Уварванне ў Венесуэлу — ваенная аперацыя, зробленая 3 мая 2020 года з мэтай захопу ўлады ў Баліварыянскай Рэспубліцы Венесуэла. Спроба ўварвання была названая яе арганізатарамі аперацыя «Гедэон»[1].
Планаванне аперацыі па ўварванні ў Венесуэлу пачалося адразу пасля правальнай спробы паўстання ў вайсковай часці ВПС Венесуэлы ў цэнтры Каракаса 30 красавіка 2019. Тады на вернасць лідару апазіцыі Хуану Гуайдо прысягнулі некалькі вайскоўцаў, аднак падняць масавае паўстанне ім не ўдалося. Многія ўдзельнікі бунту беглі ў Калумбію[2].
Неўзабаве ў Багаце адбылася сустрэча шэрагу венесуэльскіх дэзерціраў, дысідэнтаў, апазіцыянераў. Месцам сходу стаў элітны гатэль JW Marriott. Сярод прысутных быў Джордан Гудро, 43-гадовы амерыканец, адстаўны вайсковец, тройчы узнагароджаны Бронзавай зоркай за праяўленыя ў вайне ў Афганістане смеласць і гераізм. Службу ён праходзіў у элітных Сілах спецыяльнага прызначэння ЗША. У адстаўку выйшаў ў 2016 годзе і працаваў у прыватным ахоўным прадпрыемстве ў Пуэрта-Рыка. У 2018 году заснаваў уласную ПВК Silvercorp USA. Венесуэла трапіла ў сферу інтарэсаў Гудро ў лютым 2019 года, калі ён забяспечваў бяспеку канцэрта, які мільярдэр Рычард Брэнсан арганізаваў на венесуэльска-калумбійскай мяжы для рэкламы чарговай спробы зрынуць прэзідэнта Нікаласа Мадура — тады для гэтага выкарыстоўвалася шыльда «дастаўкі гуманітарнай дапамогі»[2].
Партнёры Джордана Гудро па Silvercorp распавядалі, што ўжо восенню 2019 году ён пачаў збіраць сродкі для «маленькай пераможнай вайны» з мэтай захопу ўлады ў Венесуэле, а таксама знаёміцца з зацікаўленымі ў яго плане людзьмі. На адным з мерапрыемстваў у Вашынгтоне ён выйшаў на Лестара Таледа, які ў той момант быў памочнікам Гуайдо па пытаннях дастаўкі гуманітарнай дапамогі. Таледа ў далейшым прадставіў Гудро Клівера Алкале, былому генералу арміі Венесуэлы, які паведаміў, што ўжо падабраў 300 чалавек, пераважна з дэзерціраў венесуэльскай арміі. Гудро было прапанавана падрыхтаваць гэтых людзей, таксама было вырашана пытанне з неабходным для аперацыі зброяй. Бюджэт склаў каля 1,5 мільёна долараў[2].
Неўзабаве Гудро вярнуўся ў Калумбію ў суправаджэнні чатырох сваіх паплечнікаў, якія з’яўляліся ветэранамі баявых дзеянняў, для пачатку падрыхтоўкі атрадаў. Яна была арганізавана ў спецыяльных лагерах на паўночным усходзе Калумбіі, умовы ў якіх былі спартанскімі. Сур’ёзна было прапрацавана пытанне выбару амуніцыі. У спісе неабходнага абсталявання значыліся 320 штурмавых вінтовак М4, супрацьтанкавы гранатамёт, ваенныя лодкі Zodiac, прыборы начнога бачання апошняга пакалення, а таксама 1 мільён долараў наяўнымі. Усё гэта адбывалася пры самым поўным папушчальніцтве калумбійскіх праваахоўнікаў. Толькі аднойчы паліцэйскія затрымалі грузавік, напоўнены зброяй і ваеннай амуніцыяй. Агульны кошт канфіскаванага склала 150 тысяч даляраў, аднак падрыхтоўка да ўварвання працягнулася[2].
Ранняе ужо адзначалася, што ў памежных з Венесуэлай раёнах Калумбіі дзейнічаюць спецыяльныя трэніровачныя ваенізаваныя лагеры, дзе праходзяць падрыхтоўку баевікі, у тым ліку былыя венесуэльскія вайскоўцы-дэзерціра[3].
3 мая 2020 года спецназ Венесуэлы прадухіліў ўварванне баевікоў з боку Калумбіі. Зламыснікі выкарысталі хуткаходныя катэры. Восем нападнікаў былі забітыя, дзесяць — затрыманыя. Сярод тых, хто спрабаваў пракрасціся на тэрыторыю Венесуэлы, былі амерыканцы — супрацоўнікі асабістай аховы прэзідэнта ЗША Дональда Трампа. Было паведамлена, што затрыманыя ўдзельнікі нападу знаходзяцца на ваенна-марской базе ў штаце Ла-Гуайра і даюць паказанні[4].
