wd wp Пошук:
    ⬜

    Т-64БМ

    Т-64БМ «Булат» — украінскі асноўны баявы танк[3].

    Уяўляе сабою глыбокую мадэрнізацыю савецкіх танкаў Т-64А/Б/БВ. Распрацаваны Харкаўскім канструктарскім бюро па машынабудаванні імя А. А. Марозава і мадэрнізуецца заводам ЗТМ імя Малышава[4].

    У параўнанні з папярэднімі мадыфікацыямі Т-64 у новай машыны істотна палепшаны асноўныя характарыстыкі, у тым ліку агнявая моц, рухомасць і абарона[4].

    Гісторыя

    Пасля распаду СССР у перыяд з 1991 па 1999 год у ХКБМ быў распрацаваны шэраг праектаў мадэрнізацыі танкаў Т-64. Мэтай мадэрнізацыі было давядзенне баявых характарыстык танка да ўзроўня Т-84У з дапамогай усталёўкі ўніфікаванай СКО 1А45 «Іртыш», ДА «Нож» і іншых мерапрыемстваў[5].

    Упершыню Т-64У («аб’ект 447АМ-1», прататып танка Т-64БМ «Булат») быў паказаны 24 жніўня 1999 года — на парадзе ў гонар незалежнасці Ўкраіны[5].

    У снежні 2003 года міністэрства абароны Ўкраіны вылучыла ў вайсковым бюджэце на 2004 год 40 млн грыўняў на мадэрнізацыю танкаў Т-64 да ўзроўня Т-64БМ «Булат»[6]. На мяжы 2003—2004 гг. завод імя Малышава пачаў мадэрнізацыю савецкіх танкаў Т-64Б да ўзроўня Т-64БМ «Булат»[7]. Першапачаткова, праект мадэрнізацыі танкавага парку прадугледжваў мадэрнізацыю да ўзроўня «Булат» для ўзброеных сіл Украіны каля 400 Т-64Б/БВ[8].

    У 2004 годзе «Булат» быў прыняты на ўзбраенне узброеных сіл Украіны[3] і міністэрства абароны Ўкраіны замовіла мадэрнізацыю 85 танкаў Т-64Б/БВ да ўзроўня «Булат». Як паведаміў генеральны канструктар танка, генерал-лейтэнант М. Д. Барысюк, першы серыйны танк выраблялі на працягу васьмі месяцаў, а агульны кошт прац па мадэрнізацыі склаў 500 тыс. долараў ЗША[9]. У гэтым жа годзе на ЗТМ імя Малышава пачалося выкананне першага кантракту коштам 8 млн. долараў ЗША на мадэрнізацыю 17 танкаў (пры гэтым, кошт мадэрнізацыі аднаго танка складаў каля 470 тыс. долараў ЗША). У далейшым, да канца 2008 года былі выпушчаны яшчэ дзве партыі (19 і 20 шт.), у выніку да пачатку 2009 года агульная колькасць пастаўленых танкаў «Булат» склала 56 адзінак, пры гэтым усе 56 танкаў былі пастаўлены з усталяваным камплектам дынамічнай абароны «Нож»[4].

    У 2009 годзе быў складзены кантракт на мадэрнізацыю яшчэ 29 танкаў[4].

    Па стане на 2011 год, кошт мадэрнізацыі аднаго Т-64Б да ўзроўня «Булат» складаў 7,2 млн грыўняў (каля 900 тыс. долараў ЗША)[16], у далейшым кошт мадэрнізацыі павялічываўся і па стане на кастрычнік 2014 года кошт мадэрнізацыі аднаго танка Т-64Б да ўзроўня «Булат» складаў 14-16 млн грыўняў[4].

    2 студзеня 2013 года падчас праверкі 1-й асобнай танкавай брыгады спецыялістамі Тэрытарыяльнага Паўночна-усходняга кіравання ўнутранага аўдыту і кантролю Дэпартамента ўнутранага аўдыту і фінансавага кантролю Міністэрства абароны была выяўлена нястача 56 прыбораў начнога назірання ТВН-5 з танкаў Т-64БМ «Булат» агульным коштам звыш 1,3 млн грыўняў[17], у выніку расследавання было ўсталявана, што прыборы выкраў камандзір адной з танкавых рот брыгады. У жніўні 2013 усе выкрадзеныя прыборы былі вернутыя[18].

