wd wp Пошук:
    ⬜

    Шанхайская арганізацыя супрацоўніцтва

    Шанхайская арганізацыя супрацоўніцтва (ШАС) — рэгіянальная міжнародная арганізацыя, заснаваная ў 2001 годзе лідарамі Кітая, Расіі, Казахстана, Таджыкістана, Кыргызстана і Узбекістана. За выключэннем Узбекістана, астатнія краіны з’яўляліся ўдзельніцамі «Шанхайскай пяцёркі», заснаванай у выніку падпісання ў 1996—1997 гадах паміж Казахстанам, Кыргызстанам, Кітаем, Расіяй і Таджыкістанам пагадненняў аб умацаванні даверу ў ваеннай вобласці і ўзаемным скарачэнні ўзброеных сіл у раёне мяжы.

    Агульная тэрыторыя краін, якія ўваходзяць у ШАС, складае 30 млн км², гэта значыць 60 % тэрыторыі Еўразіі. Агульная колькасць насельніцтва краін ШАС роўная 1 млрд. 455 млн чалавек (2007 год),[1] чацвёртая частка насельніцтва планеты.[2] Эканоміка КНР — другая ў свеце па ВУП пасля ЗША (таксама саступае сумарнаму ВУП Еўрасаюза).

    ШАС не з’яўляецца ваенным блокам (як, напрыклад, НАТА) ці адкрытай рэгулярнай нарадай па бяспецы (як, напрыклад, АРФ АСЕАН), а займае прамежкавую пазіцыю.[3] Галоўнымі задачамі арганізацыі абвешчаны ўмацаванне стабільнасці і бяспекі на шырокай прасторы, якая аб’ядноўвае дзяржавы-ўдзельніцы, барацьба з тэрарызмам, сепаратызмам, экстрэмізмам[4], наркатрафікам, развіццё эканамічнага супрацоўніцтва, энергетычнага партнёрства, навуковага і культурнага ўзаемадзеяння.

    Згодна з Палажэннем аб прыёме новых членаў у ШАС ад 11 чэрвеня 2010 года, дзяржава-заяўніца, якая прэтэндуе на членства ў арганізацыі, павінна далучыцца да дзеючых у ШАС міжнародных дагавораў (каля 40), унесці змяненні ў нацыянальнае заканадаўства[5].

    Члены арганізацыі

    Краіны-ўдзельніцы ШАС

    Дзяржавы-назіральнікі

    Партнёры па дыялогу

    Атрымалі запрашэнне на саміты кіраўнікоў дзяржаў ШАС

    Адрозненне ШАС ад іншых рэгіянальных утварэнняў на тэрыторыі былога СССР складаецца ў тым, што апроч краін СНД у яе ўваходзіць Кітай. Акрамя таго, ШАС мае пагадненні аб партнёрстве з ААН, СНД, АДКБ, ЕўрАзЭС і АСЕАН.

    Пазіцыя Беларусі

    Беларусь з’яўлялася партнёрам па дыялогу з 2010 г., краінай-назіральніцай у ШАС з 2015 г. У верасні 2022 г. на пасяджэнні Савета кіраўнікоў дзяржаў ШАС у Самаркандзе Беларусь афіцыйна прадставіла сваю заяўку на паўнапраўны ўдзел у арганізацыі, і рашэнне аб пачатку працэдуры прыёму Беларусі ў члены ШАС было прынятае[5].

    Паводле слоў Аляксандра Лукашэнкі, з улікам стратэгічна важнага геаграфічнага становішча Беларусь здольна арганічна дапоўніць структуру арганізацыі. «Можам прапанаваць свае транзітны, прамысловы, навуковы патэнцыял, вопыт міратворчай дзейнасці і шматбаковай дыпламатыі», — сказаў ён[5]. Паводле дэпутата Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Дзяніса Карася, ШАС — адна з галоўных міжнародных арганізацый, якая ў бліжэйшы час будзе процівагай НАТА і ЕС, а Беларусь чакаюць вялікія плюсы ад уступлення ў яе. Разам з тым палітолаг Вольф Рубінчык у верасні 2022 г. звярнуў увагу на ўнутраныя канфлікты і супярэчнасці ў ШАС, падкрэсліўшы, што «мудрым рашэннем было б застацца ў статусе назіральніка, якім Беларусь з’яўляецца ў ШАС ужо сем гадоў»[6].

    Зноскі

    1. ↑ Иван Дмитриев.. Один — за всех и шесть — за одного (нявызн.). Российская газета (23 жніўня 2007). Праверана 14 жніўня 2010.
    2. ↑ Комиссина И. Н., Куртов А. А. Шанхайская организация сотрудничества. — С.251
    3. ↑ Зимонин В.П. Шанхайская организация сотрудничества и евразийское измерение // Шанхайская организация сотрудничества: к новым рубежам развития : Материалы кругл. стола. — М.: Ин-т Дальн. Вост. РАН, 2008. — С. 202. — ISBN 978-5-8381-0143-3.
    4. ↑ «ШАС была створана ў разліку нанясення ўдараў па „трох сілах“ — тэрарызму, сепаратызму і экстрэмізму» (афіцыйны прадстаўнік МЗС КНР Кун Цюань, 2004) .
    5. 1 2 3 https://zviazda.by/be/news/20220916/1663320411-rashenne-ab-pachatku-pracedury-pryyomu-belarusi-u-chleny-shas-prynyata-na
    6. ↑ https://belisrael.info/?p=31825

    Спасылкі

    Тэмы гэтай старонкі (6):
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
    Катэгорыя·Арганізацыі паводле алфавіта
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Арганізацыі без геаграфічных каардынат
    Катэгорыя·Міжнародныя эканамічныя арганізацыі
    Катэгорыя·Азія
    Катэгорыя·Арганізацыі, заснаваныя ў 2001 годзе