3 мая МЗС Венесуэлы са спасылкай на кіраўніка Нацыянальнага ўстаноўчага сходу Венесуэлы Д Кабельё паведаміў, што ад разведкі паступіла інфармацыя пра запланаваны ўварванні ў Венесуэлу з мора. Узброеныя сілы рэспублікі, якія ўжо былі прыведзены ў стан падвышанай боегатоўнасці, адлюстравалі напад. Высадка плянавалася ў раёне горада Ла-Гуайра, у непасрэднай блізкасці ад сталіцы Венесуэлы. Кіраўнік МУС таксама паведаміў, што атрыманы GPS-трэк дазволіў высветліць, што лодкі выйшлі з Вялікабрытаніі[5].
Мінабароны Венесуэлы паведаміў, што падчас аперацыі было канфіскавана зброя, частка з якога выкарыстоўвалася падчас спробы дзяржаўнага перавароту 30 красавіка 2019 года. Пры гэтым вайскоўцы працягвалі пошук зброі пад вадой, якое магло там апынуцца з-за таго, што адно з судоў перавярнулася. Праводзілася патруляванне ў прыбярэжных раёнах для пошуку людзей, звязаных з нападам[6].
Грамадзяне ЗША, затрыманыя ў ходзе аперацыі, — Люк Денман і Аарон Бэры.
Генеральны пракурор Венесуэлы заявіў, што па абвінавачванні ў сувязі са змоўшчыкамі ў краіне арыштавана 114 чалавек. а яшчэ 92 адшукваюцца[7].
3 мая кіраўнік SilverCorp Джоржан Гудро ўзяў на сябе адказнасць за напад на Венесуэлу. Ён заявіў, што ў кастрычніку 2019 падпісаў кантракт з лідарам венесуэльскай апазіцыі Хуанам Гуайдо. Па ім Гуайдо абавязаўся заплаціць SilverCorp 213 мільёнаў долараў за «агульнае абслугоўванне». Гудро заявіў, што Гуайдо парушыў кантракт і не заплаціў нічога, але Гудро ўсё роўна працягнуў падрыхтоўку аперацыі з удзелам каля 60 венесуэльцаў. Ён сцвярджае, што яго людзі не атрымлівалі падтрымку ад урадаў ЗША ці Калумбіі. Гуайдо жа адмаўляе датычнасць да аперацыі.
Гудро пацвердзіў, што захопленыя ў Венесуэле амерыканцы працуюць з ім. На думку Гудро, урад ЗША «павінна ўмяшацца і паспрабаваць вярнуць гэтых хлопцаў»[8].
Пры спыненні ўварвання 3 мая 2020 года было забіта восем наймітаў, яшчэ двое былі арыштаваныя. Адзін з затрыманых — агент Упраўлення па барацьбе з наркотыкамі ЗША[6]. Пазней стала вядома яшчэ пра восем затрыманых. Аперацыя венесуэльскай паліцыі і ўзброеных сілаў рэспублікі працягвалася[2][4].
4 мая прэзідэнт Венесуэлы Нікалас Мадура паведаміў, што былі арыштаваныя 13 наймітаў, якія мелі намер ажыццявіць дзяржаўны пераварот у рэспубліцы. Пры гэтым былі знойдзеныя наркотыкі, долары, зброя, спадарожнікавыя тэлефоны, радыёпрыёмнікі, прыборы начнога бачання. Сярод арыштаваных з групы ўварвання былі два амерыканца з групы аховы прэзідэнта ЗША Дональда Трампа. Былі прадстаўлены дакументы Люка Аляксандра Денман і Айран Бэры[9].
Шэраг СМІ параўналі спробу ўварвання ў Венесуэлу з аналагічнай аперацыяй у заліве Свіней у красавіку 1961 года. Тады ўлады ЗША падрыхтавалі каля 1500 байцоў на тэрыторыі Гватэмалы для наступнага ўварвання на Кубу. Зрэшты, нягледзячы нават на падтрымку ВПС ЗША, захопнікі таксама былі цалкам разбітыя[2].
Рэакцыя Венесуэлы: Кіраўнік Нацыянальнага ўстаноўчага сходу Венесуэлы Д. Кабельё заявіў, што «за гэтымі людзьмі стаяць тыя, хто арганізаваў замах на прэзідэнта Нікаласа Мадура у 2018 годзе», і што «ўсе яны каардынуюцца урадам ЗША, а рэалізуюцца з тэрыторыі Калумбіі»[5].
Рэакцыя Калумбіі і ЗША: Калумбія адпрэчыла абвінавачванні ўладаў Венесуэлы, назваўшы іх спробай «дыктатарскага рэжыму Нікаласа Мадура» адцягнуць увагу ад праблем у краіне. ЗША заявілі, што Мадура «паслядоўна звяртаецца да дэзінфармацыі», каб адцягнуць увагу ад таго, як дрэнна ён кіруе Венесуэлай[8].