    У чэрвені 2014 года паводле замовы міністэрства абароны Ўкраіны быў выкананы рамонт некалькіх камплектаў артылерыйскага ўзбраення для танкаў «Булат» (36 тармазоў адкату і 10 накатнікаў для танкавай гарматы Т-64БМ)[19].

    Падчас баявых дзеянняў на ўсходзе Ўкраіны некаторая колькасць танкаў была знішчана і звыш за дзесяць атрымалі пашкоджанні, але ў далейшым былі эвакуяваны і адноўлены. 6 снежня 2014 на палігоне ў Чугуеве[20][21] узброеным сілам перадалі больш за дзесяць адрамантаваных танкаў Т-64БМ «Булат»[22]

    15 снежня 2014 спікер Міністэрства абароны Ўкраіны Вікторыя Кушнір паведаміла, што войскі атрымалі 29 дадатковых камплектаў актыўнай абароны для ўсталёўкі на танкі Т-64БМ «Булат»[23]

    Апісанне канструкцыі

    У выніку мадэрнізацыі рэсурс танка павялічваецца на 11 000 км, а тэрмін эксплуатацыі — на 15 гадоў.

    Сістэма кіравання агнём і прыцэльныя прыборы

    СКА «Булата» забяспечвае істотна лепшую дакладнасць вядзення агню ў параўнанні з Т-64Б за кошт стабілізацыі поля зроку і аўтаматычнага ўводу кутоў прыцэльвання і апярэджання. У некалькі разоў скарочаны час на прыцэльванне ў начных умовах. Эфектыўная далёкасць стральбы снарадамі ў параўнанні з Т-64Б павялічылася з 2000 да 2500 м днём і з 600 да 1500 м уначы.

    СКА «Іртыш» (1А45) мадэрнізаванага танка ўключае:

    Прыцэлы, якія ўсталёўваюцца на танк «Булат», з’яўляюцца мадэрнізаванымі варыянтамі савецкіх прыбораў і комплексаў «Иртыш», «Шугавея» і «Агат», у якіх скарыстаны новыя камплектавалыя, значна падвышальныя іх характарыстыкі і магчымасці. Усе прыцэлы і прыборы серыйна выпускаюцца на Ўкраіне на наступных прадпрыемствах:

    У перспектыве плануецца замена прыцэльнага комплексу «Агат» на «Агат-СМ» (ПНК-5), у склад якога ўведзены ўласны лазерны далямер і прылада ўводу бакавога апярэджання.

    Узбраенне

    Асноўным узбраеннем танка з’яўляецца 125-мм гладкаствольная гармата КБАЗ ці 2А46М-1.[33][34] Ствол гарматы выкананы хутказ’ёмным і можа быць заменены ў палявых умовах без дэмантажу вежы з танка. Прывад кручэння вежы — электрычны, прывад гарматы — гідраўлічны. Пасля мадэрнізацыі вежа паварочваецца ў 2 разы хутчэй: на 180° за 5 секунд (хуткасць кручэння вежы адносна корпуса складае да 40 град/сек). На выпадак няштатнай сітуацыі прадугледжаны рэзервовыя механічныя прывады навядзення гарматы і вежы.

    Боекамплект гарматы складаецца з 36 стрэлаў паасобна-гільзавага зараджання, з іх 28 змесцаваны ў механізме зараджання. «Булат» здольны весткі агонь бранябойна-падкалібарнымі, кумулятыўнымі, аскепкава-фугаснымі снарадамі і ПТУР «Камбат» з паўактыўнай сістэмай кіравання па лазерным прамяні.

    Хуткастрэльнасць танка складае да 8 стрэлаў/хв. (7—12,5 сек. на зараджанне аднаго стрэлу), што дасягаецца за кошт аўтамата зараджання і тандэмнага досылання (снарад-зарад) за адзін цыкл. Выдаленне стрэлянага паддона ажыццяўляецца з дапамогай яго аўтаматычнага ўлоўлівання і кладкі ў пусты латок без разгерметызацыі баявога аддзялення.

