wd wp Пошук:
    ⬜

    Эль-Мірадор

    Зарослая Піраміда тыгра ў Эль-Мірадоры

    Эль-Мірадор (ісп.: El Mirador) — найбуйнейшая метраполія культуры мая дакласічнага перыяду. Яго руіны знаходзяцца ў дэпартаменце Петэн на поўначы Гватэмалы, каля гватэмальска-мексіканскай мяжы.

    Эль-Мірадор размешчаны ў 13 км на паўночны захад ад Накбэ. Ён быў знойдзены ў 1926 г. У 1962 г. Ян Грэм абследаваў руіны і на падставе папярэдняга аналізу керамікі аднёс яго да дакласічнага перыяду. Пачынаючы з 1978 года на гарадзішчы працавалі тры розныя праекты амерыканскіх навуковых арганізацый. З 1990 г. раскопкі аднавіліся пад кіраўніцтвам Р. Хансена.

    Гісторыя

    Першыя сляды пражывання чалавека на тэрыторыі Эль-Мірадора адносяцца да этапу Мамом (600—300 гг. да н. э.). У гэты перыяд былі ўзведзены першыя пабудовы ў Заходняй групе, а таксама пачалося фарміраванне Цэнтральнага акропаля, які служыў пасля царскай рэзідэнцыяй і палітыка-адміністрацыйным ядром горада.

    Эль-Мірадор (арыгінальнае назва — Каналь (?)) быў сталіцай царства Каналь (?). У позні дакласічны перыяд цывілізацыі мая гэты горад быў, безумоўна, самым вялікім гарадзішчам ва ўсім Петэне. Як і Накбэ, ён складаўся з двух груп, злучаных сакбэ.

    У цэлым планіроўка Эль-Мірадора вызначаецца трыма пірамідальнымі комплексамі (Тыгрэ, Монас і Данта), размешчанымі ў вяршынях прамавугольнага трохвугольніка, і Цэнтральным акропалем. Будаўніцтва ў Эль-Мірадоры пачалося на рубяжы IV—III стст. да н. э. Асаблівы маштаб будаўніцтва тут набывае каля 150 г. да н. э. з узвядзеннем комплексу Тыгрэ. Пазней (каля 100 г. да н. э.) будуецца комплекс Монас на поўдзень ад Тыгрэ, які таксама змяшчаў піраміду з храмавай «трыядай». Прыкладна ў гэты ж час узнікае Заходні акропаль — палітыка-адміністрацыйнае сэрца Эль-Мірадора. Усходняя група пачынае будавацца пазней, чым Тыгрэ і Монас.

    Найбольшы росквіт Эль-Мірадора прыпадае на канец II ст. да н. э. — II ст. н. э. Пабудовы гэтага часу з’яўляюцца самымі вялікімі помнікамі манументальнай архітэктуры старажытных мая за ўсю іх гісторыю. Напрыклад, галоўная піраміда Тыгрэ ўзвышалася на 55 м і займала 19600 м². Аб’ём канструкцыі складаў каля 380000 м³, што ў шэсць разоў больш, чым Храм I ў Тыкалі.

    К 200—250 гадам н. э. Эль-Мірадор, гэтак жа як і Накбэ, губляе сваё значэнне: скарачаецца манументальнае будаўніцтва, горад пусцее, хоць, мабыць, і не быў закінуты канчаткова. Прычыны гэтай з’явы не ясныя да гэтага часу, але магчыма, што немалую ролю ў гэтым адыгралі маладыя сапернікі — Тыкаль і Уашактун на поўдні, Калакмуль на поўначы.

    Апісанне

    Самым гіганцкім збудаваннем Эль-Мірадора з’яўляецца комплекс Данта, які займае ўсю Усходнюю групу. Ён быў пабудаваны паверх натуральнага ўзгорка, што дазволіла старажытным архітэктарам стварыць ансамбль з тэрас, пірамід і храмаў. Дантэ ўздымаецца над навакольнай мясцовасцю на 72 м, а яго агульны аб’ём — каля 2 млн м³. Піраміды можна назіраць нават з Калакмуля, па іншы бок мяжы Гватэмалы і Мексікі (40 км на поўнач). Радыевугляроднае датаванне (каля 180 г. н. э.), мабыць, адлюстроўвае апошні этап выкарыстання комплексу Данта. Яго структура паказвае, што ён узнік не ў адзін момант, а прайшоў некалькі будаўнічых стадый.

    Заходні акропаль уяўляў сабой складаны ансамбль з некалькіх пірамід і доўгіх «палацавых» пабудоў на 8-метровай платформе-падмурку памерамі 300 на 150 м. На плошчы акропаля былі знойдзены рэшткі стэл.

    Уся Заходняя група, былое рытуальна-адміністрацыйнае ядро Эль-Мірадора, была ўмацавана. З поўначы і захаду схілы ўзвышша, на якім яна размяшчалася, былі эскарпаваны, а з поўдня і ўсходу сэрца горада было абаронена грандыёзнай сістэмай каменна-земляных умацаванняў. Першую лінію складала сцяна агульнай даўжынёй 1270 м, 20 м шырынёй і ад 4 да 6 м вышынёй. З унутранага боку меўся парапет і размяшчаліся доўгія прамавугольныя пабудовы, якія, магчыма, служылі сховішчамі. Магчыма, па версе сцяны ішоў частакол. Роў 5—6 м шырынёй і 2,5 м глыбінёй, выкапаны ўздоўж сцяны, з’яўляўся другой лініяй умацаванняў. На скрыжаванні з сакбэ, якая вядзе да Усходняй групы, быў пабудаваны спецыяльны праход. У гэтым месцы дарога звужаецца і пераходзіць у пад’ём, а затым у спуск па нахільнай плоскасці. Агульны аб’ём земляных работ пры стварэнні гэтай абарончай сістэмы перавысіў 100000 м³. Дакласічныя ўмацаванні мая, выкананыя ў такіх памерах, невядомыя.

    У цяперашні час у Эль-Мірадоры маецца дзве вялікія піраміды, 55-метровая «Эль-Тыгрэ» і 72-метровая «Ла-Данта», на вяршыні апошняй знаходзіцца храм. У Эль-Мірадоры знойдзена мноства выяў птушкападобнага бажаства Вукуб-Какіш been.

    У 2009 г. у Эль-Мірадоры быў знойдзены фрыз эпохі мая вышынёй 3 метры і даўжынёй 4 метры, які датуецца прыкладна 300 г. да н. э., і такім чынам, з’яўляецца найстарэйшым з вядомых фрызаў культуры мая. Фрыз выкананы з вапняка і ляпніны і адлюстроўвае Ішбаланке і Хунапу been ў час купання ў рацэ[1].

    Правіцелі Каналя (Эль-Мірадора), царства Каналь

    Дынастыя Кан

    Зноскі

    1. ↑ Ältester Mayafries in Guatemala entdeckt Архівавана 28 сакавіка 2009. — news.ORF.at (ням.)

    Спасылкі

    Тэмы гэтай старонкі (2):
    Катэгорыя·Гарады мая
    Катэгорыя·Археалагічныя аб’екты ў Гватэмале