wd wp Пошук:

Mark I

Mark I альбо Mk. I — брытанскі танк перыяду Першай сусветнай вайны. Распрацаваны ў 1916 годзе. Першы ў гісторыі танк, ужыты ў баявых дзеяннях (15 верасня 1916 года, Бітва на Соме). Родапачынальнік сямейства брытанскіх «ромбападобных» танкаў.

Рашэнне аб пабудове танкаў было прынята ў 1915 годзе, канчаткова першая мадэль танка была гатовая ў 1916, калі прайшла выпрабаванні і першы заказ на 100 машын паступіў у вытворчасць. Танк быў даволі недасканай баявой машынай, якая выпускалася ў двух мадыфікацыях — «самка» (англ. Female) (толькі з кулямётным узбраеннем) і «самец» (англ. Male) (кулямёты і дзве 57-мм. гарматы).

Гiсторыя стварэння

Да пачатку 1915 года Першая сусветная вайна пачала ўваходзіць у пазіцыйную стадыю. Па абодва бакі фронту праціўнікі зачыніліся ў зямлю, аблыталі радамі калючага дроту і ашчацініліся кулямётамі. Любая атака каштавала велізарных страт. Многія ваенныя разумелі, што браняваныя баявыя машыны маглі б вырашыць гэтую праблему. Да таго ж, на франтах ужо дзейнічалі шматлікія і вельмі разнастайныя бронеаўтамабілі, поспехі якіх толькі пацвярджалі вышэйзгаданае выказванне. Аднак праходнасць цяжкіх браневікоў пакідала жадаць шмат лепшага.

Вясной 1915 г. пры брытанскім Адміралітэце быў створаны спецыялізаваны «Камітэт па сухапутным караблям». Стварэнне гэтага інстытута курыравала Ваенна-марская авіяцыйная служба, якая была вельмі зацікаўлена ў браніраваных баявых машынах для аховы сваіх кантынентальных берагавых баз. Кіраўніком камітэта стаў дырэктар Упраўлення марскога будаўніцтва Юстас Тэнісан Д’Энкур.

Рашэнне аб пабудове танкаў было прынята ў 1915 годзе, канчаткова першая мадэль танка (танкам, гэта значыць «бакам» яе назвалі для таго, каб дэзінфармаваць праціўніка пры перавозцы па чыгунцы) была гатовая ў 1916, калі прайшла выпрабаванні і першы заказ на 100 машын паступіў у вытворчасць.

Апiсанне

Mark I меў кампаноўку без выразнага падзелу танка на аддзяленні: рухавік з трансмісіяй праходзілі праз большую частку даўжыні танка, займаючы асноўную частку ўнутранай прасторы. Па бартах ад рухавіка і трансмісіі размяшчаліся праходы і якія служылі для размяшчэння ўзбраення спонсоны, а ў лэбавай ускрайку корпуса знаходзілася аддзяленне кіравання.

Экіпаж танка складаўся з васьмі чалавек. Камандзір танка, звычайна малодшы лейтэнант або лейтэнант, таксама выконваў функцыі стрэлка з лабавога кулямёта і парой — памочніка кіроўцы і сам кіроўца размяшчаліся ў аддзяленні ўпраўлення злева і справа, адпаведна.

Асноўным сродкам назірання за мясцовасцю для камандзіра і кіроўцы з’яўляліся назіральныя лючка ў верхнім лабавым лісце корпуса, закрываліся бранявымі вечкамі, якія маглі адчыняцца або закрывацца цалкам, альбо пакідаць вузкую назіральную шчыліну. Акрамя гэтага ў камандзіра і кіроўцы меліся перыскапiчныя назіральныя прыборы ў даху рубкі, але з-за цяжкага іх выкарыстання ў баявых умовах, ад іх неўзабаве адмовіліся. Астатнія члены экіпажа мелі ў сваім распараджэнні толькі назіральныя шчыліны ў розных частках танка.

На Mark I усталёўваўся радны 6-цыліндравы бесклапанны бензінавы карбюратарны рухавік вадзянога астуджэння, маркі Daimler/Knight. Маючы працоўны аб’ём у 13 літраў, рухавік развіваў максімальную магутнасць у 105 л.з. пры 1000 аб/мін. Рухавік усталёўваўся на раме ў сярэдняй частцы корпуса, уздоўж падоўжнай восі танка.

Ва ўпраўленні трансмісіяй прымалі ўдзел адначасова 3-4 чалавекі: кіроўца, які кіраваў галоўным фрыкцыйнага і скрынкай перадач, а таксама каардынаваць дзеянні астатніх; камандзір танка, які кіраваў бартавымі тармазамі і адзін або абодва памочніка вадзіцеля, якія адказвалі за бартавыя скрынкі перадач.

Заднія колы прызначаліся для кіравання танкам. У адным з баёў колы адстрэл, але танк ня страціў кіравальнасці. Пасля гэтага заднія колы на танкі не ўсталёўвалі.

«Самец» i «самка»

На танках-«самцах» асноўнае ўзбраенне складалі дзве наразныя 57-мм гарматы мадэлi Six Pounder, Single Tube. Ззаду гармат ў спонсонах «самцоў» у размяшчаліся два 7,7-мм кулямёта «Гочкiс» M1909 з паветраным астуджэннем ствала. Танк меў масу каля 28,5.

На танках варыянту «самка» месца 57-мм гармат і кулямётаў «Гочкiс» у спонсонах займалі чатыры 7,7-мм кулямёта «Вікерс». Таксама «самка» важыла на тону менш за «самца». Машыны дадзенага тыпу паказалі сваю неэфектыўнасць на фронце, ад чаго іх знялі з узбраення.

Лiтаратура

Спасылкi

Тэмы гэтай старонкі (4):
Катэгорыя·Пяхотныя танкі
Катэгорыя·Танкі паводле алфавіта
Катэгорыя·Цяжкія танкі
Катэгорыя·Зброя паводле алфавіта