Нікалас Хіліярд (каля 1547 — 1619) — англійскі мастак, ювелір і ілюстратар манускрыптаў, які праславіўся сваімі партрэтнымі мініяцюрамі з выявамі прыдворных Елізаветы і Якава I.
Па большай частцы пісаў маленькія круглыя мініяцюры, але сярод яго прац сустракаюцца і некалькі буйных (каля 15 см), і прынамсі два поўнафарматных паясных партрэта каралевы Лізаветы. На працягу сваёй 45-гадовай мастацкай кар’еры майстру спадарожнічалі пастаянная слава і адначасова фінансавыя непрыемнасці. Яго працы — адна з лепшых ілюстрацый да гісторыі Елізавецінскай Англіі і прыкметна адрозніваюцца ад таго, што адбывалася на кантыненце. Тэхнічна Хіліярд быў вельмі кансерватыўным мастаком (у параўнанні з сітуацыяй з жывапісам у Еўропе), але яго партрэтам ўласцівыя такая віртуознасць выканання, свежасць і чароўнасць, што Хіліярд заслужана з’яўляецца «цэнтральнай мастацкай фігурай Елізавецінскай эпохі, адзіным англійскім мастаком, чые працы адлюстроўваюць, быццам у адзінай кроплі, свет ранніх шэкспіраўскіх п’ес»[4].
Мастак быў сынам Рычарда Хіліярда (1519—1594) з Экстера, Дэваншыр, ювеліра і глыбока веруючага пратэстанта, які, акрамя таго, быў шэрыфам горада і графства ў 1560 г., і Лоурэнс, дачкі Джона Уола, лонданскага ювеліра. Верагодней за ўсё, у юным узросце Хіліард быў узяты ў дом вядомага эстэрскага пратэстанта Джона Бодлі (бацькі Томаса Бодлі(англ.) бел., заснавальніка Оксвардскай бадліянскай бібліятэкі). З усшэсця на пасад Марыі Цюдар Джон Бодлі адправіўся ў выгнанне, і 8 мая 1557 года 10-гадовы Хіліярд адзначаны ў ліку дамачадцаў, якія суправаджалі яго ў Жэневе. Менавіта ў Жэневе Хіліярд вывучыў нямецкую мову. Томас Бодлі, які быў старэйшы за яго на 2 гады, працягнуў у сталіцы Швейцарыі сваю класічную адукацыю ў вядучых навукоўцаў. Але не ясна, ці вучыўся Хіліярд разам з ім.
У 13 гадоў Хіліярд напісаў аўтапартрэт, і як сцвярджаюць, у 18-й яму пазіравала ўжо Марыя Сцюарт. Ён сышоў у вучні да ювеліра англійскай каралевы Роберту Брэндану(руск.) бел., які быў майстрам залатых спраў і скарбнікам горада Лондана. Мяркуюць таксама, што Хіліярд мог вучыцца мастацтву жывапісу ў Лявіны Цеерлінк(руск.) бел., дачкі Саймана Бенінга(руск.) бел., апошняга вялікага майстра фламандскай традыцыі ілюмінавання манускрыптаў, які служыў прыдворным мастаком Генрыха VIII пасля смерці Гольбейна. Пасля 7 гадоў вучнёўства Хіліярд быў прызнаны Майстрам Шаноўным Цэхам Злотнікаў у 1569 г. і адкрыў разам з малодшым братам Джонам майстэрню. Іх другі брат таксама быў ювелірам, а самы малодшы — святаром. У 1576 ён ажаніўся з дачкой Брэндана, Эліс, якая нарадзіла яму 7 дзяцей.
Памёр у 1619 годзе.
Нікалас Хіліярд на Вікісховішчы |