Բ բ բեն [bɛn][pʰɛn] [b][pʰ] b 2
    Գ գ գիմ [gim][kʰim] [g][kʰ] g 3
    Դ դ դա [dɑ][tʰɑ] [d][tʰ] d 4
    Ե ե եչ [jɛtʃʰ] [ɛ], у пачатку слова [jɛ]1 e 5
    Զ զ զա [zɑ] [z] z 6
    Է է է [ɛː][ɛ] [ɛː][ɛ] ēê 7
    Ը ը ըթ [ətʰ] [ə] əë 8
    Թ թ թօթո [tʰo] [tʰ] t‘ 9
    Ժ ժ ժէժե [ʒɛː][ʒɛ] [ʒ] ž 10
    Ի ի ինի [ini] [i] i 20
    Լ լ լիւնլյուն [lʏn]² [l] l 30
    Խ խ խէխե [χɛː][χɛ] [χ] x 40
    Ծ ծ ծա [tsɑ][tsʼɑ][dzɑ] [ts][tsʼ][dz] cç 50
    Կ կ կեն [kɛn][kʼɛn][gɛn] [k][kʼ][g] k 60
    Հ հ հօհո [ho] [h] h 70
    Ձ ձ ձա [dzɑ][tsʰɑ] [dz][tsʰ] j 80
    Ղ ղ ղատ [ɫɑt][ʁɑtʼ][ʁɑd] [l], or [ɫ][ʁ] łġ 90
    Ճ ճ ճէճե [tʃɛː][tʃʼɛ][ʤɛ] [tʃ][tʃʼ][ʤ] čč̣ 100
    Մ մ մեն [mɛn] [m] m 200
    Յ յ յիհի [ji][hi] [j][h]³, [j] y 300
    Ն ն նու [nu] [n], [ŋ] n 400
    Շ շ շա [ʃɑ] [ʃ] š 500
    Ո ո ո [o][vo] [o], у пачатку слова [vo]4 o 600
    Չ չ չա [tʃʰɑ] [tʃʰ] č‘č 700
    Պ պ պէպե [pɛː][pʼɛ][bɛ] [p][pʼ][b] p 800
    Ջ ջ ջէջե [ʤɛː][ʤɛ][tʃʰɛ] [ʤ][tʃʰ] ǰ 900
    Ռ ռ ռա [rɑ][ɾɑ] [r][ɾ] r̄ṙ 1000
    Ս ս սէսե [sɛː][sɛ] [s] s 2000
    Վ վ վեւվեվ [vɛv] [v], [ʋ] v 3000
    Տ տ տիւնտյուն [tʏn][tʼʏn]5[dʏn] [t][tʼ][d] t 4000
    Ր ր րէրե [ɹɛː][ɾɛ]6[ɾɛ] [ɹ][ɾ] r 5000
    Ց ց ցօցո [tsʰo] [tsʰ] c‘ 6000
    Ւ ւ հիւնվյուն [hʏn] [w][v]8 u 7000
    Փ փ փիւրփյուր [pʰʏɹ]9[pʰʏɾ] [pʰ] p‘ 8000
    Ք ք քէքե [kʰɛː][kʰɛ] [kʰ] k‘ 9000
    Եվ և և և [ev] [ev] [ev] [ev] [ev] ev ev -
    Օ օ օ [o] [o] ôò -
    Ֆ ֆ ֆէֆե [fɛː][fɛ] [f] f -
    Літара Трад.
    арфаграфія    		 Рэфарм.
    арфаграфія    		 Класічнае Усходняе Заходняе Класічнае Усходняе Заходняе Класічная ISO 9985 Лічбавае
    значэнне
    Вымаўленне
    Назва літары Вымаўленне (МФА) Транслітарацыя

    У якасці вытокаў армянскага пісьма разглядаецца грэчаска-візантыйскае, сірыйскае і арамейскае пісьмо, аднак адназначнага рашэння гэтае спрэчнае пытанне не знайшло.

    Літаратура

    Тэмы гэтай старонкі (5):
    Вікіпедыя:Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без нумароў старонак
    Армянскі алфавіт
    Вікіпедыя:Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю з назвай артыкула
    Вікіпедыя:Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю з аўтарам
    Гісторыя Арменіі