    Комплекс кіраванага ўзбраення

    ПТУР «Камбат»

    Адметнай асаблівасцю танка з’яўляецца наяўнасць ККУ (комплексу кіраванага ўзбраення), які дазваляе весткі агонь кіраванымі ракетамі з лазерным навядзеннем. ККУ «Кобра» заменены на «Камбат», што павялічыла максімальную далёкасць стральбы з 4000 да 5000 метраў і бронепрабівальнасць за дынамічнай абаронай з 600—700 да 750 мм.[35][36] ПТУРы мясцуюцца ў аўтамаце зараджання гэтак жа, як і звычайныя снарады.

    Дапаможнае ўзбраенне

    Абароненасць і жывучасць

    Падвышэнне ўзроўня жывучасці танка дасягнута за кошт усталёўкі дадатковай абароны на корпус і вежу танка. Камплект дадатковай абароны прызначаны для падвышэння ўзроўня абароны ад сучасных кумулятыўных і бранябойных падкалібарных снарадаў пры мінімальна магчымым павелічэнні масы танка. Камплект дадатковай абароны складаецца з пасіўнай (накладной) бранявой абароны і ўбудаванай дынамічнай абароны (УДА). ВДЗ складаецца з насавога модуля і бартавых экранаў, усталяваных на корпусе танка, а таксама модульных секцый, змесцаваных па вонкавым перыметры лэбавых і бартавых участкаў вежы і кантэйнераў, усталяваных на даху вежы.

    Маса камплекта дадатковай абароны з элементамі дынамічнай абароны складае 3,5 т. Усталёўка камплекта ДА на адным танку сіламі экіпажа займае каля 6 гадзін. Элементы ДА, усталяваныя на танку, падчас яго эксплуатацыі ў адмысловым абслугоўванні не маюць патрэбы. Накладная браня ўсталёўваецца на лэбавых і бартавых участках вежы. УДА усталёўваецца на лэбавых, бартавых участках і даху вежы.

    Для падвышэння абароны экіпажа пры ўзгаранні ўсярэдзіне баявога аддзялення танка і МТА ўсталёўваецца хуткадзейная сістэма пажаратушэння, якая забяспечвае аўтаматычнае пажаратушэнне у заселеным аддзяленні на працягу 150 мс.

    Рухомасць

    Рухавік

    На танк усталёўваецца пяціцыліндравы дызельны рухавік 5ТДФМ аб’ёмам 13,6 літра і магутнасцю 850 л.с.[37] Рухавік — двухтактны, шматтопліўны (працуе на бензіне, газе, паліве для дызельных рухавікоў ці іх сумесі ў любой прапорцыі), з наддувам, прамакропкавым прадзьмухам, непасрэдным упырскам паліва, з гарызантальным размяшчэннем цыліндраў і процілегла рухомымі поршнямі. У параўнанні з 5ТДФ, папярэднім варыянтам рухавіка, на 21,4 % узрасла ўдзельная магутнасць, дасягнуўшы 62,5 л.с./літр пры тых жа габарытах (Д х Ш х У, мм: 1413 х 955 х 581) і масе (1040 кг).[2]

    Мадэрнізаваны рухавік, распрацаваны на казённым прадпрыемстве «Харкаўскае канструктарскае бюро па рухавікабудаванню» (КП ХКБД), мае не толькі павялічаную магутнасць але і значна надзейней папярэдніка. Усталёўка мадэрнізаванага рухавіка 5ТДФМ патрабуе замены штатнага паветраачышчальніка на новы і дапрацоўкі выпускной сістэмы. Таксама прадугледжана магчымасць усталёўкі рухавіка 6ТД-1 магутнасцю 1000 л.с.[38]

    Запас паліва — 1270 л (730 літраў ва ўнутраных баках і 540 літраў у вонкавых). Ёмістасць дадатковых бочак — 370 літраў.

    Хадавая частка

    Хадавая частка «Булата» аналагічная такі ў Т-64Б. Мадэрнізаваны танк захаваў энергаёмістую і мяккую падвеску Т-64Б, якая забяспечвае камфорт экіпажа і дакладную стральбу з ходу. Для гусеніц танка былі таксама распрацаваны і выпрабаваны асфальтаходныя чаравікі (АХЧ), не патрабавальных дапрацоўкі дэталяў гусеніцы. Дадзеныя асфальтаходныя чаравікі з элементамі мацавання пастаўляюцца асобна.

