Крыптавечарына (Crypto) — гэта глабальная ініцыятыва шырокіх массаў людзей [1] прадстаўляць базавыя веды практычнай крыптаграфіі, такія як ананімная сетка Tor, вечарыны падпісвання ключоў, TrueCrypt, віртуальныя прыватныя сеткі для шырокай грамадскасці.[2][3]
Як спадкаемца шыфрапанкаў 90-х [4] , крыптавечарына была спазнана ў канцы жніўня 2012 года ў выпадковай Twitter-размове паміж аўстралійскімі прыхільнікамі прыватнасці (хто прыходзіць ад Ашара Вольфа Asher Wolf) і экспертамі ў кампьютэрнай бяспецы датычна прыняцця Біля з папраўкамі ў заканадаўстве па кіберзлачынствах 2011 і прапановы закона двухгадавага захавання дадзеных у гэтай краіне[5], Біль з папраўкамі ў заканадаўства па кіберзлачыннасці 2011 года [6]. Зрабі сам (DIY), самаагранізаваны рух неадкладна пачаў вірусна распаўсюджвацца [7] з тузінам аўтаномных крыптавечарын у лічаныя гадзіны па гарадах Аўстраліі, ЗША, Вялікабрытаніі, Германіі.[8] «Калі я прачнуўся раніцай, яны былі ўсюды», — кажа Вольф у інтэрвью.[9] Шмат іншых вечарын было арганізавана і праведзена ў Чылі,[10] Нідэрландах, Гаваях, Азіі і гэтак далей. Выкарыстанне Tor ў Аўстраліі павысілася пікападобна,[11] і лонданская крыптавечарына з 130 удзельнікамі — некаторыя з іх былі ветэранамі руху акупіруй Лондан (Occupy London) — павінны былі перамясціцца з лонданскага хакерспэйса (London Hackspace) у Google кампус ва усходне-лонданскім тэхналагічным гарадку. У сярэдзіне кастрычніка 2012 каля 30 крыптавечарын прайшло па ўсяму свету, некаторыя працягвалі аснову, крыптавечарыны былі праведены ў адзін і той жа дзень у Рэйк’явіку, Бруселі і Маніле.[12]
Крыптавечарына напачатку атрымала словы падтрымкі ад Фонду Электронных Межаў (Electronic Frontier Foundation[13]) і (прыблізна) AnonyOps,[14] таксама падтрымаў выкрывацель Агенцыі Нацыянальнай Бяспекі (NSA) Томас Дрэйк, рэдактар Вікілікс Хэзер Марш,[15][16] і рэпарцёр часопіса Wired Квін Нортан.[17] Эрык Хагес, аўтар маніфеста Шыфрапанкаў некалькі дзесяцігоддзяў перад гэтым, дастаўляў гэта пасланне на адрас, Класці Перасанальные Рэзюмэ і Персанальны кампьютэр, у Амстэрдаме на 2012-09-27.[18] Марцін дэ Камінскі, заснавальнік Піраскага Бюро (Piratbyrån), які таксама засноваў Пірацкую Бухту (The Pirate Bay), выказаўся адносна краптавечарын як важнага грамадскага праекту у крыптаграфіі сёння.[19][20] Коры Дактароў характаразаваў крыптавечарыну як сутнасць «падобную да вечарыны па вывучэнню крыптаграфіі для клікераў (Tapperware)».[21]
Першы чарнавік «Дапаможніка па арганізацыі Крыптавечарыны» на 442 старонках (папяровая версія даступна у продажы) была зроблена праз тры дні сумеснага кніжнага спрынта,[22] і была выпушчана 2012-10-04 пад ліцэнзіяй СС-BY-SA. Кніга пастаянна падтрымліваецца ў актуальным стане.[23]
У красавіку і траўні 2013 года, галоўная вікістаронка руху крыптавечарын cryptoparty.org з’явілася аб’ектам серыі спамерскіх атак, і як вынік сайт перастаў працаваць. Ахова супраць нападаў спама была зроблена больш складанай, чым на другіх вікі. Спам атакі таксама былі вынікам выкарыстанныя непрыдатных наладак плагіна ConfirmEdit. Выкарыстанне SimpleCaptcha плагіна не рекамендуецца аўтарамі ConfirmEdit (« […] выкарыстоўваўся на вельмі невялікай колькасці вікі паза Фондам ВікіМедыя, бо магчыма ён (плагін) недастаткова эфектыўны»).[24]
Рух крыптавечарынак быў распачаты у пачатку 2013 года Пірацкім Цэнтрам Беларусі. Першая крыптавечарына у Беларусі прайшла ў Менску 5 лютага 2013 года і была прысвечана Дню Бяспечнага Інтэрнэта. На працягу года было праведзена каля 5 крыптавечарын,[25] на якіх тэарэтычна і практычна разглядаліся тэмы інтарнэт бяспекі, прыватнага інтарнэта, шыфравання дадзеных (пошты, паведамленняў, файлаў, дыскаў).
Агульны сайт крыптавечарын па ўсяму свету