Хапеш
Хапе́ш, кхапе́ш, кхепе́ш (ḫpš; слова азначала пярэднюю нагу жывёліны) — егіпецкі серпападобны меч, якія развіўся з баявых сякер[1][2]. Мае знешняе падабенства з ятаганам. Узыходзіць, мабыць, да шумерскага аналага. Складаўся з сярпа (паўкруглага клінка) і рукаяці.
Выкарыстоўваўся з 3-га тысячагоддзя да н.э. па 14—13 стст. да н.э.
Апісанне
Рукаяць хапеша двухручная, складае 50-60 см (20-24 цалі) у даўжыні, хоць існавалі меншыя прыклады. Лязо магло мець як толькі ўнутранае, так і двайное завострыванне, калі бліжэйшая да рукаяці частка клінка мела знешняе завострыванне, а дальняя — унутранае. Маючы форму паўмесяца хапеш, у адрозненне ад большасці відаў мячоў, якія развіліся з кінжала, паходзіў ад баявых сякер.
Розныя фараоны адлюстроўваліся з хапешам, таксама гэта зброя была знойдзена ў грабніцах некаторых з іх — у тым ліку, у Тутанхамона[3].
Хапеш ў Старажытным Егіпце быў зброяй умелых байцоў і элітных ваенных падраздзяленняў. Даўжыня хапеша дазваляла працаваць ім і з калясніцы.
Хоць некаторыя знойдзеныя экземпляры былі яўна завостраны, ёсць мноства прыкладаў з тупымі лёзамі, якія ніколі не заточваліся. Існуе здагадка, што незаточаныя хапешы, знойдзеныя ў пахаваннях, мелі цырыманіяльны статус[3].
Гісторыя хапеша
| Хапеш kh.p.sh у іерогліфах | |||
|
| ḫpš ('нага') у іерогліфах | ||||
|
Самая ранняя вядомая выява хапеша знаходзіцца на шумерскай Стэле каршуноў, на якой адлюстраваны лагашскі цар Эанатум з гэтай зброяй; гэта дазваляе датаваць хапеш не пазней чым 2500-мі гг. да н.э.[3]
Гэта зброя стала сімвалам Новага царства. Хепеш выйшаў з выкарыстання каля 1300 г. да н. э. Як мяркуюць, пазней хапеш пераўтварыўся ў капіс, які выкарыстоўваўся ў арміі Аляксандра Македонскага.
Гл. таксама
Зноскі
- ↑ Hamblin, 2006. Warfare in the Ancient Near East, pp. 66-71.
- ↑ Wise, Terence (1981). Ancient Armies of the Middle East. Osprey Publishing. pp. 23–25. ISBN 978-0-85045-384-3. http://books.google.com/books?id=tCLoNSNX1JwC&pg=PA23.
- 1 2 3 Mike Loades (2010). Swords and Swordsmen. Pen & Sword Military. pp. 1-21. ISBN 978-1-84884-133-8. http://books.google.com/books?id=yLU-bwAACAAJ.
Літаратура
- Budge, 1989, (1929). The Rosetta Stone, E.A.Wallace Budge, (Dover Publications), c 1929, Dover edition (unabridged), 1989. (softcover, ISBN 0-486-26163-8)
- Hamblin, 2006. Warfare in the Ancient Near East, William J. Hamblin, Routledge (softcover, ISBN 0-415-25589-9)
- Wernick, 2004, A Khepesh Sword in the University of Liverpool Museum in JSSEA 31, 151—155
Катэгорыя·Артыкулы пра зброю без ілюстрацый на Вікісховішчы
Катэгорыя·Халодная зброя паводле алфавіта
Катэгорыя·Клінковая зброя
Катэгорыя·Антычная зброя
Катэгорыя·Старажытны Егіпет
Катэгорыя·Зброя паводле алфавіта