    Т-64БВ і варыянты яго мадэрнізацыі

    Сцяг СССР Т-64БВ[39] Сцяг Украіны Т-64БМ «Булат»[3][38] Сцяг Украіны Т-64Е[40]
    Год198520052010
    РаспрацоўнікХКБМХКБМХБТРЗ
    Баявая маса, т42,445,042,7
    Экіпаж333
    Калібр і марка гарматы125-мм 2А46М-1125-мм КБАЗ125-мм КБАЗ
    Сістэма кіравання агнём1А33-1 «Об»1А45 «Иртыш»1А33-1 «Об» (мадэрнізаваная)
    Прыцэл-далямер1Г421Г46М1Г42М
    Стабілізатар асноўнага ўзбраення 2Э422Э42М2Э42
    Кіраванае ўзбраенне«Кобра»«Камбат»«Камбат»
    Боекамплект, стрэлаў363637
    Хуткастрэльнасць, выстр./мін6-86-86-8
    Дадатковае ўзбраенне7,62-мм ПКТ
    12,7-мм НСВТ    		7,62-мм КТ-7,62
    12,7-мм КТ-12,7    		7,62-мм ПКТ
    12,7-мм НСВТ
    ГШ-23Л
    АГС-17
    Дынамічная абарона«Кантакт»«Нож»«Дуплет»
    Актыўная абаронаненеКОЭП «Варта», КАЗ «Заслон»
    Рухавік5ТДФ (700 л.з.)5ТДФМ (850 л.з.)5ТДФЕ (850 л.з.)
    Удзельная магутнасць, л. з./т16,518,919,9
    Максімальная хуткасць, км/г606065
    Запас ходу па паліве без дадатковых бочак, км 500385500

    На ўзбраенні

     Украіна — 85 Т-64БМ «Булат», па стане на сакавік 2014 года[41] (78 з іх знаходзіліся на ўзбраенні 1-й асобнай танкавай брыгады «Лясныя ваўкі»[42], астатнія — у 169-м навучальным цэнтры сухапутных войскаў «Дзясна»[43] і Акадэміі сухапутных войскаў імя гетмана Пятра Сагайдакавага). Акрамя таго, 10 верасня 2014 года на ўзбраенне арміі і Нацыянальнай гвардыі былі перададзены 10 танкаў Т-64БМ1М (спрошчаны і патаннёны варыянт Т-64БМ «Булат», распрацаваны на экспарт для ўзброеных сіл Дэмакратычнай Рэспублікі Конга)[44].

     ДНР — як мінімум адзін трафейны Т-64БМ[45][46][47][48]

    Баявое ўжыванне

    Узброены канфлікт на ўсходзе Ўкраіны (2014) — Т-64БМ «Булат» актыўна выкарыстоўваецца ўкраінскай арміяй, зафіксаваны выпадкі знішчэння танкаў гэтага тыпу. Паведамляецца, што першая машына гэтага тыпу была падбіта 13 чэрвеня 2014 года ў баях за Луганскі аэрапорт[49], хоць украінскі бок афіцыйна прызнаў знішчэнне аднаго Т-64БМ 17 чэрвеня 2014 гады ў раёне н.п. Станіца Луганская[50]. Па іншых дадзеных, падчас баявых дзеянняў было знішчана не менш за 15 танкаў гэтага тыпу, пры гэтым не меней дзесяці танкаў не падлягаюць аднаўленню (у выніку дэтанацыі боекамплекта ў іх адарваны вежы і разбураны карпусы)[51]. Апроч гэтага ў 1-й асобнай танкавай брыгады былі адбіты чатыры машыны[52].

    У масавай культуры

    Стэндовы мадэлізм

    Т-64БМ вузка прадстаўлены ў стэндавым мадэлізме. Зборныя пластыкавыя мадэлі-копіі Т-64 розных мадыфікацый у тым ліку мадыфікацыі БМ у маштабе 1:35 выпускаюцца фірмай Скіф (Украіна).

