Пікцкія камяні
Пікцкія камяні — вертыкальныя мегаліты рознай формы, пакрытыя асаблівым арнаментам і малюнкамі на розныя сюжэты. Сустракаюцца на тэрыторыі Шатландыі на поўнач ад лініі Форт — Клайд. Звычайна іх стварэнне прыпісваецца піктам, і датуецца VI-IX стагоддзямі н.э.
Класіфікацыя
Вялікая колькасць інфармацыі па пікцкіх камянях была сабрана ў кнізе Д. Ромілі Алена ў «Раннехрысціянскія помнікі Шатландыі», якая выйшла ў пачатку XX стагоддзя. У гэтай жа кнізе Ален прапанаваў класіфікацыю пікцкіх камянёў па трох групах:
- Клас I. Груба апрацаваныя камяні і камяні, якія змяшчаюць пікцкія ўзоры і сімвалы, у прыватнасці — выявы быка, пераломленай галінкі, так званага «пікцкага звера».
- Клас II. Старанна абчасаныя каменныя пліты правільнай формы, адзін бок якіх цалкам заняты выявай упрыгожанага пераплеценымі ўзорамі крыжа. Фон і адваротны бок пліты запаўняюць сімвалы і самыя разнастайныя выявы, часта сюжэтна не звязаныя.
- Клас III. Камяні гэтага класа паўтараюць манеру ўпрыгожвання камянёў класа II, але выкананы без якіх-небудзь адмысловых сімвалаў.
Гэта класіфікацыя парой аспрэчвалася пазнейшымі даследчыкамі, аднак дагэтуль даволі распаўсюджана ў літаратуры[1].
Пісьменнасць
У 2010 годзе навукоўцы з універсітэта Эксэтара на чале з Робам Лі (Rob Lee) усталявалі, што разьба на пікцкіх камянях уяўляе сабой невядомы раней від пісьма[2].
Навукоўцы прааналізавалі ўвесь масіў сімвалаў, якія сустракаюцца на пікцкіх камянях, і прыйшлі да высновы, што разьба занадта інфарматыўная, каб быць проста арнаментам. Частата сустракальнасці і паўтаральнасці асобных сімвалаў дазваляе сцвярджаць, што разьба насамрэч уяўляе сабой пісьмо. Яно яшчэ не расшыфравана, але даследчыкі ўпэўнены, што надпісы зроблены на пікцкай мове, а не на латыні, англасаксонскай, нарвежскай ці якой-небудзь з вядомых кельцкіх моў.
Асобныя сімвалы, вылучаныя навукоўцамі, нагадваюць розных жывёл (сабак, коней), прадметы ўзбраення і хатняй гаспадаркі. Акрамя таго, даследчыкі мяркуюць, што і «кельцкія вузлы» (характэрныя «плеценыя» арнаменты) могуць утрымліваць нейкую інфармацыю, з’яўляючыся, такім чынам, нейкай прымітыўнай разнавіднасцю пісьма[3].
Гл. таксама
Зноскі
- ↑ Изабель Хендерсон. Пикты. Таинственные воины древней Шотландии. — Центрполиграф. — (Загадки древних цивилизаций).
- ↑ New Written Language of Ancient Scotland Discovered(нявызн.), Discovery (31 сакавіка 2010). Праверана 1 красавіка 2010. Архівавана 20 мая 2011.
- ↑ Открыта письменность древнейших обитателей Шотландии // Лента.ру, 01.04.2010
Спасылкі
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Пікцкія камяні- Археалагічнае таварыства Хайленда Архівавана 8 лютага 2007. (англ.)
- Камісія па старажытнасцях і гістарычных помніках Шатландыі Архівавана 4 снежня 2008. (англ.)
- Невядомая Шатландыя Старонка музея пікцкіх камянёў. (англ.)
- Універсітэт Стратклайта. Архівавана 8 сакавіка 2008. Каталог камянёў. (англ.)
Катэгорыя·Пікты
Катэгорыя·Мегаліты Шатландыі
Катэгорыя·Старонкі з няправільным сінтаксісам спасылак на крыніцы