    Крыніцы

    Зноскі

    1. ↑ Рухавік 5ТДФ
    2. 1 2 Двухтактныя турбопоршневые рухавікі ваенных гусенічных машын // афіцыйны сайт казённага прадпрыемства “Харкаўскае канструктарскае бюро па двигателестроению”
    3. 1 2 3 Танкі // афіцыйны сайт міністэрства абароны Ўкраіны
    4. 1 2 3 4 5 6 7 8 Танкі просяць абароны // часопіс «Defence Express», № 10, кастрычнік 2014. стар.20-21
    5. 1 2 М. Саенка, В. Чобітак. Т-64БМ «Булат» — апошняя мадэрнізацыя Т-64 // «Бронесайт», ліпень 2005
    6. ↑ «у бюджэце закладзена 40 млн грн. на мадэрнізацыю асноўнага баявога танка Т-64 БМ „Булат“»
      Ваеннае барахло попытам не карыстаецца // газета «Сегодня», № 278 (1623) ад 6 снежня 2003
    7. ↑ Павел Федосенка. Харкаўскія «Булаты» перададуць у войска // «Сёння. UA» ад 26 кастрычніка 2010
    8. ↑ Наталля Амірханян. Дзесяць танкаў «Булат» адправяць у Чарнігаў Архівавана 13 студзеня 2012. // «Камсамольская праўда ва Ўкраіне» ад 13 снежня 2011
    9. ↑ Пара па танках! // газета Сёння № 204 (2146) ад 10 верасня 2005
    10. ↑ Павел Федосенка. Харкаў перасадзіў украінскіх вайскоўцаў на новыя танкі // «Сёння. UA» ад 28 кастрычніка 2010
    11. ↑ Аляксей Грышчанка. Харкаўскі завод імя Малышава ў канцы снежня адгрузіць 10 танкаў «Булат» // «Status Quo» ад 1 снежня 2011
    12. 1 2 Аляксей Грышчанка. 10 танкаў «Булат» для ўкраінскай арміі паспяхова прайшлі завадскія выпрабаванні // «Status Quo» ад 13 снежня 2011
    13. ↑ Колектив 1-ї окремої танкової бригади зустрів 10 модернізованих танків «Булат» / афіцыйны сайт міністэрства абароны Ўкраіны ад 28 снежня 2011
    14. ↑ Завод імя Малишева перадаўшы армії 10 танків «Булат» // УНИАН ад 22 снежня 2011
    15. ↑ Мадэрнізаваныя ўкраінскія танкі накіравалі ў Чарнігаўскую вобласць // УНИАН ад 28 сакавіка 2014
    16. ↑ До Чернігова прибули нові танкі «Булат»: вартість однієї машини — 7,2 мільйона Архівавана 7 студзеня 2012.
    17. ↑ З пачатку года выяўлена 56 фактаў злачынстваў і парушэнняў з ваеннай маёмасцю // УНИАН ад 17 чэрвеня 2013
    18. ↑ Афіцэр выкраў 36 танкавых прыбораў начнога бачання // УНИАН ад 16 жніўня 2013
    19. ↑ На Рівненщині триває відновлення військової техніки і озброєння // афіцыйны сайт міністэрства абароны Ўкраіны ад 7 чэрвеня 2014
    20. ↑ Прэзідэнт узяўшы долю ў церемонії передачі підрозділам Збройних Сіл техніки і озброєння // афіцыйны сайт міністэрства абароны Ўкраіны ад 6 снежня 2014
    21. ↑ Сілавікі атрымалі новыя танкі, БТР і шрубалёты // «Карэспандэнт. NET» ад 8 снежня 2014
    22. ↑ «Як адзначыў гендырэктар заводу імя Малышава Мікалай Бялоў, сёння прадпрыемства перадало войскам першую партыю адрамантаваных „Булатаў“, якія прыбылі раней з зоны баявых дзеянняў. „Яны ўяўляюць сабою глыбокую мадэрнізацыю танка Т-64, якія на ўзбраенні нашай арміі з 2004 года. Пасля эксплуатацыі ў зоне АТО ў верасні яны прыйшлі да нас на завод, усяго сёння мы перадаём больш за дзесяць машын“, — адзначыў ён»
      Парошэнка пад Харкавам перадаў вайскоўцам новыя танкі і верталёты. ФОТА Архівавана 23 снежня 2014. // «Харкаўскія весткі» ад 8 снежня 2014
    23. ↑ За тыдзень УСУ атрымалі больш за тысячу бронекамізэлек і 12 станцый оптыка-электроннага прыгнечання // «УНИАН» ад 15 снежня 2014
    24. ↑ Танкавы прыцэльны комплекс «Рось» (1А43У) Архівавана 20 снежня 2014.
    25. ↑ Дзённы прыцэл наводчыка «Промінь» (1Г46М) Архівавана 20 снежня 2014.
    26. ↑ Танкавы начны прицельний комплекс «Шугавея-E» (Т01-К01ЕR) Архівавана 24 снежня 2014.
    27. ↑ Танкавыя цеплавізійныя прыцэльныя комплексы «Шугавея-Матис», «Шугавея-Катрын» Архівавана 31 снежня 2014.
    28. ↑ Прывад стабілізатара ствала
    29. ↑ Прыцэльна-наглядальны комплекс «Агат» (ПНК-4СР) Архівавана 23 верасня 2014.
    30. 1 2 Прыцэл зенітны ПЗУ-7, ПЗУ-7М(недаступная спасылка)
    31. ↑ ГП НПК «Фотоприбор» Архівавана 1 студзеня 2015.
    32. ↑ Блок «Д» для 1Г46 уваходзіць у сістэму «Иртыш» да танкаў Т-72, Т-84, Т-90 + Выпраменьвальнік да блока «Д» для 1Г46 уваходзіць у сістэму «Иртыш» да танкаў Т-72, Т-84, Т-90
    33. ↑ Танкавая гармата КБА3 калібра 125 мм Архівавана 18 лістапада 2011.
    34. ↑ КБА-3
    35. ↑ Мадэрнізацыя асноўнага баявога танка Т-64 Архівавана 28 сакавіка 2013.
    36. ↑ Стрэл з процітанкавай кіраванай ракетай «КАМБАТ»
    37. ↑ Рухавік 5ТДФМ на сайце ГП «Завод ім. В. А. Малышава» Архівавана 8 снежня 2014.
    38. 1 2 БМ БУЛАТ — мадэрнізацыя танка Т-64Б Архівавана 29 сакавіка 2014.
    39. ↑ ТТХ танкаў Т-64
    40. ↑ Т-64Е: новае жыццё старога танка
    41. ↑ Юры Ларын. Гендырэктар заводу Малышава: Па агнявой моцы танкаў Расія нічога новага за 20 гадоў не вынайшла // УНИАН ад 8 верасня 2014
    42. ↑ Юры Бараш. Поле бою. Досвед ужывання цяжкай і лёгкай бронетэхнікі экс-савецкай вытворчасці ў зоне антытэрарыстычнай аперацыі // часопіс «Defence Express», № 11, лістапад 2014. стар.2-7
    43. ↑ У «Дзясне» пад патранатам Міністра абароны адбыліся ваенна-спартовыя спаборніцтвы «Абаронца Айчыны» // УНИАН ад 23 лютага 2013
    44. ↑ T-64BM1M nie dla Kongo // “Altair” ад 11 лістапада 2014
    45. ↑ Апалчэнцам атрымалася захапіць украінскі танк “Булат” Архівавана 25 снежня 2014. // “Ваенны інфарматар” ад 31 жніўня 2014
    46. ↑ Апалчэнцы захапілі яшчэ адзін найновы ўкраінскі танк Т-64БМ “Булат” Архівавана 25 снежня 2014. // “Навіны ДНР” ад 23 верасня 2014
    47. ↑ Механік Уралыч аднаўляе трафейныя танкі Т-64БМ “Булат” Архівавана 25 снежня 2014. // “Навіны ДНР” ад 27 лістапада 2014
    48. ↑ Апалчэнцы едуць на толькі што адціснутым танку Т-64БМ «Булат» Архівавана 25 снежня 2014. // “Навіны ДНР” ад 28 лістапада 2014
    49. ↑ Аляксандр Сітніц. Танкі Ўкраіны: чым ваююць нацбаты // «Вольная прэса» ад 26 лістапада 2014
    50. ↑ Падарваць гранату ва ўкраінскім танку, які патрапіў у засаду баявікоў, мог механік — штаб АТО // «Сёння. UA» ад 20 чэрвеня 2014
    51. ↑ Спіс знішчанай бронетэхнікі
    52. ↑ Спіс трафейнай бронетэхнікі

    Літаратура і крыніцы

    Спасылкі

    Відэа

    Тэмы гэтай старонкі (6):
    Катэгорыя·Т-64
    Катэгорыя·Удакладненне арфаграфіі
    Катэгорыя·Танкі паводле алфавіта
    Катэгорыя·Танкі Украіны
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з непрацоўнымі спасылкамі
    Катэгорыя·Асноўныя баявыя танкі